Kołczygłowy
Kołczygłowy (kaszub. Kòłczëgłowë, niem. Alt Kolziglow, przed 1939 pol. Kołcigłowy[4], tuż po wojnie Stare Kołcigłowy) – wieś w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, w gminie Kołczygłowy, której jest siedzibą. Nazwa miejscowości pochodzi od przezwiska Kołczygłowa[5].
| wieś | |
 Kościół Chrystusa Króla w Kołczygłowach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
1331[2] |
| Strefa numeracyjna |
59 |
| Kod pocztowy |
77-140[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GBY |
| SIMC |
0746076 |
Położenie na mapie gminy Kołczygłowy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bytowskiego  | |
 54°14′24″N 17°13′36″E/54,240000 17,226667[1]
| |
| Strona internetowa | |
Położenie
edytujGeografia fizyczna
edytujKołczygłowy położone są w Pradolinie Pomorskiej – obniżeniu między dwoma ciągami moren o przebiegu w przybliżeniu równoleżnikowym. Według standardowej regionalizacji fizycznogeograficznej Polski Jerzego Kondrackiego miejscowość znajduje się na Wysoczyźnie Polanowskiej[6], natomiast według alternatywnej propozycji, w której nie wyróżnia się takiego mezoregionu – na Pojezierzu Bytowskim[7].
Komunikacja
edytujMiejscowość znajduje się na południowych obrzeżach Parku Krajobrazowego Dolina Słupi przy drodze wojewódzkiej nr 209 i na trasie dawnej linii kolejowej nr 212 Bytów–Korzybie (ruch zawieszony).
Historia
edytujNajstarsza znana wzmianka o miejscowości pochodzi z 1371 roku, kiedy to Krzyżacy nabyli wieś od Puttkamerów[8]. W późniejszych latach wieś należała znowu do rodziny Puttkamerów[9].
28 lipca 1847 r. w miejscowym kościele późniejszy kanclerz Niemiec Otto von Bismarck wziął ślub z pochodzącą z sąsiedniego Barnowca Johanną von Puttkamer[10].
12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Kołczygłowy[11]. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kołczygłowy. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa słupskiego.
Kościół
edytujNa wzniesieniu w centrum miejscowości zlokalizowany jest katolicki (do 1945 luterański) kościół Chrystusa Króla, zbudowany w obecnej formie w pierwszej połowie XIX wieku[12] z pruskiego muru. 6 grudnia 2001 wnętrze kościoła spłonęło; odbudowany kościół został ponownie konsekrowany 23 listopada 2002[12].
Kościół posiada wieżę, zdemontowaną w latach 90[13], a odbudowaną w 2002 po pożarze r. z polecenia ks. J. Flaczyńskiego. Kościół jest otwarty tylko w czasie mszy świętej i niedostępny dla zwiedzających.
W kościele znajdują się m.in. wykonana z drewna oliwnego rzeźba Chrystusa Króla dłuta włoskiego artysty Pasquala Galbusera[9] oraz witraże ufundowane przez krewnych dawnych właścicieli wsi – rodzinę Puttkamerów z Wierszyna[14].
Według rejestru zabytków NID kościół wpisany jest na listę zabytków jako kościół parafialny pw. Chrystusa Króla, szachulcowo-murowany, z 1823, nr rej.: A-363 z 28.08.1961[15].
Obok kościoła znajduje się dzwonnica z małym dzwonem ufundowanym przez Puttkamerów[9], a nieopodal dawny cmentarz mieszkańców niemieckich.
Sport i rekreacja
edytujOd 1984 r. w Kołczygłowach działa gminny klub sportowy GKS, zajmujący się piłką nożną. Obecnie zespół GKS-u gra w lidze A-klasy. Największym osiągnięciem klubu jest zwycięstwo w Pucharze Polski na szczeblu wojewódzkim. Istnieje również sekcja LKS ze wskazaniem na lekkoatletykę, UKS (Uczniowski Klub Sportowy), który gra w lidze okręgowej Juniora B1 oraz drużyna siatkarska KSK Kołczygłowy, grająca w 3. lidze. Największym sukcesem ligowym jest 5. miejsce w sezonie 2008/2009.
Ludzie związani z Kołczygłowami
edytuj- Czesław Lang – kolarz torowy i szosowy, po zakończeniu kariery sportowej działacz sportowy oraz organizator Tour de Pologne i Škoda Auto Grand Prix MTB, medalista wielu imprez kolarskich,
- Zdzisław Klafka – redemptorysta, od 8 lutego 2002 r. do 5 lutego 2008 r. prowincjał tego zakonu. Od listopada 2008 r. pracownik Radia Maryja i Telewizji Trwam.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 56339
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 499 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Mapa województwa pomorskiego, Wyd. Atlas Lwów, 1923
- ↑ Urszula Bijak (red.), Nazwy miejscowe Polski. 5: Ko - Ky / [aut. Urszula Bijak ...], Kraków 2003, ISBN 978-83-87623-68-5 [dostęp 2023-07-11].
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Wyd. 1, Warszawa: Wydawn. Naukowe PWN, 1998, ISBN 978-83-01-12479-3 [dostęp 2023-07-11].
- ↑ J. Sylwestrzak (red.), Pojezierze Bytowskie – Monografia geograficzno-ekonomiczna, Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe, 1977, s. 248.
- ↑ Maryniuk B.,1977, Człowiek w środowisku geograficznym [w:] Sylwestrzak J., (red.), Pojezierze Bytowskie Monografia geograficzno- ekonomiczna, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk
- ↑ a b c Kościół w Kołczygłowach [online], Parafia pw. Chrystusa Króla [dostęp 2023-07-11] (pol.).
- ↑ Jerzy Kosacki, Bogdan Kucharski, Pomorze Zachodnie i Środkowe: przewodnik, Wyd. 1, Przewodniki po regionach, Warszawa: Sport i Turystyka Muza SA, 2001, ISBN 978-83-7200-583-0 [dostęp 2023-07-09].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ a b Oskar Pryba, Rys historyczny [online], Parafia pw. Chrystusa Króla, 28 lipca 2019 [dostęp 2023-07-11] (pol.).
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 188, ISBN 978-83-7495-133-3.
- ↑ Kirche in Alt Kolziglow [online], www.puttkamer.org [dostęp 2023-07-11].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 2 [dostęp 2016-08-15].
Linki zewnętrzne
edytuj- Mapa Mapa okolic Kołczygłów (Alt Kolziglow) (sektion 1769) (1911, skala 1:25 000)