Wikipedia

Komisariat Straży Granicznej „Bralin”

Komisariat Straży Granicznej „Bralin” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Komisariat Straży Granicznej „Bralin”
Komisariat Straży Granicznej „Gola”
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1928

Rozformowanie

1939

Tradycje
Rodowód

Komisariat Straży Celnej „Miechów”

Organizacja
Dyslokacja

Bralin

Formacja

Straż Graniczna

Podległość

Inspektorat Graniczny nr 12
Obwód SG „Ostrów”

Szkic komisariatu SG „Bralin”

Komisariat Straży Celnej

edytuj

Z dniem 23 października 1921 roku, na terenie powiatu kępińskiego, od 14 batalionu celnego ochronę granicy państwowej przejęła Straż Celna[1]. Nowo powstały komisariat SC „Miechów” zorganizował placówki w miejscowościach: Słupia, Koza Wielka, Miechów, Domasłów, Tręczor, Zbyczyna, Drożki, Darnowiec. W listopadzie 1922 roku nastąpiła reorganizacja komisariatu SC „Miechów”. Placówki SC „Drożki” i „Darnowiec” odeszły do nowo utworzonego komisariatu SC „Rychtal”. Do komisariatu „Miechów” dołączono placówki „Pisarzowice” i „Bałdowice” z komisariatu SC „Niwki Ksiażęce”[1]. W 1925 roku z powodu redukcji personalnych zlikwidowano placówki w Zbyczynie, Bałdowicach i Domasłowie[1]. W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[2]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem organizacyjnym nr 2/28 z 7 lipca 1928 zlikwidowano komisariat SC „Rybin”, a jego placówki „Kąty Ślaskie” i „Rybin” przekazano do komisariatu SG „Bralin”, a w zasadzie do podkomisariatu „Kobylagóra”[3].

Osobne artykuły: komisariat Straży Celnej „Miechów” i komisariat Straży Celnej „Rychtal”.

Powołanie komisariatu SG i zmiany organizacyjne

edytuj

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[4]. 15 września 1928 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 7 w sprawie zmian dyslokacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego ustalił organizację komisariatu „Gola” z tymczasową siedzibą w Bralinie i zasięg placówek[5]. Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 roku w sprawie reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił numer, nową nazwę (Bralin[6]) i organizację komisariatu[7]. Usamodzielniony został podkomisariat „Kobylagóra”. Przy komisariacie „Bralin” pozostały placówki: „Słupia”, „Miechów”, „Trebaczów” i placówka II linii „Bralin”[8].

Służba graniczna

edytuj
Charakterystyka komisariatu

Długość linii granicznej komisariatu wynosiła 22 kilometry i 800 metrów. Rozpoczynała się od kamienia granicznego nr 257, a kończyła na kamieniu granicznym nr 336[9]. Oficerowie komisariatu uzbrojeni byli w pistolety i szable, szeregowi w kbk Mosin wz. 91/98. Kierownicy placówek, przewodnik psa i wywiadowcy posiadali dodatkowo pistolety czeskie kal.9 mm. Kierownik komisariatu i zastępca posiadali konie do swojej dyspozycji. Na stanie komisariatu znajdował się jeden rower. Szeregowi do służby używali rowerów prywatnych[10].

Na terenie komisariatu znajdowały się dwa przejścia gospodarcze - jedno w Kozie Wielkiej obok kamienia granicznego 270 z którego to korzysta trzech gospodarzy i drugie na terenie gromady Trębaczów przy kamieniu granicznym nr 321 wykorzystywane przez ośmiu gospodarzy[9]. Ponadto w Słupi znajdowało się jedno przejście graniczne II klasy umieszczone na szosie Słupia–Gross Wartenberg. Kontrolę paszportową na przejściu granicznym prowadził posterunek Policji Państwowej[11]. W 1933 roku oceniano, ze przemytnicy zamieszkiwali w m. Koza Wielka i Trębaczów[12].

