Kunino

Kunino (bułg. Кунино) – wieś w północnej Bułgarii, w obwodzie Wraca, w gminie Roman, nad rzeką Iskyr. Według danych szacunkowych Ujednoliconego Systemu Ewidencji Ludności oraz Usług Administracyjnych dla Ludności, 15 grudnia 2018 roku miejscowość liczyła 478 mieszkańców.

Kunino

Кунино

Widok na wieś
Państwo	Bułgaria
Obwód	Wraca
Gmina	Roman
Kmet	Joło Petkow (GERB)
Powierzchnia	38,801 km²
Wysokość	321 m n.p.m.
Populacja (2018) • liczba ludności	478
Nr kierunkowy	091202
Kod pocztowy	3140
Tablice rejestracyjne	BP (Вр)
Położenie na mapie Bułgarii Kunino
43°11′21,12″N 23°59′59,33″E

Pomnik przyrody – Czerwenica

Budynki mieszkalne w tle Czerwenicy

Geografia

Położenie

Kunino znajduje się w zachodniej części Przedbałkanu, będącego częścią Starej Płaniny. Położone jest w wąwozie Kurłukowskim rzeki Iskyr.

Rzeźba terenu

Kunino otoczone jest formami krasowymi, występują tu liczne skały wapienne w postaci ostańców oraz mostów skalnych. Nad wsią góruje emblematyczna skała Czerwenica. Do tej pory odkryto w rejonie wsi ok. 140 jaskiń. Najdłuższą z nich jest jaskinia Koszara o długości 256 metrów, najgłębszą – Głożawa, znajdująca się do 69 metrów pod powierzchnią ziemi.

Klimat

Szeroko otwarta dolina rzeki Iskyr ułatwia swobodny przepływ powietrza i zapobiega występowaniu zjawiska inwersji, dlatego temperatury powietrza są wysokie. Okoliczne wysokie wieńce skalne powodują wznoszenie się mas powietrza w ciągu lata. Przyczynia się to do rozwoju chmur, a w konsekwencji częstszego występowania ulewnych deszczy i opadów gradu.

Administracja

Kunino należy administracyjnie do gminy Roman, w obwodzie Wraca. Kod identyfikacyjny Kunina to 40645.

Administracyjna terytorialna przynależność:

• Kmetstwa (siedziby samorządowych władz): obw. Wraca (VRC), gm. Roman (VRC32), Kunino (VRC32-03)
• Rejony: Północno-zachodnia Bułgaria (BG31), Północna i Południowo-wschodnia Bułgaria (BG3)

Regionalny Urząd Statystyczny znajduje się we Wracy.

Powierzchnia Kunina 38,801 km².

Historia

Odkrycia archeologiczne z prehistorii

W Kuninie znajduje się stanowisko archeologiczne, w którym archeolog i prehistoryk bułgarski, Wasił Mikow, znalazł pozostałości dużej osady zwanej Samuilica, pochodzącej z okresu neolitu, znajdującej się na płaskowyżu Rudina, w jaskini Prowyrtenka. Odkrył również liczne narzędzia kamienne, ceramiczne fragmenty figurek, a najistotniejszym znaleziskiem były kamienie wykorzystywane do mielenia ziaren. Świadczy to o zaawansowanym poziomie rolnictwa na tym terenie w ówczesnym okresie. Nikołaj Dżambazow w 1956 roku w jaskini odkrył ślady obecności ludzi z czasów środkowego i późnego paleolitu. W 1960 roku podczas remontu drogi do wsi Radowene odkryto pozostałości wsi sprzed 4000 lat. Badania zostały przeprowadzone przez Bogdana Nikołowa z Regionalnego Muzeum Archeologicznego we Wracy. Wykopaliska ujawniły fundamenty glinianych domków, gipsowych ścian, pieców i kominków. Odkryto także narzędzia kamienne, liczne ozdoby, fragmenty malowanej ceramiki, żarna do mielenia zbóż oraz gliniane ciężarki do pionowego krosna.

