Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa Męczennika we Wrześni

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa Męczennika
we Wrześni
	nr rej. 2466/A z dnia 14.03.1933
	kościół parafialny
	; wrzesińska fara z pomnikiem Jana Pawła II
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Miejscowość	Września
Adres	ul. Kościelna 7a; 62-300 Września
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa i Męczennika we Wrześni
Wezwanie	Wniebowzięcia NMP, św. Stanisława Biskupa Męczennika
Historia
Data zakończenia budowy	XV wiek
Data zniszczenia; • przez	1655; pożar
Data odbudowy	1672; 1792; 1881–1887
Dane świątyni
Styl	gotycki
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Liczba naw	3
Organy; • liczba głosów; • liczba manuałów	; 22; 2+P
	Położenie na mapie Wrześni Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa Męczennika; we Wrześni
	Położenie na mapie Polski Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa Męczennika; we Wrześni
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa Męczennika; we Wrześni
	Położenie na mapie powiatu wrzesińskiego Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa Męczennika; we Wrześni
	Położenie na mapie gminy Września Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa Męczennika; we Wrześni
	52°19′35,29″N 17°33′51,19″E/52,326470 17,564220
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa Męczennika we Wrześni (fara wrzesińska) – zabytkowy rzymskokatolicki kościół parafialny we Wrześni, w powiecie wrzesińskim, w województwie wielkopolskim.

Zlokalizowany jest w centrum miasta, między ulicą Kościelną, Rzeczną i Jana Pawła II.

Architektura

Świątynię zbudowano w XV wieku w stylu gotyckim, w formie bazyliki o trzech nawach. Przebudowa korpusu do formy pseudobazylikowej oraz wzniesienie obecnego prezbiterium miały miejsce w XVI wieku. Wieżę dobudowano w drugiej fazie rozbudowy świątyni. W 1629 kościół został uszkodzony przez pożar. Kościół został spalony częściowo podczas Potopu szwedzkiego w 1655 w wyniku czego runęła ściana północna nawy głównej, odbudowana w 1672. Konsekrowany ponownie w 1680. W 1709 świątynię złupiły wojska szwedzkie. W 1772 zawaliły się sklepienia naw bocznych. Z inicjatywy kolatora Marcelego Ponińskiego odbudowę przeprowadził w 1792 Jan Binder z Kórnika. Obniżono wtedy między innymi nawy boczne i dach nad nawą główną o półtora metra. Zamurowano okno za ołtarzem głównym oraz podwyższono znacznie ławy okienne. Obniżono także wieżę.

W latach 1881–1887 przeprowadzono przebudowę kościoła wg projektu architekta Zygmunta Gorgolewskiego, zmieniając głównie detale i dekorację^[2].

Na środku zewnętrznej ściany prezbiterium kościoła wisi drewniana rzeźba Chrystusa ufundowana w 1923 roku przez Helenę i Edwarda Mycielskich. Autorem jest Jakub Juszczyk z Żegociny. Odsłonięcie krzyża odbyło się 1 listopada 1923 roku^[3].

Wnętrze

Ołtarz główny późnorenesansowy, drewniany o bogatej dekoracji snycerskiej, około 1640, z obrazem Wniebowzięcia Matki Bożej z postacią fundatora księdza Bielawskiego (1641). W zakończeniu ołtarza obraz Koronacja Matki Bożej z około 1640.
W szkarpach wieży wmurowane dwie stare chrzcielnice.
W nawach bocznych sklepienia krzyżowe z 1792,
w nawie głównej i prezbiterium strop drewniany kasetonowy z 1881.
W prezbiterium malowidła ścienne ze scenami z historii Polski pędzla J. Lewickiego, z końca XIX wieku.

Wnętrze kościoła
W kruchcie z gotyckim sklepieniem żebrowym pod wieżą znajduje się witraż, poświęcony pamięci Dzieci wrzesińskich, w wykonaniu Mariana Turwida, poety i plastyka.
W nawie południowej obraz Świętej Rozalii, warsztat wielkopolski, połowa XVII wieku.
W kaplicy cztery portrety trumienne na blasze właścicieli miasta: Aleksandra Ponińskiego (zmarłego w 1633), Adriana Ponińskiego, miecznika poznańskiego (zmarłego w 1678), regimentarza konfederacji tarnogrodzkiej Chryzostoma Gniazdowskiego (zmarłego w 1732) i jego małżonki Barbary z Olewińskich (zmarłej w 1724).

Bibliografia

Witold Miedziak, Gotycka architektura kościoła farnego pw. Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława BM we Wrześni, [w:] Annales UMCS, Artes, Vol. XIV, 1, (2016), s. 25-48.
J. Kowalski, Gotyk wielkopolski, Poznań 2010, s. 261–293.
Franciszek Jaśkowiak: Województwo poznańskie. Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo "Sport i Turystyka", 1967.
Regionwielkopolska.pl

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 257 [dostęp 2012-06-22] .
↑ Gotycka architektura kościoła farnego pw. Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława BM we Wrześni, [w:] Annales UMCS, Artes, Vol. XIV, 1, (2016), s. 25-48. | Witold Miedziak... [online], www.academia.edu [dostęp 2017-11-15] (ang.).
↑ Utwór rzeźbiarski małopolskiego artysty w Wielkopolsce Nowości Illustrowne 1924 nr 4 s.3-4 (zdjęcie) [1]

[1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 257 [dostęp 2012-06-22] .

[2] Gotycka architektura kościoła farnego pw. Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława BM we Wrześni, [w:] Annales UMCS, Artes, Vol. XIV, 1, (2016), s. 25-48. | Witold Miedziak... [online], www.academia.edu [dostęp 2017-11-15] (ang.).

[3] Utwór rzeźbiarski małopolskiego artysty w Wielkopolsce Nowości Illustrowne 1924 nr 4 s.3-4 (zdjęcie) [1]

[1]

[2]

[3]