Komandarm

Komandarm (ros. командарм) – w Armii Czerwonej (RKKA) skrót nazwy stanowiska służbowego dowódcy armii (ros. командир армии), a w okresie od 22 września 1935 roku do 7 maja 1940 roku także nazwa dwóch stopni wojskowych: komandarma I rangi i komandarma II rangi.

Stopień komandarma I rangi był niższy od stopnia marszałka ZSRR, wyższy od stopnia komandarma II rangi oraz równorzędny w stosunku do stopni: flagmana floty I rangi w Marynarce Wojennej, komisarza armii I rangi w służbie politycznej RKKA oraz komisarza bezpieczeństwa państwowego I rangi i głównego dyrektora milicji.

Stopień komandarma II rangi był niższy od stopnia komandarma I rangi, wyższy od stopnia komkora oraz równorzędny w stosunku do stopni: flagmana floty II rangi w Marynarce Wojennej, komisarza armii II rangi w służbie politycznej RKKA oraz komisarza bezpieczeństwa państwowego II rangi i dyrektora milicji.

Komandarmowie I rangi

W latach 1935–1939 na stopień komandarma I rangi zostało awansowanych dziewięciu wyższych dowódców Armii Czerwonej:

w dniu 20 listopada 1935 roku:

• Siergiej Kamieniew – szef Zarządu OPL RKKA zmarł śmiercią naturalną 25 sierpnia 1936 roku,
• Iona Jakir – dowódca Kijowskiego Okręgu Wojskowego, rozstrzelany 12 czerwca 1937 roku,
• Ijeronim Uborewicz – dowódca Białoruskiego Okręgu Wojskowego, rozstrzelany 12 czerwca 1937 roku,
• Iwan Biełow – dowódca Moskiewskiego Okręgu Wojskowego, rozstrzelany 29 czerwca 1938 roku,
• Borys Szaposznikow – dowódca Leningradzkiego Okręgu Wojskowego, 7 maja 1940 roku mianowany marszałkiem ZSRR,

w dniu 20 lutego 1938 roku:

• Iwan Fiedko – I zastępca Ludowego Komisarza Obrony ZSRR, rozstrzelany 26 lutego 1939 roku,

w dniu 14 września 1938 roku:

• Michaił Frinowski – Ludowy Komisarz Marynarki Wojennej ZSRR, rozstrzelany 4 lutego 1940 roku,

w dniu 8 lutego 1939 roku:

• Grigorij Kulik – zastępca Ludowego Komisarza Obrony ZSRR, 7 maja 1940 roku mianowany marszałkiem ZSRR,
• Siemion Timoszenko – dowódca Kijowskiego Specjalnego Okręgu Wojskowego, 7 maja 1940 roku mianowany marszałkiem ZSRR.

Oznaki stopnia komandarma I rangi

• 
  Rękaw
• 
  Kołnierz
• 
  Płaszcz

Komandarmowie II rangi

W latach 1935–1940 na stopień komandarma II rangi zostało mianowanych trzydziestu czterech wyższych dowódców Armii Czerwonej:

w dniu 20 listopada 1935 roku:

• Jakow Ałksnis – szef Zarządu Wojsk Lotniczych RKKA, rozstrzelany 29 lipca 1938 roku,
• Innokientij Chalepski – szef Zarządu Wojsk Pancernych i Samochodowych RKKA, rozstrzelany 29 lipca 1938 roku,
• Iwan Dubowoj – dowódca Charkowskiego Okręgu Wojskowego, rozstrzelany 29 lipca 1938 roku,
• Pawieł Dybienko – dowódca Nadwołżańskiego Okręgu Wojskowego, rozstrzelany 29 lipca 1938 roku,
• Iwan Fiedko – dowódca Nadmorskiej Grupy Wojsk w Specjalnej Dalekowschodniej Armii, 20 lutego 1938 roku mianowany komandarmem I rangi, rozstrzelany 26 lutego 1939 roku
• Nikołaj Kaszyrin – dowódca Północnokaukaskiego Okręgu Wojskowego, rozstrzelany 14 czerwca 1938 roku,
• August Kork – komendant Akademii Wojskowej im. M. Frunzego, rozstrzelany w nocy z 11 na 12 czerwca 1937 roku,
• Michaił Lewandowski – dowódca Zabajkalskiego Okręgu Wojskowego, rozstrzelany 29 lipca 1938 roku,
• Aleksandr Siediakin – zastępca szefa Sztabu Generalnego RKKA, rozstrzelany 29 lipca 1938 roku.
• Jukums Vācietis – w dyspozycji Ludowego Komisarza obrony ZSRR, rozstrzelany 28 lipca 1938 roku,

w dniu 14 czerwca 1937 roku:

• Grigorij Kulik – szef Głównego Zarządu Artylerii RKKA, 8 lutego 1939 roku mianowany komandarmem I rangi, a 7 maja 1940 roku marszałkiem ZSRR,
• Michaił Wielikanow – dowódca Zabajkalskiego Okręgu Wojskowego, rozstrzelany 29 lipca 1938 roku,

w dniu 28 lipca 1937 roku:

• Siemion Timoszenko – dowódca Północnokaukaskiego Okręgu Wojskowego, 8 lutego 1939 roku mianowany komandarmem I rangi, a 7 maja 1940 roku marszałkiem ZSRR,

w dniu 8 lutego 1938 roku:

