Kolos Naksyjczyków
Kolos Naksyjczyków – monumentalnych rozmiarów rzeźba przedstawiająca przypuszczalnie boga Apolla, stojąca w starożytności na terenie sanktuarium na wyspie Delos. Do czasów współczesnych zachowała się w kilku fragmentach.
_(4746206576).jpg) Zachowany tors posągu | |
| Autor |
nieznany |
|---|---|
| Data powstania |
ok. 600–590 p.n.e. |
| Wymiary |
8–10 m |
| Status |
zniszczona; zachowane fragmenty |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja |
Muzeum Brytyjskie (Londyn) |
Wzmiankowana w literaturze antycznej rzeźba miała czterokrotnie przewyższać wzrost przeciętnego człowieka[1]. Czas jej wzniesienia określany jest na mniej więcej 600–590 p.n.e.[2] Przedstawiała stojącego w postawie frontalnej mężczyznę z szerokim torsem i wąską, przepasaną talią, z rękami lekko odsuniętymi od ciała[1][2]. Z głowy opadały mu długie włosy z lokami[3]. W lewej ręce przypuszczalnie trzymał łuk[3]. Modelunek postaci był sztywny, w typie kurosa[2]. Wywiercone w kilku miejscach otwory wskazują, że niektóre elementy (np. pas w talii) wykonano z metalu i przymocowano do rzeźby[1][3]. Na podstawie zachowanych fragmentów można wywnioskować, że kolos mierzył ok. 8–10 m wysokości i ważył ok. 50 ton[2].
Do czasów współczesnych przetrwały znajdujące się in situ na terenie sanktuarium Apollona pęknięty na dwie części tors posągu i prostokątna baza o wymiarach 3,47×5,15 m, fragment lewej dłoni przechowywany w muzeum archeologicznym na Delos oraz fragment lewej stopy i część plinty, które od 1819 roku są częścią zbiorów Muzeum Brytyjskiego w Londynie[3]. Na bazie kolosa zachował się fragment inskrypcji o treści „Jestem z jednego kamienia i posąg, i sphelas”, przypuszczalnie oznaczający, że baza i każda z części rzeźby miały charakter monolityczny[2]. Młodsza inskrypcja, datowana na podstawie charakteru pisma na IV wiek p.n.e., upamiętnia fakt wystawienia posągu przez mieszkańców Naksos ku czci Apollina[2]. Na bazie widoczne są także napisy wyryte przez podróżników w czasach nowożytnych[3].
Zgodnie z informacją przekazaną przez Plutarcha kolos został obalony przez palmę zasadzoną w 417 roku p.n.e. przez Nikiasza[3], choć przypuszczalnie po tym incydencie ustawiono go ponownie i przetrwał do końca starożytności[3]. W czasach nowożytnych po raz pierwszy wspomniał kolosa włoski podróżnik Bondelmonte w swojej spisanej około 1420 roku relacji; leżał już wówczas obalony na ziemi[3]. W 1445 roku oglądał go Cyriak z Ankony, wykonując szkic bazy[3]. Jeszcze w 1655 roku, podczas wizyty Melchisédecha Thévenota na Delos, posąg posiadał głowę. W sporządzonych kilka lat później relacjach Jacoba Spona i George’a Whelera zapisano jednak, że od tego czasu głowa w niejasnych okolicznościach zaginęła (rzekomo miał ją wywieźć, wraz z kilkoma innymi fragmentami, niejaki Mr. Simon)[3]. W 1700 roku Joseph Pitton de Tournefort oglądał już tylko części kolosa, które zachowały się do dzisiaj[3].
Zdjęcia
edytuj-
Baza posągu z fragmentem inskrypcji -
Nowożytne graffiti wyryte na bazie -
Fragment lewej dłoni kolosa -
Tors posągu widziany od tyłu
_(4745568253).jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Alfred Twardecki: Mały słownik sztuki starożytnej Grecji i Rzymu. Warszawa: Unia wydawnicza Verum, 1998, s. 139. ISBN 83-85921-75-3.
- ↑ a b c d e f Ewdoksia Papuci-Władyka: Sztuka starożytnej Grecji. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 126–127. ISBN 83-01-13525-5.
- ↑ a b c d e f g h i j k G.M.A. Richter: Kouroi, Archaic Greek Youths. A Study of the Development of the Kouros Type in Greek Sculpture. London: Phaidon Press, 1960, s. 51–52.