Kościół św. Agnieszki i klasztor Karmelitanek Trzewiczkowych we Lwowie
Kościół św. Agnieszki i klasztor Karmelitanek Trzewiczkowych we Lwowie – zabytkowy dawny kościół klasztorny, położony przy ulicy Stefanyka 2 (ukr. вул. Стефаника B., 2) (1827-1946 – ul. Ossolińskich 2).
 Były kościół św. Agnieszki | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Lwowa  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||||||||||||
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |||||||||||||||
 49°50′11,34″N 24°01′31,03″E/49,836483 24,025286
| |||||||||||||||
Historia
edytujPierwsze starania o otwarcie placówki dla sióstr karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie podjęto w latach 30. XVII wieku z poparciem arcybiskupa Stanisława Grochowskiego. W 1637 magistrat miasta wyraził zgodę, zastrzegając jednocześnie, aby budynki klasztorne powstały z drewna. Dla potrzeb mającego powstać klasztoru nabyto place na Przedmieściu Halickim, pomiędzy Góra Kaleczą a Szemberkowską. Budowę klasztoru umożliwiła fundacja ordynata ostrogskiego i wojewodzica krakowskiego, księcia Aleksandra Janusza Zasławskiego a także, szesnaście lat później, rodziny Macieja Strusia Gołockiego. Kościół wraz z klasztorem został wzniesiony w stanie surowym w latach 1671–1677 a ostateczne wykończenie budowy nastąpiło w 1729 i wtedy też arcybiskup Jan Skarbek konsekrował kościół. Zespół klasztorny ufortyfikowano. W 1735 (lub 11 maja 1732[1]) w zespole wybuchł pożar niszcząc znaczną część budynków co spowodowało konieczność ich odbudowy. Świątynię odbudował i przebudował w stylu rokokowym w latach 1743–1744 Bernard Meretyn.
Kościół św. Agnieszki był jednym z pierwszych w Polsce zbudowanych na planie elipsy. Stanowiła ona jego centralną część i poprzedzona była trzynawowym korpusem i otoczona kaplicami połączonymi w obejście. Ponad budowlą, na sześciu połączonych arkadowo filarach, umieszczono imponującą, monumentalną kopulę. Od strony ul. Kopernika znajdował się portyk kolumnowy. Świątynia była ozdobiona wazonami rokokowymi i parapetami a jej wyposażenie stanowiło 9 ołtarzy.
Można śmiało stwierdzić, że obok katedry św. Jura i kościoła Dominikanów, kościół św. Agnieszki był najładniejszą osiemnastowieczną świątynią we Lwowie[2].
W 1772, w momencie zajęcia Lwowa przez Austriaków w wyniku pierwszego rozbioru Polski w konwencie żyło 38 zakonnic.
W 1782 wyniku reform józefińskich przeprowadzonych przez cesarza Józefa II władze austriackie zlikwidowały zakon karmelitanek trzewiczkowych.
W 1783 gmachy poklasztorne przejęło seminarium łacińskie „Generalne Studium Duchowne”, które po 10 latach przeniosło się do dawnego klasztoru karmelitanek bosych. Na jego miejsce wprowadziły się instytucje wojskowe, m.in. magazyny wojskowe i piekarnia. Doprowadziło to kompleks kościelno-klasztorny do ruiny a dzieła zniszczenia dopełniły kolejne pożary: w 1804 i 1812.
Zrujnowany zespół klasztorny zakupił w 1817 hrabia Józef Maksymilian Ossoliński, z myślą adaptowania go na bibliotekę założonej przez siebie fundacji. Plany odbudowy sporządził Jerzy Głogowski – budowniczy, malarz i grafik, który do Lwowa przybył z Krakowa[3].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Antoni Schneider. Encyklopedya do Krajoznawstwa Galicyi. T. 1. Lwów : Drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1871, s. 16.
- ↑ Jurij Smirnow: Historia świątyń rzymskokatolickich Lwowa, cz. I. [dostęp 2009-12-28]. (pol.).
- ↑ Polski Dom Aukcyjny 'SZTUKA' [online], sztuka.com.pl [dostęp 2017-11-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-09] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Jurij Smirnow, Historia świątyń rzymskokatolickich Lwowa, cz. I
- Ryszard Chanas, Janusz Czerwiński, Lwów, Przewodnik turystyczny, wyd. Ossolineum 1992, Wrocław, ISBN 83-04-03913-3
- Bartłomiej Kaczorowski, Zabytki starego Lwowa, wyd. Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1990, ISBN 83-85083-02-2