Karl Ludwig Bühler

Karl Ludwig Bühler (ur. 27 maja 1879 w Meckesheim niedaleko Heidelbergu; zm. 24 października 1963 w Los Angeles)– niemiecki psycholog i teoretyk języka.

Karl Ludwig Bühler

Data i miejsce urodzenia	27 maja 1879 Meckesheim
Data i miejsce śmierci	24 października 1963 Los Angeles
Profesor
Specjalność: psychologia, językoznawstwo
Alma Mater	Uniwersytet Albrechta i Ludwika we Fryburgu
Doktorat	1904 – Filozofia Uniwersytet w Strasburgu
Habilitacja	1909 – Psychologia Uniwersytet w Würzburgu
Nauczyciel akademicki

Życiorys

Od 1899 studiował medycynę we Fryburgu Bryzgowijskim. W 1903 zostaje asystentem w Instytucie Fizjologii, gdzie pisze doktorat z medycyny (o fizjologii percepcji koloru). W 1904 w Strasburgu doktoryzował się z filozofii (rozprawa o poglądach psychologicznych Henry’ego Home’a). Od 1906 pracował w Instytucie Psychologii w Würzburgu. W 1909 w Würzburgu zyskuje stopień doktora habilitowanego na podstawie pracy o psychologii myślenia. W 1913 wyjeżdża do Monachium, gdzie zostaje profesorem. W 1918 wyjeżdża do Drezna. Tu zyskuje tytuł profesora zwyczajnego. Od 1922 pracuje na Uniwersytecie Wiedeńskim, gdzie zakłada Instytut Psychologii.

W 1938 aresztowany i więziony krótko przez nazistów. Po uwolnieniu emigruje przez Norwegię do Stanów Zjednoczonych. W 1939 pracuje w Scholastica College w stanie Minnesota. W latach 1940–1945 w St. Thomas College (też w Minnesocie). Od 1945 profesor na Uniwersytecie Kalifornijskim.

Działalność naukowa

Wkład do teorii języka

Główne jego dzieło lingwistyczne to wydana w 1934 roku Teoria języka (Sprachtheorie, pol. przekł. 2004), w której zaprezentował model funkcji języka. W swojej teorii języka Bühler uwzględnia następujące elementy komunikacji językowej: nadawca, odbiorca, rzeczywistość. Jego Organon-Modell rozróżnia trzy funkcje znaków językowych. Są to:

• funkcja symboliczna / przedstawiania (Darstellung) jako relacja (rozumiany unilateralnie, jako zjawisko dźwiękowe) znak językowy – rzeczywistość pozajęzykowa;
• funkcja apelatywna / impresywna (Appell) jako relacja znak językowy – odbiorca;
• funkcja ekspresywna / wyrażania (Ausdruck) jako sposób wyrażania odczuć, emocji, życzeń nadawcy.

Znak językowy jest jednocześnie symbolem (w stosunku do rzeczywistości), sygnałem (w stosunku do adresata) i symptomem (w stosunku do nadawcy).

Swoje koncepcje językoznawcze wywodził z filozofii. Współpracował ze strukturalistami praskimi. Zajmował się też rozwojem mowy u dzieci.

Badania w zakresie psychologii

Przedstawiciel würzburskiej szkoły psychologii powstałej na początku XX wieku. Był krytykiem asocjacjonizmu. Początkowo zajmował się badaniem procesów myślenia, stosując oryginalną metodę „introspekcji pytaniowej”; w późniejszym okresie zajmował się m.in. psychologią rozwojową (badania nad rozwojem myślenia). Prekursor psychologii postaci (Gestaltpsychologie).

Publikacje

• Die geistige Entwicklung des Kindes (1918)
• Die Krise der Psychologie (1927)
• Sprachtheorie: Die Darstellungsfunktion der Sprache (1934)
• Die Zukunft der Psychologie und die Schule (1936)

Bibliografia

• Adam Heinz: Dzieje językoznawstwa w zarysie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978. s. 294-298, 313.