Starożytność

W latach 1000 p.n.e. tereny te zamieszkiwali Trakowie z plemienia Tribali. O ich obecności świadczy odkryta wioska Trulenzis oraz odkryte brązowe broszki i fragmenty brązowych figurek koni. Na podstawie znalezionych przedmiotów stwierdzono, że w V wieku p.n.e. nastąpiła znaczna hellenizacja miejscowej ludności. W 28 roku p.n.e. osada ta została włączona do Imperium rzymskiego. W ciągu następnych trzech stuleci miejscowość rozkwitła dzięki handlowi, kamieniarstwu i winiarstwu – stwierdzono to z inskrypcji kamiennych i rzeźb.

Średniowiecze

Tereny te zamieszkiwali Słowianie. Iwan Wełkow sugeruje, że tutejsi Słowianie pierwotnie zamieszkali w twierdzy cesarza Justyniana, ale wkrótce porzucili ją i zamieszkali bliżej rzeki Iskyr, w miejscu obecnej wsi.

Panowanie osmańskie

Miejscowość ta pod obecną nazwą jest wzmiankowana w timarskim opisie z 1479 roku. Istotną rolę w publicznym i politycznym życiu Kunina w trzech pierwszych dekadach XIX wieku odegrał wpływowy kupiec, Dimitraki Chadżitoszew, który w miejscowości tej miał gospodarstwo i sklep z podstawowymi towarami. W jego notatkach znaleziono liczne zapiski transakcji handlowych. W 1865 roku po wojnie krymskiej z terenów Rosji zostali wygnani Czerkiesi, którzy osiedlili się w Bułgarii, w tym w Kuninie. Czerkiesi plądrowali tutejsze domostwa, co spowodowało bunt ich mieszkańców i zatargi z najeźdźcami.

Czasy współczesne

W 1888 roku powstało muzeum historyczne. W 1891 roku powstał dom kultury Cwetana Ganowskiego. W czerwcu 1918 roku Kunino nawiedziła silna trąba powietrzna, która spowodowała ogromne szkody m.in. zniszczone domy i pochłoniętych około 150 krów. W 1921 roku powstała szkoła kamieniarstwa. W 1922 roku powstała stacja kolejowa według projektu czeskich inżynierów.

Demografia

Liczba mieszkańców

Według danych Narodowego Instytutu Statystycznego na dzień 1 lutego 2011 roku struktura wiekowa ludności w miejscowości Kunino przedstawiała się następująco:

Wiek	0–4	5–9	10–14	15–19	20–24	25–29	30–34	35–39	40–44	45–49	50–54	55–59	60–64	65–59	70–74	75–79	80–84	85 i więcej
Razem	11	7	24	28	23	19	20	16	28	34	36	39	52	54	42	42	26	8

Ludność głównie emigruje do większych miast w Bułgarii lub innych państw w poszukiwaniu pracy.

Narodowość
		procent
Bułgarzy		87,82
inni		10,77
niezidentyfikowani		1,39

W 2011 roku pod względem etnicznym, wieś zamieszkiwana jest w większości przez Bułgarów (87,82%). 10,77% populacji jest innego pochodzenia etnicznego.

Infrastruktura

Infrastruktura społeczna

We wsi znajduje się kmetstwo, szkoła podstawowa i szkoła kamieniarstwa, dom kultury oraz poczta. Najbliższe przedszkole znajduje się 6 km od Kunina w wiosce Radowene, a najbliższy szpital jest w mieście Roman.

Infrastruktura techniczna

Miejscowość jest skanalizowana i zelektronizowana, posiada bieżącą wodę, którą czerpie z Iskyru.

Transport

Przez Kunino przebiega droga lokalna 1031 oraz linia kolejowa Sofia–Warna. Istnieje stacja kolejowa.

