Klimontów (województwo małopolskie)
Klimontów – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Proszowice.
| wieś | |
 Dwór | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
1145 |
| Strefa numeracyjna |
12 |
| Kod pocztowy |
32-112[2] |
| Tablice rejestracyjne |
KPR |
| SIMC |
0331837 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu proszowickiego  | |
Położenie na mapie gminy Proszowice  | |
 50°12′58″N 20°18′52″E/50,216111 20,314444[1]
| |
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0331843 | Hołdowiec | część wsi |
| 0331850 | Niwy | część wsi |
| 0331866 | Stara Wieś | część wsi |
| 0331872 | Wielopole | część wsi |
| 0331889 | Wojewódzka | część wsi |
Wieś duchowna Klimuntów, własność Opactwa Benedyktynek w Staniątkach położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie proszowskim województwa krakowskiego[5].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
Edukacja
edytujW Klimontowie działa Szkoła Podstawowa im. Św. Jadwigi Królowej, publiczna ośmioletnia szkoła podstawowa, w szkole zorganizowany jest również oddział przedszkolny.
Historia szkoły
edytujKiedy w 1885 roku właścicielami Klimontowa zostali Dziedziccy stan budynku szkolnego był opłakany. Nowy właściciel Klimontowa w pierwszym roku po objęciu wsi podjął trud budowy nowej szkoły, gdyż stara była w bardzo złym stanie. W tymże samym roku za namową Adama Dziedzickiego zabrano się do budowy nowej szkoły. W 1915 roku szkoła była jednoklasowa. W 1917/18 r. w szkole było już 4 oddziały a uczęszczało 140 dzieci. Dalsza rozbudowa szkoły to lata 1946/47 i wtedy do starego, parterowego budynku dobudowano piętrowe skrzydło o 4 izbach lekcyjnych. W 1955 roku rozebrano starą część szkoły, a na tym miejscu wybudowano drugą nową. Znajdowały się w niej 2 izby lekcyjne, pokój na pomoce naukowe, kancelarię i 10 pomieszczeń mieszkalnych. Trzecia rozbudowa szkoły to rok 1988. Maria Gładysz, pełniąca funkcję dyrektora szkoły powołała Społeczny Komitet Rozbudowy Szkoły i współpracując ze społeczeństwem, władzami Gminy i Kuratorium Oświaty doprowadziła do zakończenia budowy szkoły w 1992 roku. Równocześnie została wyremontowana starsza część budynku, wymieniono przy tym okna i instalację centralnego ogrzewania. Dobudowane skrzydło mieściło 4 sale lekcyjne, nową kotłownię, zastępczą salę gimnastyczną i sanitariaty. Decyzją Zarządu Gminy i Miasta w Proszowicach z dnia 25 marca 1999 r. zostało założone Gimnazjum w Klimontowie. Decyzja weszła w życie z dniem podpisania z mocą od 1 września 1999 r. W Klimontowie pozostała również sześcioklasowa Szkoła Podstawowa. W części budynku mieściła się pracownia komputerowa i trzy klasy gimnazjum. W ten sposób powstał Zespół Szkół w Klimontowie[6].
Historia
edytujWieś Klimontów rozciąga się od 3,5 km do 4,5 km na NE od Proszowic. Jest to jedna z najstarszych wsi w gminie Proszowice[7].
Nazwy odnotowane w Słowniku historyczno-geograficznym województwa krakowskiego w średniowieczu[8]:
- 1228 in Lutouici z fals. z XIII w.,
- 1242 Luthcouycze z aut.,
- 1243 Lutowice z aut., Climentow, Luthouice z fals.,
- 1253 Climontow,
- 1254 Lutovici Climentow dictum,
- 1259 in Lutouich nomine, que nunc Climontow appellatur,
- 1270 Climentow,
- 1384 de Climentowicz,
- 1401 Climantow,
- 1403 Clementhow,
- 1449 de Clymąthowa,
- 1452 Klimyanthow,
- 1497 in Clymvnthowo,
- 1518 in Clymynkow.
Wieś była pierwotnie własnością drobnej szlachty i zwała się Lutowice. W 1228 r. Lutowice przeszły w ręce Klemensa z Ruszczy, herbu Gryf, kasztelana krakowskiego i od jego imienia pochodzi obecna nazwa wsi Klimontów. Przez wieki dobra wchodzące w skład Klimontowa były własnością klasztoru benedyktynek w Staniątkach koło Niepołomic. W 1774 r. stały się własnością skarbu. Potem kilka razy zmieniali się właściciele wsi, od skarbu nabył ją Józef Sołtyk, który w 1813 r. sprzedał w Janowi Rudnickiemu[9]. Potem właścicielami byli Kamoccy. W 1881 r. przeszły w ręce Dziedzickich (ojca, następnie syna). Nowy właściciel Klimontowa Dziedzicki w pierwszym roku po objęciu wsi podjął trud budowy nowej szkoły, gdyż stara była w bardzo złym stanie.
