Krucze Skały (Pogórze Kaczawskie)
Krucze Skały – formy piaskowcowe na Pogórzu Kaczawskim we wsi Jerzmanice-Zdrój.
.jpg) Krucze Skały i kamieniołom | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Pasmo | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
 51°06′47,909″N 15°53′30,610″E/51,113308 15,891836
| |
Pod względem geologicznym znajdują się one w synklinarnym rowie Leszczyny.
Są to ściany zbudowane z górnokredowych piaskowców średnio- i gruboziarnistych osadzonych na dnie płytkiego, przybrzeżnego morza w turonie, ok. 91-88 mln lat temu. Okruchy skalne zostały przyniesione przez wody rzeczne z niszczonego lądu wyspy wschodnio-sudeckiej i usypane w formie języka piaskowcowego. Piaskowce w górnej partii skał przechodzą w piaskowce zlepieńcowate i zlepieńce. Posiadają one ubogą faunę rzadko można w nich znaleźć ośrodki małżów (Exogyra columba, Inoceramus hercynicus, Inoceramus labiatus, Pecten cretacea) oraz jeżowców z gatunku Catopygus amygdalus[1][2].
Odsłonięcie Kruczył Skał jest wynikiem erozyjnej działalności rzeki Kaczawa. Natomiast dolna, gładka część ścian w południowej części jest efektem działalności kamieniołomu, który istniał prawdopodobnie już w XVI w. W XVII w. bloków piaskowca stąd pochodzącego użyto przy przebudowach ratusza i Bazyliki św. Elżbiety Węgierskiej we Wrocławiu. Łom działał aż do początków ubiegłego wieku. W górnej części skał, fantastycznie ukształtowanych przez naturę występują efektowne półki, szczeliny, grzyby, kazalnice i baszty skalne. Dwie z nich przyrównuje się do postaci ludzkich.
U podnóża skał przy zabagnionej, niegdyś zmeliorowanej równince znajduje się Skalne Źródełko z XIII w., zwane też źródełkiem św. Jadwigi[1] (Kamienne Źródło, niem. Felsenquelle), do którego prowadzi kolumnowy portal z trójkątnym tympanonem, pod którym na fryzie jest napis Felsenquelle[3]. Portal wybudowano w stylu klasycystyczny pod koniec XIX w. Jest to relikt czasów, kiedy w Jerzmanicach-Zdroju (niem. BadHermsdorf) funkcjonował zakład przyrodo-leczniczy[4]. Od miejsca źródła na przestrzeni kilkudziesięciu metrów warstwy piaskowców mocno wyginają się ku górze w związku z biegnącym tu tektonicznym uskokiem Jerzmanic.
Podczas funkcjonowania uzdrowiska w Jerzmanicach-Zdroju, w obrębie Kruczych Skał utworzono szereg alejek spacerowych oraz kamienne i żeliwne schody. Obecnie stanowią one świetne miejsce do wypoczynku i rekreacji. Same Krucze Skały są natomiast doskonałym miejscem do uprawiania wspinaczki, w szczególności wspinaczki skalnej i piaskowcowej. Znajdujące się na ścianie rysy skalne uważane są za najdłuższe i najpiękniejsze rysy w Polsce[5]
W najbliższym otoczeniu znajduje się dworzec kolejowy z końca XIX wieku oraz rzeka Kaczawa i jej dopływ – Drążnica.
Uwaga dla zwiedzających: górna krawędź odsłonięcia skalnego nie posiada zabezpieczeń. Zagrożenie upadkiem z dużej wysokości!
Galeria
edytuj-
Krucze Skały w Jerzmanicach-Zdroju -
Skalne źródło pod Kruczymi Skałami -
Krucze Skały - łom zachodni -
Krucze Skały - łom północny
Przypisy
edytuj- ↑ a b Krucze Skały na stronach Encyklopedii Sudeckiej. skps.wroclaw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-01)]. (pol.)
- ↑ Krucze Skały na stronie ZP Jerzmanice-Zdrój (pol.)
- ↑ Źródło w Kruczych Skałach. [dostęp 2024-11-22].
- ↑ Jerzmanice-Zdrój Skalne Źródło. [dostęp 2024-11-22].
- ↑ Krucze Skały na stronie Serwisu Wspinaczkowego. piachy.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-07)]. (pol.)
Bibliografia
edytuj- R. Gorzkowski i K. Maciejak: Złotoryja i okolice