• Iosif Apanasienko – dowódca Środkowoazjatyckiego Okręgu Wojskowego, 4 czerwca 1940 roku mianowany generałem pułkownikiem, a 22 lutego 1941 roku generałem armii,
• Oka Gorodowikow – generalny inspektor kawalerii RKKA, 4 czerwca 1940 roku mianowany generałem pułkownikiem,
• Władimir Kaczałow – dowódca Północnokaukaskiego Okręgu Wojskowego, 4 czerwca 1940 roku mianowany generałem porucznikiem, poległ 4 sierpnia 1941 roku,
• Stiepan Kalinin – zastępca dowódcy Syberyjskiego Okręgu Wojskowego, 6 lipca 1940 roku mianowany generałem porucznikiem,
• Michaił Kowalow – zastępca dowódcy Kijowskiego Okręgu Wojskowego, 4 czerwca 1940 roku mianowany generałem porucznikiem, a 7 maja 1943 roku generałem pułkownikiem,
• Iwan Koniew – dowódca Specjalnego Korpusu Strzeleckiego na terytorium Mongolii, 4 czerwca 1940 roku mianowany generałem porucznikiem, a 20 lutego 1944 roku marszałkiem ZSRR,
• Kiriłł Mierieckow – zastępca szefa Sztabu Generalnego RKKA, 4 czerwca 1940 roku mianowany generałem armii, a 26 października 1944 roku marszałkiem ZSRR,
• Iwan Tiuleniew – dowódca Zakaukaskiego Okręgu Wojskowego, 4 czerwca 1940 roku mianowany generałem armii,
• Michaił Chozin – dowódca Leningradzkiego Okręgu Wojskowego, 4 czerwca 1940 roku mianowany generałem porucznikiem, a 19 stycznia 1943 roku generałem pułkownikiem,
• Grigorij Sztern – główny doradca wojskowy w Finlandii, 4 czerwca 1940 roku mianowany generałem pułkownikiem, rozstrzelany 28 października 1941 roku,
• Wsiewołod Jakowlew – zastępca dowódcy Białoruskiego Okręgu Wojskowego, 4 czerwca 1940 roku mianowany generałem porucznikiem,

w dniu 22 lutego 1938 roku:

• Aleksandr Łoktionow – dowódca Wojsk Lotniczych RKKA i zastępca Ludowego Komisarza Obrony ZSRR do spraw lotnictwa, w 1940 roku mianowany generałem pułkownikiem, rozstrzelany 28 października 1941 roku,

w dniu 5 grudnia 1939 roku:

• Iwan Bołdin – dowódca Kalińskiego Okręgu Wojskowego, 4 czerwca 1940 roku mianowany generałem porucznikiem, a 15 lipca 1944 roku generałem pułkownikiem,
• Michaił Jefriemow – dowódca Orłowskiego Okręgu Wojskowego, 4 czerwca 1940 roku mianowany generałem porucznikiem, popełnił samobójstwo 19 kwietnia 1942 roku,
• Iwan Zacharkin – zastępca dowódcy Moskiewskiego Okręgu Wojskowego, 4 czerwca 1940 roku mianowany generałem porucznikiem, 18 września 1943 roku został mianowany generałem pułkownikiem,
• Władimir Kurdiumow – zastępca dowódcy 8 Armii, 4 czerwca 1940 roku mianowany generałem porucznikiem,
• Iwan Smorodinow – zastępca szefa Sztabu Generalnego RKKA, 4 czerwca 1940 roku mianowany generałem porucznikiem, a w październiku 1941 roku generałem pułkownikiem,

w dniu 16 stycznia 1940 roku:

• Władimir Grendal – dowódca 13 Armii, 4 czerwca 1940 został mianowany generałem pułkownikiem artylerii, zmarł śmiercią naturalną 16 listopada 1940 roku,

w dniu 22 marca 1940 roku:

• Nikołaj Woronow – dowódca artylerii RKKA, 4 czerwca 1940 został mianowany generałem pułkownikiem artylerii, 18 stycznia 1943 roku marszałkiem artylerii, a 21 lutego 1944 roku głównym marszałkiem artylerii,

w dniu 27 marca 1940 roku:

• Dmitrij Pawłow – szef Zarządu Wojsk Pancernych i Samochodowych RKKA, 4 czerwca 1940 został mianowany generałem pułkownikiem wojsk pancernych, a 22 lutego 1941 roku generałem armii, rozstrzelany 22 lipca 1941 roku,

w dniu 4 kwietnia 1940 roku:

• Jakow Smuszkiewicz – pomocnik szefa Sztabu Generalnego RKKA do spraw lotnictwa, 4 czerwca 1940 roku mianowany generałem porucznikiem lotnictwa, rozstrzelany 28 października 1941 roku.

Oznaki stopnia komandarma II rangi

• 
  Rękaw
• 
  Kołnierz
• 
  Płaszcz

Zobacz też

• Czystka w Armii Czerwonej

Bibliografia

• Wielka Encyklopedia Radziecka, t. XII, Moskwa 1973.

Linki zewnętrzne

• Różnice oznaczeń w Armii Czerwonej (ros.).