Koźlarz topolowy

gatunek grzybów

Koźlarz topolowy (Leccinum duriusculum (Schulzer ex Kalchbr.) Singer) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae)[1]. Grzyb jadalny.

Koźlarz topolowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

borowikowce

Rodzina

borowikowate

Rodzaj

koźlarz

Gatunek

koźlarz topolowy

Nazwa systematyczna
Leccinum duriusculum (Schulzer ex Kalchbr.) Singer
Am. Midl. Nat. 37(1): 122 (1947)
Koźlarz topolowy

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1]. Schulzer ex Kalchbr.

Po raz pierwszy takson ten opisali w 1874 r. Schulzer i Kalchbrenner nadając mu nazwę Boletus duriusculus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1947 r. Singer, przenosząc go do rodzaju Leccinum[1].

Niektóre synonimy:

  • Boletus duriusculus Schulzer ex Kalchbr. 1874
  • Krombholzia aurantiaca f. duriuscula (Schulzer ex Kalchbr.) Vassilkov 1956
  • Leccinum aurantiacum subsp. duriusculum (Schulzer ex Kalchbr.) Hlaváček 1958
  • Leccinum duriusculum f. robustum Lannoy & Estadès 1994[2].

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r[3].

Morfologia

edytuj
Kapelusz

Średnica dochodzi do 15 cm, u młodych egzemplarzy wypukły potem poduszkowato spłaszczony. Jest mięsisty, podczas suchej pogody suchy i matowy, przy wilgotnej pogodzie powierzchnia kapelusza jest lepka. Barwa od jasno- do ciemnorobrązowej. Powierzchnia łuskowata i włókniście pilśniowata[4]

Rurki

Do 30 mm długości, głęboko wcięte przy trzonie. Barwa od białej u młodych, do szarej u starszych egzemplarzy. Pory okrągławe[5]. Po uciśnięciu pory brązowieją[4].

Trzon

Grubość do 3 cm, wysokość do 15 cm, cylindryczny. Jest biały lub kremowy i pokryty licznymi łuseczkami, które u młodych okazów są bladobrązowe, u starszych czerniawe, szczególnie w dolnej części trzonu[4].

Miąższ

W kapeluszu biały, po przecięciu łososiowy, w górnej części trzonu siwofioletowy, u podstawy siniejący. Smak i zapach przyjemny[4].

Wysyp zarodników

Zarodniki gładkie, wrzecionowate o rozmiarach 13–17 × 5–7 μm[6].

Gatunki podobne
  • koźlarz babka (Leccinum scabrum) ma gładką skórkę kapelusza i jego miąższ nie zmienia barwy. Rośnie pod brzozami[4].
  • koźlarz różnobarwny (Leccinum variicolor) ma również gładką skórkę kapelusza, przy podstawie trzonu miąższ jasnozielony. Miąższ kapelusza po przecięciu różowieje. Rośnie pod brzozami[4].

Występowanie i siedlisko

edytuj

Opisano jego występowanie tylko w Europie. Jest tutaj szeroko rozprzestrzeniony, na północy sięga po północne krańce Półwyspu Skandynawskiego[7]. W Polsce jest rzadki, ale nie jest szczególnie zagrożony. Znajduje się natomiast na czerwonych listach gatunków zagrożonych w Austrii, Danii, Niemczech, Holandii, Słowacji i Czechach[3].

Jesienią spotykany pod osikami i topolami białymi. Owocniki pojawiają się od sierpnia do października[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  3. a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f g Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. Aurel Dermek, Albert Pilát, Poznajemy grzyby, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1991, s. 87, ISBN 8304-02963-4.
  6. E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  7. Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-06-22].