Kompania graniczna KOP „Chominka”
Kompania graniczna KOP „Chominka” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rozformowanie | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujNa podstawie rozkazu szefa Sztabu Generalnego L. dz. 12044/O.de B./24 z 27 września 1924, w pierwszym etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza sformowano 9 batalion graniczny [1][2], a w jego składzie 2 kompanię graniczną KOP. Początkowo dowództwo stacjonowało w Kuncowszczyźnie. 23 kwietnia 1925 przedyslokowano odwód kompanijny do Chominki. W listopadzie 1936 kompania liczyła 2 oficerów, 8 podoficerów, 4 nadterminowych i 82 żołnierzy służby zasadniczej[b].
Latem 1937, w wyniku realizacji drugiej fazy reorganizacji KOP „R.3”, przeorganizowano 2 kompanię graniczną „Chominka” na 2 kompanię graniczną „Woronino”[c] ze strażnicami „Kuncowszczyzna” i „Helenowo” oraz 1 kompanię graniczną „Chominka” ze strażnicami „Morocz” i „Kołki”[3]. Pluton odwodowy 2 kompanii granicznej „Woronino” rozmieszczono w koszarach 1 kompanii granicznej „Lubieniec”, a dowództwo tej kompanii w koszarach w Chomince wspólnie z dowództwem 1 kompanii granicznej „Chominka” baonu „Ludwikowo”[4].
Z dniem 19 stycznia 1938 dowódca KOP zarządzeniem nr L.4840/tj.og.org/37 zmienił nazwę strażnicy KOP „Morocz” na „Rybna”.
Służba graniczna
edytujPodstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi[5]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza[6].
2 kompania graniczna „Chominka” w 1934 ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 28 kilometrów 616 metrów[7]. Po stronie sowieckiej granicę ochraniał zastawa „Staryna” z komendantury „Krasnaja Słoboda”[8].
Kompanie sąsiednie:
- 1 kompania graniczna KOP „Lubieniec” ⇔ 2 kompania graniczna KOP „Wysiłek” – 1928[9], 1929[10], 1931[8], 1932[11], 1934[12], 1938[13]
Struktura organizacyjna
edytuj- 133 strażnica KOP „Kuncowszczyzna”[d]
- 134 strażnica KOP „Helenowo”[e]
- 135 strażnica KOP „Morocz”[f][g]
- 136 strażnica KOP „Kołki”[h][i]
- Strażnice kompanii w 1938[13]
Dwie kompanie graniczne KOP „Chominka” w 1939
edytujW 1939 dowództwa dwóch kompanii granicznych stacjonowały w Chomince.
2 kompania graniczna KOP „Chominka” („Woronino”) podlegała dowódcy batalionu KOP „Kleck”[18].
Organizacja kompanii 17 września 1939[18][19]:
- dowództwo kompanii
- pluton odwodowy
- 1 strażnica KOP „Kuncowszczyzna”
- 2 strażnica KOP „Helenowo”
1 kompania graniczna KOP „Chominka” podlegała dowódcy batalionu KOP „Ludwikowo”[18][20].
Organizacja kompanii 17 września 1939[18]:
- dowództwo kompanii
- pluton odwodowy
- 1 strażnica KOP „Rybna”
- 2 strażnica KOP „Jastrzębów”
Dowódcy kompanii
edytujUwagi
edytuj- ↑ nadleśnictwo Chominka, gmina Zaostrowiecze, powiat nieświeski, województwo nowogródzkie
- ↑ Wykaz stanów etatowych oficerów, podoficerów i żołnierzy KOP przesłanych przez ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna ze sztabu KOP do I oficera do zleceń GISZ płk. dypl. Kazimierza Glabisza. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 367
- ↑ W literaturze przedmioty często nazywana od miejsca postoju strażnicą KOP „Chominka”.
- ↑ folwark Kuncowszczyzna, gmina Zaostrowiecze, powiat nieświeski, województwo nowogródzkie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ zaścianek Helenowo, gmina Zaostrowiecze, powiat nieświeski, województwo nowogródzkie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ Z dniem 19 stycznia 1938 dowódca KOP zarządzeniem nr L.4840/tj.og.org/37 zmienił nazwę strażnicy KOP „Morocz” na „Rybna”.
- ↑ wieś Morocz, gmina Zaostrowiecze, powiat nieświeski, województwo nowogródzkie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ Z dniem 19 stycznia 1938 dowódca KOP zarządzeniem nr L.4840/tj.og.org/37 zmienił nazwę strażnicy KOP „Kołki” na „Jastrzębów”
- ↑ wieś Kołki, gmina Zaostrowiecze, powiat nieświeski, województwo nowogródzkie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ Kledzik Zygmunt Jan, kpt. piech., w KOP od 1935. Do mobilizacji dca 2 kompanii granicznej „Chominka“ baonu KOP „Kleck”. We wrześniu 1939 dca II batalionu piechoty 96 pułku piechoty. W trakcie walk z Niemcami ranny 20 września pod Hołoskiem. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 724
- ↑ Woronowicz Lucjan, por. piech., w KOP od 1935. Do mobilizacji dowódca 1 kompanii granicznej „Chominka” baonu KOP „Ludwikowo”. Przydział mobilizacyjny nieznany. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 757
Przypisy
edytuj- ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 152.
- ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 23.
- ↑ Zarządzenie nr L.3300/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 2/1.
- ↑ Zarządzenie nr L.3300/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 20/1.
- ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 312-314.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 300.
- ↑ a b c Szkice dyslokacyjne ↓.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 7/1928.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 7 i 8/1929.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 25 i 29/1932.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 55 i 56/1934.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 86 i 89/1938.
- ↑ Wykaz L.dz. 1040/2Br.OP. ↓.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 8/1929.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 25/1932.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 55/1934.
- ↑ a b c d Prochwicz 2003 ↓, s. 309.
- ↑ Grzelak 2001 ↓, s. 188.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 89/1938.
Bibliografia
edytuj- Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
- Czesław Grzelak: Szack–Wytyczno 1939. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2001. ISBN 83-11-09324-5.
- Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa–Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 8388067488.
- Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 8390021794.
- Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
- Graficzny wykaz budynków zajmowanych przez oddziały 2 Brygady KOP nr L.dz. 1040/2Br.OP.
- Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/143 do 177/149.)
- Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/151.)
- Zarządzenie dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza sprawie reorganizacji pododdziałów w batalionach i CSP(„R.3” II Faza) nr L.3300/Tjn.Og.Org/37 z 17 lipca 1937. (sygn.177/132.)