Konstanty Rynarzewski
Konstanty Rynarzewski (ur. 1823 w województwie płockim, zm. 7 listopada 1863 w Żelaznej Rządowej) – polski wojskowy, oficer armii rosyjskiej, major w powstaniu styczniowym.
Życiorys
edytujBył synem majora wojsk polskich. Służył jako sztabskapitan 22 Niżegorodzkiego Pułku Piechoty, wraz z którym w latach 60. XIX wieku stacjonował pod Włocławkiem, potem w Ostrołęce. W maju 1863, po potyczce oddziału rosyjskiego z powstańcami pod dowództwem Ignacego Mystkowskiego (bitwa pod Stokiem), przeszedł na stronę polską. Według innych relacji zmienił stronę w lipcu 1863. Od sierpnia 1863 w stopniu majora z nominacji Rządu Narodowego był naczelnikiem wojskowym powiatu pułtuskiego. Sformował oddział złożony w większości z Kurpiów liczący 250 strzelców, 160 kosynierów i 30 kawalerzystów[1].
29 października wraz z oddziałem strzelców stoczył zwycięską potyczkę pod wsią Czarnia. W pościg za powstańcami ze Szczuczyna wysłano dwie kolumny wojsk rosyjskich pod dowództwem kapitana Arnshofenaa i podpułkownika Dewela. Konstanty Rynarzewski wraz z oddziałem wyruszył ze wsi Wolkowe, gdzie stacjonował w obozie szkoleniowym, by przez Wydmusy, Zalesie, Piasecznię i Czarnotrzew dotrzeć do Żelaznej[2]. Dziś istnieją dwie wsie o tej nazwie: Żelazna Rządowa i Żelazna Prywatna, ale wówczas nierzadko ich nie rozróżniano[3]. W pobliżu stacjonował kapitan Lenartowicz, który nad ranem 6 listopada 1863 dotarł do sąsiadującej z Żelazną wsi Rzodkiewnica. Doszło do starcia powstańców z wojskami carskimi[2].
Oddział Rynarzewskiego wycofał się za Omulew, ale śmiertelnie ranny dowódca zmarł dzień po bitwie. Jest pochowany na cmentarzu parafialnym w Myszyńcu[2].
Upamiętnienie
edytuj
W 2013 przy remizie OSP w Żelaznej Rządowej odsłonięto pomnik i tablicę informacyjną o bitwie przygotowaną przez Stowarzyszenie „Przyjaciele Ziemi Jednorożeckiej”. W tekście wspomniano o Rynarzewskim[4]. Pojawia się w wierszu Mateusza Lorenca Bitwa pod Żelazną[5].
W Myszyńcu na skwerze w pobliżu kolegiaty znajduje się kamień upamiętniający Konstantego Rynarzewskiego wystawiony w 2014 jako element parku bohaterów kurpiowskich[6]. Skwer ulokowano u zbiegu ulicy ks. Adama Bargielskiego i Placu Konstantego Rynarzewskiego[7].
W 2016 Związek Kurpiów apelował o nazwanie ulic we wsiach i miastach na terenie regionu nazwiskami ważnych dla Kurpiów postaci historycznych, wśród nich Rynarzewskiego[8]. W Myszyńcu jest plac jego imienia (do 2011 ulica)[9].
Przypisy
edytuj- ↑ Stanisław Chankowski, Konstanty Rynarzewski, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XXXIII, 1992.
- ↑ a b c Maria Weronika Kmoch, Insurekcja styczniowa w Przasnyskiem (1863–1864) [online] [dostęp 2022-08-19].
- ↑ Maria Weronika Kmoch, MAŁA OJCZYZNA: Parciaki, Parciaki-Stacja, Dynak, Żelazna Rządowa, Prywatna i Gutocha [online] [dostęp 2022-08-06].
- ↑ Aneta Karbowska, W hołdzie powstańcom, „Głos Gminy Jednorożec” (4 (32)), 2013, s. 14–15.
- ↑ Mateusz Lorenc, Bitwa pod Żelazną. Wiersz, „Rocznik Przasnyski”, 1, 2014, s. 157–158.
- ↑ Tablice pamiątkowe, „Kurpik” (72), 2014, s. 8.
- ↑ Ks. Adama Bargielskiego · 07-430 Myszyniec, Polska [online], Ks. Adama Bargielskiego · 07-430 Myszyniec, Polska [dostęp 2022-08-19].
- ↑ Związek Kurpiów apeluje: Nazwijmy ulicę imionami naszych bohaterów [online], www.eostroleka.pl [dostęp 2022-08-19] (pol.).
- ↑ UCHWAŁA NR IX/63/11 RADY MIEJSKIEJ W MYSZYŃCU z dnia 27 czerwca 2011 r. w sprawie zmiany nazw ulic i placów w mieście Myszyniec [online].