Kościół Świętego Ducha w Kodniu
Kościół Świętego Ducha w Kodniu – gotycka cerkiew zamkowa w Kodniu, obecnie rzymskokatolicki kościół filialny parafii św. Anny w Kodniu.
 nr rej. A/55 z dnia 14.04.1956 r., 18.11.1956 r.oraz 19.11.1966 r. (zespół zamkowy)[1] | |||||||||||||||
| Kościół filialny | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Kodeń  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu bialskiego  | |||||||||||||||
 51°54′41,6″N 23°36′39,8″E/51,911556 23,611056
| |||||||||||||||
Historia
edytujŚwiątynia została ufundowana wraz zamkiem kodeńskim przez wojewodę nowogrodzkiego, Pawła Sapiehę ok. 1540[2]. Służyła jako kaplica dworska rodu Sapiehów do XIX wieku. Była to kaplica unicka. Przez kilka lat był tutaj przechowywany obraz Matki Boskiej Kodeńskiej wykradziony w 1630 z Rzymu przez Mikołaja Sapiehę, następnie umieszczony w kościele św. Anny[3].
W 1805 roku w świątyni zaprzestano w odprawiać nabożeństwa ze względu na zły stan techniczny obiektu[4]. Do połowy XIX w. w budynku zawaliły się sklepienia, które następnie zrekonstruowano[4]. W okresie międzywojennym po remoncie cerkiew zamkowa służyła jako tymczasowa świątynia dla neounickiej parafii św. Michała Archanioła (starsza cerkiew została w 1865 rozebrana[3]).
W 1945 obiekt stał się rzymskokatolickim kościołem filialnym parafii św. Anny. Od lat 60. XX wieku przeprowadzono kilka gruntownych remontów świątyni, wykonano ponowną aranżację wnętrza, w latach 70. XX wieku odnowiono dach, w 2001 osuszono fundamenty[4]. Kaplica zamkowa wraz z ruinami zamku Sapiehów, dawną zbrojownią, plenerowymi stacjami drogi krzyżowej stanowi teren Kodeńskiej Kalwarii.
Opis
edytujŚwiątynia reprezentuje rozwiązanie późnogotyckie szeroko rozsiadłej, orientowanej hali z półkolistą absydą. Znajdują się w niej sklepienia sieciowe rozpięte we wszystkich trzech nawach oraz okazały szczyt wieńczący fasadę zachodnią. Mimo zastosowania w nim łuków pełnych, całości nadano asymetryczną kompozycję oraz zastosowano plakiety ceramiczne (charakterystyczne dla architektury bizantyjskiej na tych ziemiach). Pojawiły się również renesansowe elementy dekoracyjne: portal zachodni, detale sklepień (wsporniki), które świadczą, że obiekt był stawiany z udziałem kamieniarzy z krakowskiej ekipy Berecciego[5]. Wewnątrz znajduje się otoczony kultem krucyfiks Chrystusa czczonego pod tytułem Ukrzyżowany Uśmiechnięty, ponieważ Zbawiciel wyobrażony został z pogodną i uśmiechniętą twarzą[6].
-
Fasada -
-
Ołtarz -
Portal
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-06-11].
- ↑ G. Rąkowski: Polska egzotyczna. Cz. II. Przewodnik. Pruszków: Rewasz, 2003, s. 123. ISBN 978-83-62460-26-7.
- ↑ a b Sanktuarium Matki Bożej Kodeńskiej – Kalendarium historyczne. [dostęp 2011-09-26].
- ↑ a b c Red. K. Kolendo-Korczakowa, A. Oleńska, M. Zgliński: Katalog zabytków sztuki w Polsce. Województwo lubelskie powiat Biała Podlaska. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2006, s. 124–125.
- ↑ Tadeusz Chrzanowski „Kresy, czyli obszar tęsknot”, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2010, s. 121.
- ↑ Kalwaria Kodeńska. Sanktuarium Maryjne w Kodniu.
Linki zewnętrzne
edytuj- Kodeń. mojepodlasie.friko.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-05-22)].