Kolej wąskotorowa cementowni w Goleszowie
Kolej wąskotorowa cementowni w Goleszowie – kolej wąskotorowa wykorzystywana przez cementownię w Goleszowie. Długość sieci linii wąskotorowych należących do zakładu dochodziła do 30 km.
| Dane podstawowe | |
| Lokalizacja |
Goleszów |
|---|---|
| Zarządca | |
| Rozstaw szyn |
900[1] mm |
| Historia | |
| Rok otwarcia |
koniec XIX wieku |
| Rok zawieszenia ruchu |
lata 50./60.[2] XX wieku |
Historia
edytujKolej wąskotorowa została zbudowana pod koniec XIX wieku, niedługo po uruchomieniu cementowni w Goleszowie i była wykorzystywana do dowozu urobku z kamieniołomów położonych na górze Jasieniowa do zakładu[3]. Kolejką przewożono również wapno, wypalane na Jasieniowej w 2 piecach i transportowane następnie drewnianymi wagonami na teren cementowni, gdzie pakowano je do dalszego transportu[4]. Na kolei wąskotorowej eksploatowano dwuosiowe tendrzaki wyprodukowane przez zakłady Borsig w Berlinie[3]. Na czołownicach zamontowano dwa zderzaki[3]. W celu pokonywania znacznych wysokości zastosowano system mijanek bądź pojedynczych torów, do których z jednej strony dochodziły tory z dołu oraz z góry, natomiast z drugiej strony były zakończone kozłem oporowym[3]. Rozwiązanie takie nazywano wekslem. Pokonywanie różnic wysokości na zasadzie zmiany kierunku jazdy zastosowano na tej kolejce kilkanaście razy[4].
Na terenie cementowni koleby opróżniano metodą grawitacyjną[3]. Kilka lat po II wojnie światowej kolej wąskotorowa została zlikwidowana w związku z zakończeniem eksploatacji wyrobisk na górze Jasieniowa[3]. W tym samym czasie w celu dowozu urobku z kamieniołomu w Lesznej Górnej została uruchomiona towarowa kolej linowa[3]. Jedną z pozostałości po kolei wąskotorowej jest zachowany tunel przy dojeździe do rekreacyjnego sztucznego zbiornika wodnego Ton[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Rozstaw szyn linii istniejących w przeszłości
- ↑ Pogórze Cieszyńskie: Goleszów - szlak czerwony "Jasieniowa"
- ↑ a b c d e f g h Błażej Forjasz, Kolej wąskotorowa cementowni „Goleszów” [online], Koleje Śląska Cieszyńskiego [dostęp 2020-12-06].
- ↑ a b Jan Cichy: Cementownia „Goleszów” na starych pocztówkach i fotografiach. [w:] Kalendarz Goleszowski 2017 [on-line]. s. 21. [dostęp 2020-12-07].