Krasankowate

Krasankowate
	Cercopidae
	Leach, 1815
	Okres istnienia: kreda–dziś PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	; Krasanka natrawka
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	pluskwiaki
Podrząd	cykadokształtne
Nadrodzina	Cercopoidea
Rodzina	krasankowate
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Krasankowate (Cercopidae) – rodzina pluskwiaków z podrzędu cykadokształtnych. Obejmuje około 1500 opisanych gatunków. Nimfy żerują, chroniąc się za pomocą pienistej wydzieliny. Owady dorosłe często mają jaskrawy wzór w ubarwieniu.

Opis

Budowa dorosłego osobnika. A: przyoczka, B: ciemię, C: czułek, D: oko złożone, F: przedplecze, H: tarczka, K: skrzydło przednie (tegmina), I: międzykrywka, J: przykrywka, L: stopa, M: golenie, N: uda.

Pluskwiaki o delikatnie i gęsto owłosionym ciele^[1]. Często mają jaskrawy wzór barwny na przednich skrzydłach, przedpleczu, głowie, a czasem odnóżach. Wzór ten może wykazywać zmienność wewnątrzgatunkową. Głowa wyposażona jest w kuliste oczy złożone^[2] oraz parę przyoczek, położonych na ciemieniu, ale z dala od jego krawędzi^[1]. Panewki czułkowe są płytkie i nie zakrywają nasadowych członów czułków. Długość i szerokość tarczki są mniej więcej równe. Płytka subgenitalna jest u gatunków ze Starego Świata wolna lub częściowo zlana z pygoforem, a u gatunków z Nowego Świata całkowicie z nim zlana^[2].

Biologia i występowanie

Prosapia bicincta

Nimfa produkująca pianę

Iphirhina sepulchralis

Haematoloma dorsata

Leptataspis discolor

Phymatostetha deschampsi

Niezidentyfikowany przedstawiciel rodziny

Leptataspis fuscipennis

Niezidentyfikowany przedstawiciel rodziny

Przedstawiciele rodziny są fitofagami wysysającymi soki z drewna roślin. Larwy (nimfy) preferują zielne rośliny jednoliścienne (często z rodziny traw), zwłaszcza wiążące azot. Żerujące larwy kryją się w ślinopodobnej pianie, która chroni je przed drapieżnikami, pasożytami i przesuszeniem. Wydzielana ta jest produkowana przez przewód pokarmowy, a w jej skład wchodzą wytwarzane w cewkach Malpighiego białka i mukopolisacharydy. Piana krasankowatych przypomina tą u pienikowatych i ma grubsze pęcherzyki niż ta u Clastopteridae^[2].

Rodzina jest taksonem kosmopolitycznym^[2]. W Europie Środkowej występuje 5 gatunków z 2 rodzajów^[3], przy czym w Polsce stwierdzono tylko 2 gatunki krasanek: natrawkę i przepaskówkę^[4].

Systematyka i filogeneza

Krasankowate należą do nadrodziny Cercopoidea, w obrębie której najbliżej spokrewnione są z kladem obejmującym pienikowate i Epipygidae^[2]. Wyewoluowały w kredzie. Szczerbakow na podstawie zapisu kopalnego oszacował czas rozejścia się ich linii ewolucyjnej na około 100 milionów lat temu^[5], natomiast wyniki analiz molekularnych wskazują, że miało to miejsce między 122 a 168 milionami lat^[2].

Fennah w 1968 podzielił krasankowate na dwie podrodziny: Cercopinae i Ischnorhininae, ale dane morfologiczne i molekularne wskazują, że tylko ta druga jest taksonem monofiletycznym^[2]. W sumie do krasankowatych zalicza się około 1500 opisanych gatunków, zgrupowanych w rodzajach^[6]:

