Kochab
Kochab (Beta Ursae Minoris, β UMi) – druga co do jasności gwiazda w gwiazdozbiorze Małej Niedźwiedzicy, odległa od Słońca o około 131 lat świetlnych.
| β Ursae Minoris | |||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
14h 50m 42,326s[1] | ||||||||||||||||||
| Deklinacja |
+74° 09′ 19,81″[1] | ||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
11,42 ± 0,13 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
16,96 ± 0,19 km/s[1] | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
K4 III[1] | ||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
−0,27 ± 0,07[3] | ||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||
| Wiek |
2,95 mld lat[3] | ||||||||||||||||||
| Temperatura |
4126 ± 25 K[3] | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
9765[2] pc | ||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,2412[2] | ||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Nazwa
edytuj
Gwiazda nosi tradycyjną nazwę Kochab. Wywodzi się ona od arabskiego الكوكب al-kawkab, co oznacza po prostu „gwiazda”[4]. Dawniej dzieliła tę nazwę z α UMi; Beta Ursae Minoris mogła być gwiazdą nazywaną przez starożytnych Greków Πόλος Polos, „biegunowa”[6], jako że około 1100 r. p.n.e. była najjaśniejszą gwiazdą w pobliżu północnego bieguna niebieskiego[4]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Kochab dla określenia tej gwiazdy[7].
Właściwości fizyczne
edytujKochab to olbrzym należący do typu widmowego K4 III. Jego obserwowana wielkość gwiazdowa to 2,08m. Temperatura gwiazdy to około 4130 K[4]. Gwiazda ta ma promień 42 razy większy od Słońca i jest 450 razy jaśniejsza od niego[4]. Rozmiar i jasność tej gwiazdy wynikają z jej zaawansowania ewolucyjnego: gwiazda ta zakończyła syntezę wodoru w hel w jądrze i obecnie albo zwiększa jasność przed zainicjowaniem syntezy helu w węgiel, albo ciemnieje po jej rozpoczęciu. Analizy asterosejsmologiczne wskazują[4], że ma masę około 1,4 masy Słońca[3]. Jej wizualny towarzysz (gwiazda o wielkości 12,77m, odległa o 214 sekund kątowych według pomiaru z 2003 r.[8]) ma duży ruch własny i tylko przypadkowo znajduje się na niebie w pobliżu Beta Ursae Minoris[4].
Wokół olbrzyma krąży planeta Beta Ursae Minoris b, gazowy olbrzym około sześciokrotnie masywniejszy od Jowisza[3][9].
| Towarzysz |
Masa (MJ) |
Okres orbitalny (dni) |
Półoś wielka (au) |
Ekscentryczność |
|---|---|---|---|---|
| b | 6,1 ± 1,0 | 522,3 ± 2,7 | 1,4 ± 0,1 | 0,19 ± 0,02 |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g Kochab w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d Anderson E., Francis C.: HIP 72607. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-03-01]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Beta UMi b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)
- ↑ a b c d e f g Jim Kaler: Kochab. STARS, 2013-12-20. [dostęp 2017-03-02]. (ang.).
- ↑ J. Vondrák, N. Capitaine, P. Wallace, New precession expressions, valid for long time intervals, „Astronomy & Astrophysics”, 534, 2011, A22, DOI: 10.1051/0004-6361/201117274, ISSN 0004-6361 [dostęp 2023-01-25].
- ↑ Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 459. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-08-10. [dostęp 2018-12-06].
- ↑ Mason et al.: WDS J14507+7409A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- ↑ B.-C. Lee, I. Han, M.-G. Park, D.E. MkrtiChian, A.P. Hatzes, K.-M. Kim. Planetary companions in K giants Beta Cancri, mu Leonis, and Beta Ursae Minoris. „Astronomy and Astrophysics”. DOI: 10.1051/0004-6361/201322608.