Wydarzenia
  • 24 maja 1830 roku strażnik Piotr Nowacki zabił nielegalnie przekraczającego granicę przemytnika[8].
  • W czerwcu 1932 zlikwidowano dwie szajki przemytnicze. Skonfiskowano między innymi około 15 kg sacharyny. Zatrzymany przemyt oceniono na sumę 4099,30 zł. Z chwilą dojścia Hitlera do władzy zaobserwowano po stronie niemieckiej prowokacyjne pochody bojówek połączone ze śpiewem i muzyka[12].
Sąsiednie komisariaty

Struktura organizacyjna

edytuj
 

Organizacja komisariatu we wrześniu 1928[13]:

Organizacja komisariatu w styczniu 1930[15]:

Funkcjonariusze komisariatu

edytuj
Kierownicy/komendanci komisariatu
stopień imię i nazwisko okres pełnienia służby kolejne stanowisko
aspirant Mikołaj Rudenko[3] 8 I 1929 –
podkomisarz Bronisław Benit[16][17][3][a] 31 X 1929 – 1934 adiutant Wkp. IO
przodownik Leon Dejna[17]
aspirant Józef Fabiś 12 VII 1939[19] -
Zastępcy komendanta
starszy strażnik Józef Fabiś 1 V 1939[20] – komendant komisariatu
przodownik podchorąży Zygmunt Bauer 12 VII 1939[21] –

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Bronisław Benit – od 1 grudnia 1915 w armii carskiej. 13 lipca 1920 zmobilizowany do 4 szwadronu zapasowego taborów w Łodzi. Od 10 sierpnia 1920 służył na stanowisku dowódcy 2 kompanii 3 pspodh. Walczył na Ukrainie, Polesiu i w obronie Grodna. Po zakończeniu działań wojennych pełnił służbę graniczną na Górnym Śląsku. 11 marca 1921 zdemobilizowany. 1 września 1921 został przyjęty do Straży Celnej. Pełnił funkcję pomocnika kierownika komisariatu, a od 21 kwietnia 1923 został wyznaczony na stanowisko kierownika komisariatu SC „Chorzele”. Od 1926 mianowany kierownikiem komisariatu SC „Dąbrowy”. Po pomyślnej weryfikacji został przyjęty do Straży Granicznej. W listopadzie 1928 wyznaczony na stanowisko kierownika komisariatu SG „Myszyniec”. W 1929 był adiutantem kierownika IG „Ostrów”, a w latach 1929-1934 kierownikiem komisariatu SG „Bralin”. W latach 1934 – 1936 był adiutantem kierownika Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego, a od marca 1936 pełnił funkcję adiutanta kierownika Okręgu we Lwowie. We wrześniu 1939 przekroczył granicę polsko-rumuńską. Poprzez Rumunię przedostał się do Francji, a po jej kapitulacji do Wielkiej Brytanii. Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji w Anglii[18].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Kronika komisariatu „Bralin” ↓, s. 1/1931.
  2. ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
  3. ↑ a b c Kronika komisariatu „Bralin” ↓, s. 2/1931.
  4. ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
  5. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 33.
  6. ↑ Kozicka 2011 ↓, wstęp.
  7. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 71.
  8. ↑ a b Kronika komisariatu „Bralin” ↓, s. 3/1931.
  9. ↑ a b Charakterystyka komisariatu „Bralin” ↓, s. 6.
  10. ↑ Kronika Inspektoratu „Ostrów” ↓, s. 9.
  11. ↑ Charakterystyka komisariatu „Bralin” ↓, s. 1.
  12. ↑ a b Kronika Inspektoratu „Ostrów” ↓, s. 26.
  13. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 35.
  14. ↑ a b c d Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 36.
  15. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 70.
  16. ↑ Wykaz imienny Wlkp. IO ↓, s. 6.
  17. ↑ a b Kronika Inspektoratu „Ostrów” ↓, s. 4.
  18. ↑ Kozłowski 2015 ↓, s. 29.
  19. ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 54/39.
  20. ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 27/39.
  21. ↑ Rozkazy Maz. IO ↓, s. 78/39.

Bibliografia

edytuj
  • Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
  • Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
  • Piotr Kozłowski: Zapomniani obrońcy granic południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej 1922-1939: słownik biograficzny oficerów, strażaków oraz pracowników kontraktowych straży celnej i straży granicznej. Przemyśl: Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2015. ISBN 978-83-61329-14-5.
  • Kronika Inspektoratu Granicznego „Ostrów” w latach 1932–1933 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.190/411.)
  • Iwona Kozicka, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Wielkopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011.
  • Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
  • Wykaz imienny oficerów i szeregowych Straży Granicznej Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego pracujących w Przysposobieniu Wojskowym → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Kronika komisariatu Straży Granicznej „Bralin” z lat 1931–1934 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin (sygn.190/561 i 190/562).
  • Charakterystyka terenu komisariatu Straży Granicznej „Bralin” 1938–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin, sygn.190/563.
  • Rozkazy Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Rozkazy Komendy Głównej Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.187/30 do 187/41.)
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Komisariat_Straży_Granicznej_„Bralin”&oldid=74967652”