Abidama Distant, 1908
Aeneolamia Fennah, 1949
Alluaudensia Lallemand, 1920
Amberana Distant, 1908
Ambonga Melichar, 1915
Anoplosnastus Schmidt, 1910
Anyllis Kirkaldy, 1906
Aracamunia Fennah, 1968
Aufidus Stål, 1863
Augustohahnia Schmidt, 1920
Baetkia Schmidt, 1920
Baibarana Matsumura, 1940
Bandisia Stål, 1866
Blötea Lallemand, 1957
Bourgoinrana Soulier-Perkins, 2012
Bradypteroscarta Lallemand, 1949
Callitettix Stål, 1865
Caloscarta Breddin, 1903
Carachata Carvalho & Sakakibara, 1989
Carpentiera Lallemand, 1954
Catrimania Fennah, 1968
Cercopicesa Koçak & Kemal, 2008
Cercopis Fabricius, 1775
Chinana Lallemand, 1927
Choconta Fennah, 1979
Clypeocarta Lallemand & Synave, 1955
Colsa Walker, 1857
Considia Stål, 1865
Cosmoscarta Stål, 1869
Delassor Fennah, 1949
Deois Fennah, 1949
Deoisella Costa & Sakakibara, 2002
Dulitana Lallemand, 1939
Ectemnocarta Lallemand, 1939
Ectemnonotops Schmidt, 1910
Ectemnonotum Schmidt, 1909
Eoscarta Breddin, 1902
Eubakeriella Lallemand, 1923
Euglobiceps Lallemand, 1923
Euryaulax Kirkaldy, 1906
Euryliterna Blöte, 1957
Ferorhinella Carvalho & Webb, 2004
Funkhouseria Lallemand, 1938
Guarania Nast, 1950
Gynopygocarta Lallemand, 1930
Gynopygoplax Schmidt, 1909
Haematoloma Haupt, 1919
Haematoscarta Breddin, 1903
Helioscarta Lallemand, 1956
Hemiaufidus Schmidt, 1920
Hemibandusia Schmidt, 1920
Hemicercopis Schmidt, 1920
Hemieoscarta Lallemand, 1949
Hemiliterna Lallemand, 1949
Hemiplagiophleboptena Lallemand, 1949
Hemitomaspis Lallemand, 1949
Hemitrichoscarta Lallemand & Synave, 1961
Hemitriecphora Lallemand, 1949
Heteroliterna Lallemand, 1949
Homalogrypota Schmidt, 1920
Homalostethus Schmidt, 1910
Huaina Fennah, 1979
Hyalotomaspis Lallemand, 1949
Hyboscarta Jacobi, 1908
Iphirhina Fennah, 1968
Ischnorhina Stål, 1869
Isozulia Fennah, 1953
Jacobsoniella Melichar, 1914
Janssensia Lallemand, 1954
Jeanneliensia Lallemand, 1920
Kanaima Distant, 1909
Kanoscarta Matsumura, 1940
Kanozata Matsumura, 1940
Korobona Distant, 1909
Kotozata Matsumura, 1940
Kuscarta Matsumura, 1940
Laccogrypota Schmidt, 1920
Lamprochlamys Fennah, 1966
Lehina Melichar, 1915
Leptataspis Schmidt, 1910
Leptoliterna Lallemand, 1949
Leptynis Jacobi, 1921
Lieftinckana Lallemand & Synave, 1955
Liorhinella Haglund, 1899
Literna Stål, 1866
Locris Stål, 1866
Luederwaldtia Schmidt, 1922
Lujana Lallemand, 1954
Machadoa Lallemand & Synave, 1952
Mahanarva Distant, 1909
Makonaima Distant, 1909
Marcion Fennah, 1951
Maxantonia Schmidt, 1922
Megastethodon Schmidt, 1910
Mioscarta Breddin, 1901
Monecphora Amyot & Serville, 1843
Moultoniella Lallemand, 1923
Neocercopis Lallemand, 1932
Neolaccogrypota Lallemand, 1924
Neomonecphora Distant, 1909
Neoporpacella Lallemand & Synave, 1961
Neosphenorhina Distant, 1909
Nesaphrogeneia Kirkaldy, 1907
Nesaulax Jacobi, 1917
Notozulia Fennah, 1968
Okiscarta Matsumura, 1940
Olcotomaspis Lallemand, 1949
Opistharsostethus Schmidt, 1911
Orodamnis Fennah, 1953
Orthorhinella Schmidt, 1910
Oxymegaspis Schmidt, 1911
Pachacanthocnemis Schmidt, 1910
Pachypterinella Lallemand, 1927
Panabrus Fennah, 1953
Paphnutius Distant, 1916
Paracercopis Schmidt, 1925
Paraliterna Lallemand, 1949
Paralocris Lallemand, 1949
Paramioscarta Lallemand, 1949
Paramonecphora Lallemand & Synave, 1954
Parapisidice Lallemand, 1949
Petyllis Kirkaldy, 1906
Phlebarcys Schmidt, 1910
Phymatostetha Stål, 1870
Pisianax Jacobi, 1921
PisidiceJacobi, 1912
Plagiophleboptena Schmidt, 1910
Poeciloterpa Stål, 1870
Pogonorhinella Schmidt, 1910
Porpacella Schmidt, 1910
Prosapia Fennah, 1949
Pseudaufidus Blöte, 1957
Pseudeoscarta Lallemand, 1933
Pseudocercopis Schmidt, 1920
Pseudomachaerota Melichar, 1915
Radioscarta Lallemand, 1923
Rhinastria Kirby, 1891
Rhinaulax Amyot & Serville, 1843
Schistogonia Stål, 1869
Serapita Schmidt, 1909
Simeliria Schmidt, 1909
Simorhina Jacobi, 1908
Sphenoclypeana Lallemand & Synave, 1952
Sphenorhina Amyot & Serville, 1843
Stenaulophrys Jacobi, 1921
Straelenia Lallemand & Synave, 1955
Suracarta Schmidt, 1909
Synavea Lallemand, 1955
Tadascarta Matsumura, 1940
Tapaiuna Fennah, 1968
Telogmometopius Jacobi, 1921
Thoodzata Distant, 1908
Tiodus Nast, 1950
Tomaspis Amyot & Serville, 1843
Tomaspisina Distant, 1909
Tomaspisinella Lallemand, 1927
Trichoscarta Breddin, 1902
Triecphorella Nast, 1933
Tropidorhinella Schmidt, 1910
Typeschata Schmidt, 1920
VigilantiusDistant, 1916
Villiersana Lallemand, 1942
Vorago Fennah, 1949
Zuata Fennah, 1968
Zulia Fennah, 1949

