Komisariat Straży Granicznej „Śniatyn”
Komisariat Straży Granicznej „Śniatyn” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-rumuńskiej w latach 1928–1939.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Geneza
edytujNa wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920, powołano do życia Straż Celną[1]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922[2]. Komisariat Straży Celnej „Śniatyn”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Śniatyn”[3].
W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[4]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Śniatyn”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[5].
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujRozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną[6]. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Śniatyn” do Inspektoratu Granicznego nr 21 „Kołomyja” i określił jego strukturę organizacyjną[5]. Już 8 września 1828 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 6 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał organizację komisariatu i ustalał zasięg placówek[7]. Rozkazem nr 7 z 25 września 1929 w sprawie reorganizacji i zmian dyslokacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski określił numer i nową strukturę komisariatu[8]. Rozkazem nr 4/31 zastępcy komendanta Straży Granicznej płk. Emila Czaplińskiego z 20 października 1931 zmieniono nazwę placówki I linii „Potoczek” na „Augustowo”[9]. Rozkazem nr 1 z 29 stycznia 1934 w sprawach [...] zmian przydziałów, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski utworzył placówkę I linii „Popielniki” i „Przerwa”[10].
Służba graniczna
edytujSąsiednie komisariaty:
Funkcjonariusze komisariatu
edytuj| Kierownicy/komendanci komisariatu | ||
|---|---|---|
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby |
| Bolesław Mościcki[11]. | ||
| komisarz | Wacław Będzikowski[12] | 8 V 1938[13] - 21 IX 1939 |
| Zastępcy komendanta komisariatu | ||
| starszy strażnik | Zdzisław Pietrzyk | 1 V 1939[14] – |
Struktura organizacyjna
edytujOrganizacja komisariatu w maju 1928[5]:
- komenda − Śniatyn
- placówka Straży Granicznej I linii „Załusze”
- placówka Straży Granicznej I linii „Zawale”
- placówka Straży Granicznej I linii „Kułaczyn”
- placówka Straży Granicznej I linii „Stecowa”
- placówka Straży Granicznej I linii „Jasieniów Polny”
- placówka Straży Granicznej I linii „Probabin”
- placówka Straży Granicznej II linii „Śniatyn”
- placówka Straży Granicznej II linii „Horodenka”
Organizacja komisariatu we wrześniu 1928[15]:
- placówka Straży Granicznej I linii „Tuczapy”
- placówka Straży Granicznej I linii „Załusze”
- placówka Straży Granicznej I linii „Zawale”
- placówka Straży Granicznej I linii „Kułaczyn”
- placówka Straży Granicznej I linii „Kohuntkowa”
- placówka Straży Granicznej II linii „Śniatyn”
Organizacja komisariatu we wrześniu 1929[16]:
- 3/22 komenda − Śniatyn
- placówka Straży Granicznej I linii „Tuczapy”
- placówka Straży Granicznej I linii „Załusze”
- placówka Straży Granicznej I linii „Zawale”
- placówka Straży Granicznej I linii „Kułaczyn”
- placówka Straży Granicznej I linii „Potoczek”
- placówka Straży Granicznej II linii „Śniatyn”
- placówka Straży Granicznej II linii „Kołomyja”
Organizacja komisariatu w 1931:
- komenda −Śniatyn (42 km)
- placówka Straży Granicznej I linii „Tuczapy”
- placówka Straży Granicznej I linii „Załucze”
- placówka Straży Granicznej I linii „Zawale”
- placówka Straży Granicznej I linii „Kułaczyn”
- placówka Straży Granicznej I linii „Potoczek” → W 1931 zmieniono nazwę na Augustowo
- placówka Straży Granicznej II linii „Śniatyn”
- placówka Straży Granicznej II linii „Kołomyja”
Organizacja komisariatu w 1935[17]:
- komenda − Śniatyn
- placówka Straży Granicznej I linii „Tuczapy”
- placówka Straży Granicznej I linii „Załusze”
- placówka Straży Granicznej I linii „Zawale”
- placówka Straży Granicznej I linii „Kułaczyn”
- placówka Straży Granicznej I linii „Augustowo”
- placówka Straży Granicznej I linii „Popielniki”
- placówka Straży Granicznej I linii „Przerwa”
- placówka Straży Granicznej II linii „Śniatyn”
- placówka Straży Granicznej II linii „Kołomyja”
- placówka Straży Granicznej II linii „Zabłotów”
Przypisy
edytuj- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 32.
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ a b c Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 29.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 32.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 52.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 80.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 92.
- ↑ Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 30, s. 104, Czerwiec 1976. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ Wacław Będzikowski. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.12502 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-22].
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 1938/34.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 28/39.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 31.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 51.
- ↑ Promińska 2011 ↓, s. 5.
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743.
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Katarzyna Promińska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Wschodniomałopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011.
- Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.