Wikipedia

Krzynia

wieś w województwie pomorskim
Ten artykuł dotyczy wsi w województwie pomorskim. Zobacz też: jezioro retencyjne w województwie pomorskim.

Krzynia (kaszb. Krzëniô lub też Wielgô Krzëniô[7][8], niem. Groß Krien) – osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Dębnica Kaszubska[9], na obszarze Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi”[10]. Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Dębnica Kaszubska[11].

Krzynia
osada
Ilustracja
Zabudowa w Krzyni
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

słupski

Gmina

Dębnica Kaszubska

Sołectwo

Dębnica Kaszubska

Liczba ludności (2022)

43[2]

Strefa numeracyjna

59[3]

Kod pocztowy

76-248[4]

Tablice rejestracyjne

GSL[5]

SIMC

0744048[6]

Położenie na mapie gminy Dębnica Kaszubska
Mapa konturowa gminy Dębnica Kaszubska, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Krzynia”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Krzynia”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Krzynia”
Położenie na mapie powiatu słupskiego
Mapa konturowa powiatu słupskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Krzynia”
Ziemia54°20′46″N 17°12′17″E/54,346111 17,204722[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Położenie

edytuj
 
Zbiornik retencyjny Krzynia, nad którym położona jest osada.

Krzynia według regionalizacji fizycznogeograficznej leży na obszarze megaregionu Pozaalpejska Europa Środkowa, prowincji Nizina Środkowoeuropejska, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckie, makroregionu Pojezierze Zachodniopomorskie (314.4), mezoregionu Wysoczyzna Polanowska (314.46)[10]. Kondracki i Richling zaklasyfikowali mezoregion do typu wysoczyzn młodoglacjalnych przeważnie z jeziorami, w większości o charakterze gliniastym, falistym lub płaskim[12][13].

Zgodnie z ewidencją gruntów i budynków obręb ewidencyjny Krzyni graniczy z obrębami ewidencyjnymi: Skarszów i Dębnica Kaszubska na północy, Dębnica Kaszubska Leśnictwo na północnym wschodzie, Niemczewo-Goszczyno na wschodzie, Wierszyno, Darżkowo, Podwilczyn, Suchorze, Mielno, Objezierze na południu oraz Żelkówko na zachodzie[14][a].

Osada położona jest nad zbiornikiem zaporowym Krzynia o powierzchni 75 ha i pojemności 2 mln m³, powstałym w wyniku budowy elektrowni wodnej „Krzynia”, którą uruchomiono w 1926[14][15].

Demografia

edytuj

Na 30 czerwca 2018 liczba mieszkańców wynosiła 45 osób[16]. Według stanu na 30 września 2013 w osadzie mieszkały trzy osoby mniej[17].

Nazwa

edytuj

Nazwa miejscowości, wzmiankowana po raz pierwszy w 1266 formie Crin, ma pochodzenie słowiańskie i charakter topograficzny. Jest to nazwa prymarna przeniesiona z pomorskiej nazwy pospolitej *krina „zapadlisko, obniżenie terenu”[18]. Niemiecka nazwa Groß Krien jest adaptacją fonetyczną pierwotnej nazwy słowiańskiej z wyróżnikiem groß „wielki”, dodanym w celu odróżnenia od sąsiedniej miejscowości Klein Krien („Krzynka”, nazwa zniesiona)[18].

Polska nazwa Krzynia została nadana 1 lipca 1947 zgodnie z Rozporządzeniem Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości[19].

Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Krzëniô[7].

Historia

edytuj

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego[20][21]. W parku podworskim wiekowe okazy dębów i sosen[22].

