Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Tarxien
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, znany powszechnie jako Santa Marija tar-Rokna (malt. Il-knisja ta' Santa Marija „tar-Rokna”, ang. Church of Saint Mary „tar-Rokna”) – rzymskokatolicki kościół w Tarxien na Malcie.
Niektóre źródła twierdzą, że dzisiejsza nazwa kościoła „tar-Rokna” (na rogu), oryginalnie brzmiała „tar-Rocca” (na skale)[1].
 nr rej. 2036 (NICPMI)
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Adres |
Triq Santa Marija | ||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Archidiecezja | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Malty  | |||||||||||||||
 35°51′58,30″N 14°30′47,45″E/35,866194 14,513181
| |||||||||||||||
Historia
edytujHistoria kościoła sięga XV wieku. W raporcie z wizyty biskupa Cagliaresa w 1619 znajdziemy informację, że kościół wybudowany został w 1415 z funduszy Duminki, wdowy po Gentile Azzopardim, która obdarowała go pewnym rocznym dochodem[1][2][3][4][5]. Kiedy 8 lutego 1575 Pietro Dusina, papieski wizytator, odwiedził kościół, stwierdził tam brak rektora, dochodów i innych potrzebnych rzeczy. Były tylko drzwi i drewniany ołtarz[1].
W XVII wieku kościół popadł w ruinę; w 1668, kiedy proboszczem w Tarxien był Gian Maria Barbara, podjęto decyzję o jego odbudowaniu i powiększeniu. Potwierdza to raport z wizyty biskupa Davide Cocco Palmieri w 1685. W latach trzydziestych XVIII wieku dokonano ponownego powiększenia kościoła, budując m.in. kopułę[1][4][6].
W 1909 ks. Frangisk Penza, będący wówczas rektorem kościoła, znacznie go upiększył, dobudowując fasadę i dwie strzeliste wieże[1][2][4].
Architektura
edytujWygląd zewnętrzny
edytuj
Kształt dzisiejszego kościoła pochodzi z lat 1729–37. Fasada składa się z czterech toskańskich pilastrów, wspierających proste belkowanie oraz gzyms. W centrum, pomiędzy pilastrami, prostokątne drzwi obwiedzione ozdobną ramą, z trójkątnym frontonem. Ponad nim małe okrągłe okienko (œil-de-bœuf), doświetlające wnętrze[1][2][7].
Ponad fasadą wznoszą się dwie, tego samego kształtu, strzeliste wieże, oraz figura Wniebowzięcie pomiędzy nimi. Dzwonnice zbudowane zostały w 1909, kiedy odnawiano fasadę kościoła. Figurę wykonał w tym samym czasie Francesco Faure. Na prawej wieży, patrząc na fasadę, wiszą trzy niewielkie dzwony. Z tyłu nieduża kopuła z latarnią. Wieże łudząco przypominają podobne na fasadzie kolegiaty św. Pawła Rozbitka w Valletcie[1][2][7].
Przed kościołem znajduje się niewielki placyk otoczony metalowym płotkiem[1].
Wnętrze
edytujWnętrze kościoła ma kształt ośmiokąta, rozplanowanego wokół centralnie usadowionej kopuły, z cofniętym prezbiterium. W kościele znajdują się dwa ołtarze.
Ołtarz główny zawiera tytularny obraz Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, namalowany przez Rokku Buhagiara w 1771. Dzieło otoczone jest wspaniałą ramą z aniołami i motywami roślinnymi. Poprzedni obraz, pochodzący z 1590, przedstawiający Ukoronowanie Matki Bożej, zaginął[1][2].
Nad ołtarzem bocznym wisi obraz Matka Boża Różańcowa ze św. Dominikiem i św. Katarzyną, który do 1770 był w kościele parafialnym w Tarxien[1][2]. W niewielkiej niszy znajduje się krucyfiks wykonany z kości słoniowej, a podarowany przez ks. Frangiska Penzę[1][2].
Jedynym pochówkiem, jaki znajduje się w kościele, jest grób jednego z największych dobroczyńców kościoła, Lorenzo Bugeji, który zmarł 19 marca 1800[1][2]. Inne źródła podają nazwisko dobroczyńcy jako Wenzu Buhagiar[4].
Jak wiele innych kościołów „maryjnych”, tak i ten posiadał pewną liczbę obrazów ex-voto, złożonych w świątyni w podzięce za uzyskane łaski. Do naszych czasów zachowały się jedynie dwa. Na jednym pokazano młodą kobietę wznoszącą modły do Matki Boże o uwolnienie jej od demona, który nią zawładnął, na drugim zaś mężczyznę w łóżku, mającego wizję bycia wziętym do nieba przez Matkę Bożą. Ten ostatni datowany jest 15 października 1780[1][2].
Kaplica dzisiaj
edytujWspółcześnie corocznie 15 sierpnia, w święto Wniebowzięcia Matki Bożej, w kościele odprawiana jest msza święta. Przez cały rok odbywają się tutaj spotkania modlitewne[5].
Ochrona dziedzictwa kulturowego
edytujBudynek kościoła umieszczony jest na liście National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod nr. 2036[7].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m Roderick Busuttil: Il-knisja ta' Santa Marija "tar-Rokna" ~ Ħal Tarxien ~. Kappelli Maltin. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-16)]. (malt.).
- ↑ a b c d e f g h i Government of Malta: St. Mary's Chapel (Tar-Rokna) - Tarxien. restoration.gov.mt, 2012. [dostęp 2019-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-02)]. (ang.).
- ↑ CXXVI. Altre Chiese nel Tarxen e suoi limiti / Chiesa della B V. Assunta. W: Achille Ferres: Deserizione storica delle chiese di Malta e Gozo. Malta: 1866, s. 440-41. (wł.).
- ↑ a b c d Tarxien - Church of Saint Mary (Santa Marija Tar-Rokna). W: Alfie Guillaumier: Malta's Towns and Villages. USA: Terry Asphar, 2003, s. 509-510. ISBN 0-9743821-0-8. (ang.).
- ↑ a b Ħal Tarxien / Church of Our Lady of Light and St. Anthony. Archdiocese in Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-25)]. (ang.).
- ↑ John Scerri: Tarxien / Assumption Tar-rokna. malta-canada. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-26)]. (ang.).
- ↑ a b c Chapel of Santa Marija (Tar-rokna). NICPMI, 2013-12-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)]. (ang.).