Wikipedia

Czarnia (gmina Czarnia)

wieś w województwie mazowieckim

Czarnia – wieś sołecka[5] w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Czarnia[4][6].

Czarnia
wieś
Ilustracja
Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Czarni
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

ostrołęcki

Gmina

Czarnia

Liczba ludności (2023)

397[2]

Strefa numeracyjna

29

Kod pocztowy

07-431[3]

Tablice rejestracyjne

WOS

SIMC

0508000[4]

Położenie na mapie gminy Czarnia
Mapa konturowa gminy Czarnia, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Czarnia”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Czarnia”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Czarnia”
Położenie na mapie powiatu ostrołęckiego
Mapa konturowa powiatu ostrołęckiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Czarnia”
Ziemia53°21′19″N 21°12′07″E/53,355278 21,201944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Miejscowość jest siedzibą gminy Czarnia.

Położenie

edytuj

Wieś leży na Równinie Kurpiowskiej, nad Trybówką, przy drodze lokalnej[7].

Historia

edytuj

Miejscowość istniała jako miejsce przerobu rudy darniowej przynajmniej od 1608 roku[8].

W latach 1921–1931 wieś leżała w województwie białostockim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Wach (od 1931 w gminie Czarnia).

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 391 osoby w 71 budynkach mieszkalnych[9]. Miejscowość należała do miejscowej parafii rzymskokatolickiej. Podlegała pod Sąd Grodzki w Myszyńcu i Okręgowy w Łomży; mieścił się tu urząd pocztowy obsługujący znaczną część terenu gminy[10].

W okresie międzywojennym miejscowość była siedzibą komisariatu Straży Celnej „Czarnia”[11].

W wyniku agresji III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 tereny byłej gminy znalazły się pod okupacją niemiecką i do wyzwolenia weszła w skład Landkreis Scharfenwiese, Regierungsbezirk Zichenau III Rzeszy[12].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.

W 2021 Czarnię zamieszkiwało 356 mieszkańców[13].

Demografia

edytuj

Liczba ludności na przestrzeni lat:

  • w 1827 – 190 mieszkańców[14]
  • pod koniec XIX wieku – 332 mieszkańców[14]
  • w 1921 – 391 mieszkańców[9]
  • w 2011 – 435[15]
  • w 2021 – 356[13]

Religia

edytuj

Drewniana kaplica istniała od 1823[8] lub 1832[16] roku i została rozbudowana w 1892 roku[16]. W 1899 erygowano parafii Niepokalanego Poczęcia NMP[16].

W miejscowości znajduje się zabytkowy kościół z lat 1903-1907[16][8]. Dawny kościół przeniesiono do miejscowości Parciaki, gdzie dalej służy parafianom[16].

Przed kościołem stoi pomnik przedstawiający zakonnika z japońskim chłopcem z dziewczynką w kurpiowskim stroju. Pod pomnikiem jest napis Miłość bez granic[17]. Pomnik przedstawia brata Zenona Żebrowskiego[16].

Kultura

edytuj

Muzea

edytuj

W 2002 we wsi powstało Muzeum im. Brata Zenona Żebrowskiego[18][19], znanego w Japonii jako Zeno[8].

We wsi działa od 1935 roku zespół ludowy Carniacy[8], a od 1991 Towarzystwo Kurpiowskie Strzelec[8].

Turystyka

edytuj

Czarnia dała nazwę pobliskiemu leśnemu rezerwatowi przyrody z dębem Kmicica i sosnami bartnymi[8]. Do rezerwatu prowadzi szlak „Barci kurpiowskich”[8].

Galeria

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 19206
  2. ↑ Raport o stanie gminy Czarnia w 2023. Liczba mieszkańców w dn. 31.12.2023 s. 18
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 172 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. ↑ Strona gminy, sołectwa
  6. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Tomasz Krzywicki, Elżbieta Mlącka: Pisz: mapa topograficzna Polski. Wyd. 2. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 2006, s. 1-2. ISBN 978-83-7135-226-3.
  8. ↑ a b c d e f g h Tomasz Darmochwał, Kurpie. Mapa turystyczna, Anna Filak, wyd. 1, Warszawa–Białystok: TD MAPY, 2014, s. 1–2, ISBN 978-83-88859-72-4 (pol.).
  9. ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 59.
  10. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 276.
  11. ↑ Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927, s. 170.
  12. ↑ Karte: Landkreis Lomscha 1. 8. 1944 – Städte und Amtsbezirke [online], territorial.de [dostęp 2020-04-22].
  13. ↑ a b NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2024-08-10].
  14. ↑ a b Czarnia 1(1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 747.
  15. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2019-10-07].
  16. ↑ a b c d e f Witold Jemielity, Myszyniec centrum kościelnym Puszczy Zielonej, „Zeszyty Naukowe OTN”, 11, mazowsze.hist.pl, 1997, s. 91-100 [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
  17. ↑ Wacław Nowacki, Kurpiowski Misjonarz w Japonii, „Kurpie”, 1 (4), 2002, s. 20–23.
  18. ↑ Paweł Bejger, Muzeum Brata Zenona [online], niedziela.pl [dostęp 2022-09-05] (pol.).
  19. ↑ Kurpiowski Park Kulturowy [online], kurpiowskipark.home.pl [dostęp 2022-09-05].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Czarnia_(gmina_Czarnia)&oldid=75454755”