Wszystko wskazuje na to, że Klimontów w dawnych czasach posiadał dwór obronny. Jednym z dowodów na to, są obszerne lochy ciągnące się dziesiątkami kilometrów, biegnące na wschód (znaleziono wejście do nich w Nagórzanach, dawny powiat Pińczowski), jak i na południe i zachód. Odnoga prowadząca na południe łączyła prawdopodobnie dwór w Klimontowie z zamkiem Królowej Bony, który znajdował się w Proszowicach.
Ciekawostką jest, że wydra Pana Paska pochodziła ze Szreniawy. Rodzina wyder gnieździła się jeszcze przed i w czasie ostatniej wojny w małej rzeczce płynącej przez łąki klimontowskie. A czarny ogier, na którym król Jagiełło wyruszył pod Grunwald na rozprawę z Krzyżakami, wyrósł na łąkach szreniawskich.
Zabytki
edytujObiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[10].
- Zespół dworski: dwór, park, A-619 z 14.03.1990 [A-480/M] - skreślono budynek dworu decyzją z dnia 17.03.2016 r.
7 września 2015 roku dwudziestowieczny drewniany dwór szlachecki został zniszczony w wyniku pożaru[11].
Warunki naturalne
edytujWieś Klimontów rozłożyła się przede wszystkim w dolinie rzeki Klimontówki (dopływ Szreniawy) płynie ona praktycznie przez środek wsi. Wzdłuż niej musieli osiedlać się pierwsi mieszkańcy. Pierwotnie teren był tu pokryty lasem, który wycinano, bądź wypalano. Zamieniono go w pola uprawne ze względu na urodzajne gleby w tej okolicy (czarnoziemy lessowe).
Wieś ta mogła być kiedyś większa, z czasem jednak ulegała okrojeniu, przez zakładanie nowych osad w sąsiedztwie (głównie w XIV w.). Granice wsi są poprowadzone granicami wododziałów poszczególnych dopływów rzeki Szreniawy.
Klimontów – dziś
edytujWieś ma 868,39 ha powierzchni oraz 1145 (luty 2011) ludności. We wsi znajduje się 289 zagród (2005) oraz: szkoła podstawowa z salą gimnastyczną, ośrodek zdrowia, kościół parafialny i cmentarz, drewniany dwór szlachecki wybudowany na początku XX w. (według projektu St. Witkiewicza – tego samego, który projektował w tamtych czasach najpiękniejsze wille w Zakopanem) i zabytkowy park z pięknymi starymi drzewami, remiza OSP, boisko sportowe.
Ze względu na przebiegającą przez Klimontów i zyskującą na znaczeniu drogę wojewódzką nr 776 we wsi rozwija się drobny przemysł i usługi – powstała ferma drobiu, placówka banku, fabryka pomp natomiast w dawnym sklepie GS powstała piekarnia.
Organizacje społeczne
edytujW Klimontowie swoją siedzibę mają: LKS Agricola Klimontów, Ochotnicza Straż Pożarna KSRG Klimontów[12][13], Koło Gospodyń Wiejskich Klimontów[14].
Parafia Klimontów
edytujW Klimontowie znajduje się parafia pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski[15].
-
Młyn nad rzeką Szreniawą -
Zabytkowy dwór z pocz. XX w. -
Krzyż 1864 r. -
Krzyż pocz. XX w. -
Krzyż 1899 r. -
Kościół pw. NMP Królowej Polski zrealizowany według projektu architekta Krystiana Seiberta -
Budynek poczty i ośrodka zdrowia
.JPG)
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 53970
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 475 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 103
- ↑ Nasz profil - Historia | Szkoła Podstawowa w Klimontowie [online], spklimontow.edupage.org [dostęp 2022-02-04].
- ↑ Klimontów [online], www.proszowice.pl [dostęp 2020-10-18] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-21] (pol.).
- ↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], www.slownik.ihpan.edu.pl [dostęp 2020-10-18].
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IV - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2017-01-13].
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].
- ↑ Spłonął zabytkowy dworek w Klimontowie [online], www.rmf24.pl [dostęp 2020-10-18] (pol.).
- ↑ Klimontów
- ↑ Barbara Ciryt, Prężnie działająca straż z Klimontowa obchodzi 95-lecie powstania. Druhowie robią nowe inwestycje [online], Dziennik Polski, 8 lipca 2019 [dostęp 2022-02-04] (pol.).
- ↑ KGW Klimontów – Istniejemy dla społeczności lokalnej [online] [dostęp 2022-02-04] (pol.).
- ↑ Parafie - Alfabetycznie - K - KLIMONTÓW, NMP Królowej Polski [online], Kuria Diecezjalna w Kielcach [dostęp 2022-02-04].