Kazimierz Aleksandrowicz

Kazimierz Aleksandrowicz ps. Huragan (ur. 3 kwietnia 1915 w Warce, zm. 20 października 1982 w Radomiu) – członek Służby Zwycięstwu Polski, dowódca grupy sabotażowo-dywersyjnej Organizacji Wojskowej PPS i Socjalistycznej Organizacji Bojowej, dowódca partyzancki Armii Krajowej w Radomskiem.

Kazimierz Aleksandrowicz

Huragan

porucznik
Data i miejsce urodzenia	3 kwietnia 1915 Warka
Data i miejsce śmierci	20 października 1982 Radom
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Służba Zwycięstwu Polski Gwardia Ludowa WRN Socjalistyczna Organizacja Bojowa Armia Krajowa
Jednostki	11 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej 72 Pułk Piechoty Armii Krajowej
Stanowiska	Dowódca kolumny samochodowej Dowódca oddziału partyzanckiego Dowódca kompanii partyzanckiej
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa Wojna obronna Akcja „Burza”
Późniejsza praca	Działacz polityczny Państwowa Komunikacja Samochodowa Spółdzielnia Pracy Zegarmistrzów i Metalowców w Radomiu Właściciel prywatnego zakładu ślusarskiego
Odznaczenia

Życiorys

Młodość i udział w kampanii wrześniowej

Był synem Jana Aleksandrowicza i Natalii z domu Kubryn. Uczył się w szkole powszechnej w Warce. W 1929 r. przeniósł się do Warszawy, gdzie podjął pracę w firmie swojego wujka, Zakładzie Mechaniki Precyzyjnej. Jednocześnie uczęszczał na Kursy Maturalne im. Marcina Konopnickiego, na których w 1936 r. zdał maturę. Następnie zamieszkał w Radomiu, gdzie zatrudnił się na kilka miesięcy jako wykwalifikowany pracownik techniczny w Państwowej Fabryce Broni. W lutym 1937 r. dostał powołanie do wojska do 11 zmotoryzowanego dywizjonu artylerii przeciwlotniczej. Brał udział w wojnie obronnej 1939 r. w jego szeregach jako podchorąży na stanowisku dowódcy kolumny samochodowej. Wraz z częścią dywizjonu został skierowany do Stężycy koło Dęblina w celu obrony przepraw przez Wisłę; podczas walk został ranny.

Konspiracja

Po klęsce wrześniowej przebywał początkowo u siostry we wsi Ruda Talubska pod Garwolinem, gdzie m.in. gromadził i ukrywał broń polskich żołnierzy. Na przełomie października i listopada powrócił do Radomia i zgłosił się do uruchomionej przez Niemców Fabryki Broni. W listopadzie rozpoczął działalność konspiracyjną w ramach SZP. Po pewnym czasie związał się też z pracującymi w zakładzie działaczami socjalistycznymi. Stanął na czele grupy dywersyjno-sabotażowej powołanej przez komendanta radomskiej Organizacji Wojskowej PPS Wiktora Jaworskiego ps. „Kwadrat”. Jej zadaniem było organizowanie akcji zdobywania broni i niszczenia niemieckiego sprzętu wojskowego. Prowadzono czynny sabotaż w zakładach zbrojeniowych w Radomiu, Pionkach i Skarżysku-Kamiennej. W marcu 1940 r. podczas jednej z akcji K. Aleksandrowicz został ranny. Dopiero w październiku 1943 r. został zdekonspirowany, w związku z czym został zmuszony do przedostania się do lasów Puszczy Kozienickiej. Tam sformował oddział partyzancki podporządkowany Socjalistycznej Organizacji Bojowej, a tym samym AK. Doszedł on do liczby ok. 200 ludzi, w jego skład wchodzili też Rosjanie, Austriacy, Francuzi, Gruzini, Włosi, którzy zbiegli z oflagów oraz Żydzi, chroniący się po lasach przed eksterminacją. Zgrupowanie prowadziło ożywioną walkę z Niemcami, podczas której stoczono wiele potyczek i bitew, m.in.:

• 26 maja 1944 r. w okolicy Pionek zaatakowano niemiecki transport wojskowy, w wyniku czego zniszczono 3 samochody ciężarowe,
• 8 czerwca pod Skaryszewem zaatakowano pojazd konwojowany przez SS-manów; zginęło 8 Niemców, zdobyto broń i amunicję,
• 11 czerwca wspólnie z oddziałem BCh Józefa Abramczyka rozbito w majątku w Policznej oddział SS-manów i własowców; uwolniono jeńców sowieckich, ujęto 2 wyższych funkcjonariuszy dystryktu radomskiego Reinholda Bergera i Karla Jordana, zdobyto broń i żywność,
• w lipcu pod Garbatką wysadzono w powietrze wojskowy pociąg towarowy.

Udział w akcji „Burza”

Od przełomu lipca i sierpnia 1944 oddział K. Aleksandrowicza brał udział w akcji „Burza” na terenie Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK jako 3. kompania 72. pułku piechoty AK. Działał w lasach przysuskich i koneckich, gdzie przeprowadził wiele akcji przeciwko Niemcom. W końcu sierpnia i we wrześniu starł się oddziałem Wehrmachtu i własowców w rejonie wsi Ciechostowice koło Szydłowca. Następnie wspólnie z oddziałem Antoniego Hedy ps. „Szary” Aleksandrowicz zaatakował niemiecki posterunek przy stacji kolejowej w Rykoszynie. Walczył 11 września pod wsią Krasna, gdzie odniósł sukces w starciu z oddziałem Wehrmachtu (kilkunastu zabitych i 13 jeńców) i 19 września pod wsią Siewce, zabijając ok. 40 żołnierzy wroga. W końcu września obozował pod Zakrzowem. Tam doszło 27 września do ostatniej jego bitwy z Niemcami wspieranymi lotnictwem, artylerią i czołgami. Po całodziennej bitwie Niemcy wycofali się, tracąc ok. 100 zabitych i rannych. Wobec ogromnej przewagi wroga otrzymał rozkaz demobilizacji swojego oddziału.

Okres powojenny

W styczniu 1945 r. powrócił do wyzwolonego Radomia. 12 marca został aresztowany przez UB, ale po 2 miesiącach wypuszczono go na wolność w wyniku osobistej interwencji premiera Rządu Tymczasowego, Edwarda Osóbki-Morawskiego. Następnie wyjechał do Koszalina, a potem do Szczecina, gdzie podjął pracę w PKS-ie, dochodząc do stanowiska naczelnika PKS Pomorza Zachodniego. Jednocześnie organizował tam struktury PPS i Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych. Ze względów zdrowotnych w końcu 1947 r. ponownie zamieszkał w Radomiu. Po kilkumiesięcznym leczeniu pracował w latach 1948-1953 w różnych radomskich przedsiębiorstwach budowlanych, Spółdzielni Pracy Zegarmistrzów i Metalowców, wreszcie założył własny warsztat ślusarski. W 1971 r. przeszedł na rentę inwalidy wojskowego. Zmarł w Radomiu 20 października 1982 r. i pochowano go w rodzinnym grobowcu na miejscowym cmentarzu.

Odznaczenia

• Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari - legitymacja nr. 13020
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
• Złoty Krzyż Zasługi
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Krzyż Partyzancki
• Medal za Warszawę 1939–1945
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945

i inne

Bibliografia

• Borzobohaty Wojciech, "Jodła" Okręg Radomsko-Kielecki ZWZ-AK 1939-1945, Warszawa 1984,
• Jan Franecki "Kazimierz Aleksandrowicz" [w:] "Znani i nieznani ziemi radomskiej", t. II, red. Czesław Tadeusz Zwolski, Radom 1988.