Przypisy

↑ ^a ^b Christopher H. Dietrich: Auchenorrhyncha (Cicadas, Spittlebugs, Leafhoppers, Treehoppers and Plathoppers). W: Encyclopedia of Insects. Vincent H. Resh, Ring T. Cardé (red.). Academic Press, 2009, s. 56–63. ISBN 978-0-08-092090-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Jason R. Cryan, Gavin J. Svenson. Family-level relationships of the spittlebugs and froghoppers (Hemiptera: Cicadomorpha: Cercopoidea). „Systematic Entomology”. 35, s. 393–415, 2010. DOI: 10.1111/j.1365-3113.2009.00520.x.
↑ Werner E. Holzinger, Ingrid Kammelander, Herbert Nickel: The Auchenorrhyncha of Central Europe / Die Zikaden Mitteleuropas. Vol. 1: Fulgoromorpha, Cicadomorpha excl. Cicadellidae. Leiden, Boston: Brill, 2003, s. 487-489. ISBN 90-04-12895-6.
↑ Cercopidae. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2017-07-11].
↑ D.E. Shcherbakov: Origin and evolution of the Auchenorrhyncha as shown in the fossil record. W: C.W. Schaeffer (red.): Studies on Hemipteran Phylogeny. Lanham: Entomological Society of America, 1996, s. 31–45, seria: Thomas Say Publications in Entomology.
↑ Adeline Soulier-Perkins: Cercopidae. [w:] Cercopoidea Organised On Line [on-line]. [dostęp 2017-07-11].

[Resh-1] Christopher H. Dietrich: Auchenorrhyncha (Cicadas, Spittlebugs, Leafhoppers, Treehoppers and Plathoppers). W: Encyclopedia of Insects. Vincent H. Resh, Ring T. Cardé (red.). Academic Press, 2009, s. 56–63. ISBN 978-0-08-092090-0.

[Cryan-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Jason R. Cryan, Gavin J. Svenson. Family-level relationships of the spittlebugs and froghoppers (Hemiptera: Cicadomorpha: Cercopoidea). „Systematic Entomology”. 35, s. 393–415, 2010. DOI: 10.1111/j.1365-3113.2009.00520.x.

[Holzinger-3] Werner E. Holzinger, Ingrid Kammelander, Herbert Nickel: The Auchenorrhyncha of Central Europe / Die Zikaden Mitteleuropas. Vol. 1: Fulgoromorpha, Cicadomorpha excl. Cicadellidae. Leiden, Boston: Brill, 2003, s. 487-489. ISBN 90-04-12895-6.

[biomap-4] Cercopidae. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2017-07-11].

[Sz-5] D.E. Shcherbakov: Origin and evolution of the Auchenorrhyncha as shown in the fossil record. W: C.W. Schaeffer (red.): Studies on Hemipteran Phylogeny. Lanham: Entomological Society of America, 1996, s. 31–45, seria: Thomas Say Publications in Entomology.

[cool-6] Adeline Soulier-Perkins: Cercopidae. [w:] Cercopoidea Organised On Line [on-line]. [dostęp 2017-07-11].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]