Krzywicze (rejon miadzielski)
Krzywicze (biał. Крывічы) – osiedle typu miejskiego na Białorusi w rejonie miadzielskim obwodu mińskiego, ok. 1,3 tys. mieszkańców (2010).
.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Populacja (2010) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
1797 |
| Kod pocztowy |
222376 |
| Tablice rejestracyjne |
5 |
Położenie na mapie obwodu mińskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
 54°42′37″N 27°17′24″E/54,710278 27,290000
| |
Działają tu dwie parafie – prawosławna (pw. Świętej Trójcy)[2] i rzymskokatolicka (pw. św. Andrzeja Apostoła).
Historia
edytujW czasach zaborów wieś w powiecie wilejskim, w guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego. W 1865 roku liczyła 200 mieszkańców w 40 domach. Gniazdo rodu Kiszków. Pod koniec XIX wieku własność Szykowskich[3].
Za II RP siedziba wiejskiej gminy Krzywicze.
W latach 1921–1945 miasteczko leżało w Polsce, w województwie wileńskim[a], w powiecie wilejskim, w gminie Krzywicze.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwały tu 623 osoby, 241 było wyznania rzymskokatolickiego, 84 prawosławnego,1 ewangelickiego, 278 mojżeszowego a 19 mahometańskiego. Jednocześnie 530 mieszkańców zadeklarowało polską, a 93 białoruską przynależność narodową. Były tu 92 budynki mieszkalne[4]. W 1931 w 146 domach zamieszkiwało 901 osób[5].
Wierni należeli do miejscowej parafii prawosławnej i rzymskokatolickiej. Miejscowość podlegała pod Sąd Okręgowy w Wilnie; mieścił się tu Sąd Grodzki i urząd pocztowy który obsługiwał znaczną część terenu gminy[6].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR[7][8]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR[9].
Od 1991 w składzie niepodległej Białorusi.
Na cmentarzu katolickim znajduje się kwatera polskich żołnierzy poległych podczas wojny polsko-bolszewickiej. Znajdują się na niej 93 mogiły, odnowione w 2019 r.[10][11]
Podczas okupacji hitlerowskiej, w październiku 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 1500 osób. We wrześniu 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowano[12].
Ludzie związani z miejscowością
edytuj- Aleksander Chodźko – polski poeta, orientalista (iranista) i slawista,
- Jan Chodźko – polski powieściopisarz i dramaturg,
- Józef Chodźko – polski topograf i geodeta, wieloletni badacz Kaukazu,
- Michał Chodźko – polski poeta i publicysta
- Jerzy Faryno – polski slawista (ur. 1941 w Uzdrygołowiczach)
-
Cerkiew prawosławna pw. Świętej Trójcy -
Kościół rzymskokatolicki pw. św. Andrzeja Apostoła
.jpg)
- ↑ Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).
Przypisy
edytuj- ↑ Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года. belstat.gov.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-18)]. (ros.).
- ↑ Приход храма Святой Живоначальной Троицы г.п. Кривичи. molod-eparchy.by. [dostęp 2021-03-08]. (ros.).
- ↑ Borowiki, wieś, powiat wilejski, gmina Kniahinin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 316.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 88.
- ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 60.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 825.
- ↑ https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.
- ↑ okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-04-03].
- ↑ Piotr Eberhardt, Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100.
- ↑ [OSR] Cmentarze i pomniki walk o utrwalenie granic (1918-21r.) : Krzywicze (Крывічы) [online], www.rowery.olsztyn.pl [dostęp 2020-04-29].
- ↑ Białoruś: Kolejne polskie cmentarze odnowione [online], belsat.eu [dostęp 2020-04-29] (pol.).
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1220.
Linki zewnętrzne
edytuj- Krzywicze w radzima.org
- Krzywicze. zapala.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-11)]. - Kościół i klasztor trynitarzy
- Krzywicze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 807.
- Krzywicze (rejon miadzielski), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 182.
- Крывічы - мястэчка майстроў. rh.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-15)].białorus. w tygodniku «Rehijanalnaja Hazieta»