Cmentarze ewangelickie

edytuj
 
Uporządkowany nieczynny cmentarz ewangelicki w południowej części Krzyni
 
Granitowa podstawa żeliwnego krzyża na nieczynnym cmentarzu ewangelickim w południowej części Krzyni
 
Brama wejściowa na nieczynnym cmentarzu ewangelickim w południowej części Krzyni
 
Fragmenty granitowych ram nagrobnych na nieczynnym cmentarzu ewangelickim w północnej części Krzyni

W Krzyni są dwa nieczynne cmentarze ewangelickie. Pierwszy z nich znajduje w północnej części miejscowości i służył mieszkańcom osady Klein Krien. Drugi, na którym chowani byli mieszkańcy Groß Krien, zlokalizowany jest w południowej części miejscowości[23][24]. Cmentarz w północnej części położony jest przy drodze w kierunku Starnic, jego granice są nieczytelne. Zachował się starodrzew dębowy[23]. Zajmował powierzchnię około 0,29 ha[24]. Cmentarz w południowej części Krzyni znajduje się wzdłuż drogi leśnej biegnącej po zachodniej stronie zbiornika Krzynia[23][24]. Liczył około 0,26 ha powierzchni[24].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ na podstawie danych Państwowego Rejestru Granic, w: Geoportal Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej, op. cit.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 63514
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
  3. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 30 października 2013 r. w sprawie planu numeracji krajowej dla publicznych sieci telekomunikacyjnych, w których świadczone są publicznie dostępne usługi telefoniczne. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1281)
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 636 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  5. ↑ Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 11 grudnia 2017 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów oraz wymagań dla tablic rejestracyjnych. (Dz.U. z 2017 r. poz. 2355)
  6. ↑ Rejestr TERYT. Przeglądanie. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2020-05-18]. (pol.).
  7. ↑ a b Felicja Baska-Borzyszkowska i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 210, ISBN 978-83-62137-50-3.
  8. ↑ artykuly-Kaszëbsczé miestné miona – kaszubskie nazwy miejscowości : Nasze Kaszuby [online], naszekaszuby.pl [dostęp 2023-12-18].
  9. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  10. ↑ a b Geoserwis Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2020-05-17]. (pol.).
  11. ↑ Rada Gminy Dębnica Kaszubska: Uchwała Nr XXVIII/228/2017 z dnia 31 maja 2017 r. w sprawie nadania statutu sołectwu Dębnica Kaszubska. Biuletyn Informacji Publicznej Gminy Dębnica Kaszubska, 2017. [dostęp 2020-05-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-17)]. (pol.).
  12. ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014, s. 46. ISBN 978-83-01-16022-7.
  13. ↑ Jerzy Kondracki, Andrzej Richling. Regiony fizycznogeograficzne, skala 1:1 500 000. Warszawa: Główny Geodeta Kraju, 1994.
  14. ↑ a b Geoportal Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. [dostęp 2020-05-17].
  15. ↑ Elżbieta Florek, Leszek Łęczyński, Akumulacja i procesy brzegowe w zbiornikach energetycznych Konradowo i Krzynia na środkowej Słupi, 2007 (Słupskie Prace Geograficzne; 3) [zarchiwizowane z adresu 2015-02-08].
  16. ↑ Kinga Trubicka-Czapka (red.). Środki Funduszu Sołeckiego w poszczególnych sołectwach Gminy Dębnica Kaszubska w 2019 roku. „Wieści Gminne”. 18, s. 15, 2018. Gmina Dębnica Kaszubska. ISSN 2450-4300. [zarchiwizowane z adresu 2019-04-22]. (pol.). 
  17. ↑ Wykaz miejscowości gminy Dębnica Kaszubska wraz z liczbą mieszkańców wg stanu w dniu 2013.09.30. Urząd Gminy Dębnica Kaszubska. [dostęp 2020-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-14)]. (pol.).
  18. ↑ a b Witold Iwicki, Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 63.
  19. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 lipca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości. (M.P. z 1947 r. nr 111, poz. 719)
  20. ↑ Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. (Dz.U. z 1975 r. nr 16, poz. 91)
  21. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. (Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92)
  22. ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 266, ISBN 978-83-7495-133-3.
  23. ↑ a b c Krystyna Mazurkiewicz-Palacz: Dawne cmentarze w powiecie słupskim. Słupsk: Starostwo Powiatowe w Słupsku, 2012, s. 56. ISBN 978-83-60228-45-6. [dostęp 2021-08-08].
  24. ↑ a b c d Jarosław Dąbrowski: Cmentarze ewangelickie w powiecie słupskim: Gogolewo – Alt Jugelow. [dostęp 2024-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-30)]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Krzynia&oldid=73556450”