Konstanty Haller
Konstanty Haller (ur. 2 czerwca 1874 w Pułtusku[1], zm. 9 listopada 1959 w Warszawie) – pułkownik saperów inżynier Wojska Polskiego II RP.
 pułkownik saperów
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1891–1927, 1936–1939 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
2 brygada artylerii grenadierów |
| Stanowiska |
oficer 2 brygady artylerii |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
       
| |
Życiorys
edytujKonstanty Haller urodził się 2 czerwca 1874 roku w Pułtusku. Syn Włodzimierza i Marii z Puksztów[1]. W 1891 roku ukończył Korpus Kadetów w Pskowie, a dwa lata później Konstantynowską Szkołę Wojskową w Petersburgu. Do 1899 roku był oficerem 2 Brygady Artylerii Grenadierów. W 1902 roku ukończył Mikołajewską Inżynieryjną Akademię w Petersburgu[1], po czym wyznaczono go na kierownika robót budowlanych i fortyfikacyjnych w Dagestańskim Dystansie Inżynieryjnym, gdzie przebywał do 1910 roku. W 1902 ożenił się też z Heleną Jałozo[1]. W latach 1911–1918 pracował na różnych stanowiskach kierowniczo-budowlanych w Fortecy Grodzieńskiej m.in. przy budowie Twierdzy Karsie 1911–1915[2]. W lipcu 1918 roku dostał się pod władzę wojskową kozaków dońskich i wyznaczony został na szefa bazy materiałowej, a w roku następnym – na szefa oddziału budowlanego Zarządu Wojskowych Inżynierów Wojska Dońskiego w Armii gen. Antona Denikina. Następnie był inżynierem Korpusu Dońskiego i szefem Wojskowo-Inżynieryjnego Zarządu Wojsk Dońskich. Pod koniec 1920 roku ewakuował się z resztkami Armii Ochotniczej gen. Wrangla do Konstantynopola, skąd przy pomocy konsulatu polskiego przyjechał do Polski.
1 stycznia 1921 roku rozpoczął służbę w Wojsku Polskim na stanowiskach: szef sekcji organizacyjnej Departamentu Budownictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych, zastępca szefa Departamentu V Inżynierii i Saperów Ministerstwa Spraw Wojskowych[1]. W 1923 roku jako oficer nadetatowy w 1 batalionie saperów Legionów[3] został pierwszym komendantem Oficerskiej Szkoły Inżynierii[4], którą organizował i skutecznie kierował do 1927 roku. W latach 1922–1927 był redaktorem naczelnym pierwszego technicznego miesięcznika wojskowego Saper i Inżynier Wojskowy, a od 1927 roku – członkiem komitetu redakcyjnego Przeglądu Wojskowo-Technicznego. Z dniem 1 marca 1927 roku został mu udzielony dwumiesięczny urlop z zachowaniem uposażenia, a z dniem 30 kwietnia 1927 roku został przeniesiony w stan spoczynku[5]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „w dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr I”[6].
Po zwolnieniu z wojska pracował jako prezes i kierownik techniczny spółdzielni mieszkaniowej Domy Spółdzielcze. W latach 20. był członkiem władz Wojskowego Klubu Samochodowego i Motocyklowego[7][8]. W marcu 1936 roku generał brygady Mieczysław Dąbkowski powołał go na stanowisko inspektora technicznego w Inspektoracie Saperów Sztabu Głównego[9]. Zmarł 9 listopada 1959 roku w Warszawie. Pochowany na Powązkach (kwatera 301).
Awanse
edytuj- podporucznik – 1893[2]
- sztabskapitan – 1901[2]
- kapitan – 1902[2]
- podpułkownik – 1914[2]
- pułkownik – luty 1915 – w Wojsku Polskim ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[4]
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – dwukrotnie (2 maja 1923[10] i 1955[11]
- Złoty Krzyż Zasługi – Polska
- Order Świętej Anny II i III klasy – Rosja
- Order Świętego Stanisława II i III klasy – Rosja
- Order Świętego Włodzimierza III i IV klasy – Rosja
- Kawaler Orderu Gwiazdy Czarnej – Francja[12]
- Kawaler Orderu Palm Akademickich – Francja
- Komandor Orderu Św. Sawy – Jugosławia
Opinie
edytujW opinii o nim napisano w 1926 roku – „(...) charakter prawy, dba o podwładnych, uparty, jako fortyfikator wzorowy, taktycznie bardzo dobry, szybki w działaniu, dobrze orientuje się w nowej sytuacji, łagodny dla szkolonych”. Gen. Dąbkowski w 1938 roku napisał o nim: „(...) posiada duże doświadczenie w budownictwie fortyfikacji stałych, wyniesione ze służby w armii rosyjskiej. Jest niezastąpiony przy opracowywaniu instrukcji technicznych i rozstrzyganiu trudniejszych problemów techniczno-fortyfikacyjnych”[9].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 245.
- ↑ a b c d e Słownik Biograficzny Techników Polskich T.III str.133
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 s. 905
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1924 s. 827
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1927 roku, s. 39, 44.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 349, 853.
- ↑ Dział urzędowy. Spis członków Wojskowego Klubu Samochodowego i Motocyklowego w dniu 15 marca 1926 r.. „Automobilista Wojskowy”, s. 3, Nr 2 z 15 marca 1926. Wojskowy Klub Samochodowy i Motocyklowy.
- ↑ Dział urzędowy. Władze klubowe. „Automobilista Wojskowy”, s. 4, Nr 2 z 1 kwietnia 1926. Wojskowy Klub Samochodowy i Motocyklowy.
- ↑ a b Zdzisław Barszewski, Sylwetki saperów s. 71-72
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 24.
- ↑ Uchwałą Rady Państwa z dnia 11 lipca 1955 r. nr. 0/1048) w dziesiątą rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie budownictwa mieszkaniowego
- ↑ Rewja na Polu Mokotowskim. „Rzeczpospolita”. R. 6. Nr 122, s. 2, 4 maja 1925.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Zdzisław Barszczewski, Władysław Jasieński: Sylwetki saperów. Warszawa: Dom Wydawniczy "Bellona", 2001. ISBN 83-11-09287-7.
- Tadeusz Skarzyński "Słownik Biograficzny Techników Polskich"