Wikipedia

Konofit

rodzaj roślin

Konofit[5] (Conophytum) – rodzaj roślin z rodziny pryszczyrnicowatych (Aizoaceae). Opisano około 300 gatunków z tego rodzaju, ale współcześnie uznawanych jest około 100[6] (103 według Plants of the World[7]). Występują one w północno-zachodniej części południowej Afryki – w Namibii i RPA (centrum zróżnicowania w Namaqualand i Richtersveld). Są to sukulenty rosnące na suchych, skalistych siedliskach w obszarach, gdzie niewielkie deszcze padają tylko w okresie zimowym[6]. Zasiedlają najczęściej szczeliny skalne na szczytach i zboczach wzniesień, czasem porastają lite powierzchnie skalne[8]. W okresie suszy, trwającej zwykle 6 do 7 miesięcy, wchodzą w fazę spoczynku pozornie zamierając lub zamiera zewnętrzna para liści tworząca z czasem papierzastą osłonę wokół rozwijających się w centralnej szczelinie dwóch nowych liści[6][9]. Rośliny te zakwitają po zakończeniu pory suchej, wydzielając nocą często intensywny zapach[6]. Duża liczba gatunków ma bardzo ograniczony zasięg występowania, a ich siedliska są niszczone m.in. z powodu działalności górniczej. Wielu przedstawicieli rodzaju to w efekcie gatunki zagrożone[5].

Konofit
Ilustracja
Conophytum meyeri
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

pryszczyrnicowate

Rodzaj

konofit

Nazwa systematyczna
Conophytum N.E. Brown
Gard. Chron ser. 3. 71: 198. 22 Apr 1922[3]
Typ nomenklatoryczny

C. minutum (Haworth) N. E. Brown[3]

Synonimy
  • Berrisfordia L. Bolus
  • Derenbergia Schwantes
  • Herreanthus Schwantes
  • Ophthalmophyllum Dinter & Schwantes[4]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Conophytum obscurum
Conophytum calculus
Conophytum burgeri

Ze względu na oryginalny pokrój wiele gatunków uprawianych jest jako rośliny ozdobne i w kolekcjach[6][9]. W uprawie wymagają gleby mineralnej, przepuszczalnej, silnie słonecznego stanowiska, bardzo źle znoszą nadmiar wilgoci[6]. W okresie od kwietnia do sierpnia nie należy tych roślin podlewać wcale (sygnałem do rozpoczęcia ostrożnego podlewania jest z reguły pojawienie się pąków kwiatowych)[10].

Morfologia

edytuj
 
Conophytum wettsteinii
 
Conophytum minimum
Pokrój
Rośliny o skróconym pędzie zagłębionym w podłożu[5] składające się z pary w różnym stopniu zrośniętych liści, czasem niemal całkowicie złączonych i przybierających formę kulistą lub nieco spłaszczonych dysków, często liście są tylko stulone, ale bywają też o końcach liści wyciągniętych i rozłożonych na boki. Najmniejsze rośliny osiągają tylko 6 mm wysokości i średnicy, a największe do 5 cm wysokości i szerokości. Niektóre rosną pojedynczo, ale większość przedstawicieli rodzaju tworzy mniej lub bardziej gęste kępy i płaty składające się z setek roślin. Rośliny te bywają jednolicie zielone lub szarozielone, ale często na ich powierzchni występują czerwonawe lub fioletowe, plamiaste lub liniowe wzory, bywają też gatunki w całości tak zabarwione. Czasem szczytowa część roślin jest przejrzysta[6].
Kwiaty
Rozwijają się zwykle pojedynczo w szczelinie między liśćmi[11][8]. Działek kielicha jest od czterech do sześciu. Płatki korony są liczne[8], z reguły jaskrawo zabarwione, zwykle żółte lub fioletowe[6]. Zalążnia 4- do 8-komorowa, dolna[8].
Owoce
Torebki podzielone na 4–8 komór[8].

Systematyka

edytuj
Pozycja systematyczna

Przedstawiciel rodziny pryszczyrnicowatych (Aizoaceae), w obrębie której zaliczany jest do podrodziny Ruschioideae i plemienia Ruschieae[4]. W różnych ujęciach do tego rodzaju włączany jest rodzaj Ophthalmophyllum[4] lub jest on wyodrębniany[9]. Najbliższym, siostrzanym rodzajem jest Cheiridopsis[12].

Wykaz gatunków[7]

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-05-16] (ang.).
  3. ↑ a b Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2020-05-16].
  4. ↑ a b c Genus: Conophytum N. E. Br.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-05-16].
  5. ↑ a b c Janet Marinelli: Wielka encyklopedia roślin. Warszawa: Świat Książki, 2006, s. 337. ISBN 83-7391-888-4.
  6. ↑ a b c d e f g h Fred Dortort: Guide to Succulent Plants of the World. Portland, Or.: The Timber Press, 2011, s. 140-146. ISBN 978-0-88192-995-9.
  7. ↑ a b Conophytum N.E.Br.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-05-16].
  8. ↑ a b c d e Doreen Court: Succulent Flora of Southern Africa. Rotterdam: A.A.Balkema, 2000, s. 22. ISBN 90-5809-323-9.
  9. ↑ a b c David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 230, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  10. ↑ Andrzej J. Sarwa: Mała encyklopedia doniczkowych roślin ozdobnych. Tarnów: Wydawnictwo Karat, 1994, s. 76-77. ISBN 83-85601-39-2.
  11. ↑ William Davidson: The Illustrated Directory of House Plants. London: Salamander Books Limited, 1983, s. 78-79. ISBN 0-86101-171-6.
  12. ↑ Robyn F. Powell, James S. Boatwright, Cornelia Klak, Anthony R. Magee. Inclusion of Ihlenfeldtia and Odontophorus in Cheiridopsis (Ruschioideae: Aizoaceae) and insights into generic and subgeneric circumscription in the Conophytum clade. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 184, 4, s. 457–484, 2017. 
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Konofit&oldid=70133446”