Architektura

Zabytki

W rejestrze zabytków znajdują się:

• Osada w jaskini Samuilica
• Pomnik Kuninian, którzy zginęli w wojnach o zjednoczenie narodowe
• Pomnik Kuny Kralicy
• Prehistoryczna osada w jaskini Markowska dupka
• Tracka wioska Trulenzis
• Twierdza Drugiego Cesarstwa Bułgarskiego

Kultura

Muzeum Historyczne

• Dom kultury Cwetena Ganowskigo – powstał w 1891 roku z inicjatywy kunińskich nauczycieli. W 1949 roku powstała sala z kinem. Główna sala domu kultury służy jako teatr, gdzie 2–3 razy w roku organizowane są amatorskie spektakle. Działa tu chór męski oraz biblioteka.
• Muzeum Historyczne – zostało otwarte 4 kwietnia 1988 roku. Znajduje się na dwóch piętrach domu Sawy Genowskiego. Na parterze wystawione są eksponaty związane z historią Kunina, zaś ekspozycje na drugim piętrze są w całości poświęcone ruchowi komunistycznemu w wiosce.

Oświata

• Profesjonalna szkoła kamieniarstwa – stworzona przez Konstantina Tomowa. W 1921 roku rząd wydał dekret utworzenia szkoły kamieniarstwa. W dniu 2 listopada 1921 pierwszym dyrektorem został Czech Rudolf Braun. Kadrę nauczycielską stanowili Bułgarzy i Czesi. Obecnie uczniowie po skończeniu szkoły otrzymują status kamieniarza w specjalności kamieniarstwo lub status artysty w specjalności rzeźbiarstwo.
• Szkoła Podstawowa Wasiła Lewskiego – prawdopodobnie swój początek miała już w 1800 roku, była charakteru religijnego, utworzona przez popa Snako. Szkoliła z zakresu znajomości ksiąg liturgicznych. Wiosną 1864 roku został wybudowany dwukondygnacyjny budynek szkoły z trzema salami lekcyjnymi i pokojem nauczycielskim. W 1920 roku otworzono gimnazjum, a w 1961 roku szkołę podstawową i gimnazjum nazwano imieniem Wasiła Lewskiego.

Religia

Cerkiew św. Mikołaja

Cerkiew św. Mikołaja powstała w średniowieczu, w czasie panowania osmańskiego została zniszczona przez Turków. Dzięki wsparciu zamożnych kunińskich rodzin na początku XVII wieku odrestaurowano cerkiew św. Mikołaja. Zbudowana jest w stylu typowym dla ówczesnych czasów – z nawy wydzielono osobny budynek mieszkalny. Namalowana została w końcu XVIII wieku przez Petko Daskałowa. W 1945 roku cerkiew była zamknięta i niszczała. W 1996 roku wolontariusze rozpoczęli odbudowę świątyni, która była konsekrowana i otwarta 6 maja 1997 roku.

Sport

W miejscowości działa klub piłkarski FK Stroiteł Kunino.

Osoby związane z Kuninem

• Nikoła Korczew (1931–2006) – bułgarski artysta rzeźbiarz i nauczyciel w szkole kamieniarstwa w Kuninie
• Konstantin Tomow (1888–1935) – bułgarski minister spraw wewnętrznych w Bułgarii. Razem z czeskimi nauczycielami otworzył szkołę kamieniarstwa w 1922 roku. Zapewnił środki finansowe na budowę fabryki "Kałcit" w miejscowości

Urodzeni

• Sawa Ganowski (1973–1978) – bułgarski prezes piątego Zgromadzenia Narodowego (1966–1971). Prezydent Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Filozoficznych (1973–1978).

Zmarli

• Dimityr Szatoew (1876–1922) – bułgarski rewolucjonista WMORO

Linki zewnętrzne

• Panoramio: Църквата "Св. Николай Чудотоворец" в с. Кунино. [dostęp 2013-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-19)]. (bułg.).
• Марио Николов: Училището по каменообработване събра над 250 бивши свои ученици. 22 sierpnia 2011. [dostęp 2013-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-16)]. (bułg.).Sprawdź autora:1.
• Przewodnik po Bułgarii, wieś Kunino (bułg.)