Karl-Marx-Hof
Karl-Marx-Hof – modernistyczny blok mieszkalny liczący 1382 mieszkania, długi na 1100 m, przez co uznawany jest za najdłuższy pojedynczy budynek mieszkalny na świecie. Zaprojektowany został przez Karla Ehna, ucznia Otto Wagnera i zbudowany w Wiedniu w latach 1927–1930.
 nr rej. 52462
| |
_-_Karl-Marx-Hof.JPG) Karl Marx-Hof – widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj związkowy | |
| Rozpoczęcie budowy |
1927 |
| Ukończenie budowy |
1930 |
Położenie na mapie Austrii  | |
Położenie na mapie Wiednia  | |
| 48°14′58,02″N 16°21′49,39″E/48,249450 16,363719 | |
Historia
edytujBudynek powstał w latach 1927-1930 w ramach Wiedeńskiego Programu Mieszkaniowego wprowadzonego przez lokalne władze, w których, do czasu przewrotu z 1934 roku, większość stanowili socjaldemokraci, dzięki czemu stolica Austrii zdobyła przydomek Czerwonego Wiednia. Łącznie w latach 1923–1934 wybudowano 61 175 mieszkań, co czyni Wiedeński Program Mieszkaniowy jednym z największych przedsięwzięć urbanistycznych w XX wieku (budynki, które powstawały w ramach programu nazywano Arbeiterhofami – dworami dla robotników). Zlecenie na zaprojektowanie tego kompleksu mieszkaniowego dostał austriacki architekt Clemens Holzmeister, jednak jego propozycja nie spotkała się z aprobatą władz miasta, a zlecenie otrzymał Karl Ehn[1].
Obiekt
edytujW chwili otwarcia w 1930 roku budynek, przez masywną, czerwoną elewację, sprawiał wrażenie „czerwonej twierdzy” – architektonicznej prowokacji w środku mieszczańskiej 19 dzielnicy[2]. Kolorystyka z dala od głównej elewacji jest jednak znacznie bardziej subtelna. Fasada jest tutaj zwykle utrzymana w delikatnym żółtym lub jasnoniebieskim kolorze. Motywy łukowe i blokową konstrukcję balkonów można znaleźć również w pozostałej części kompleksu[3]. Chociaż Karl-Marx-Hof z zewnątrz wygląda na masywny, kompleks imponuje bardzo niską gęstością zabudowy. Obszerny wewnętrzny dziedziniec z parkiem o powierzchni 10 480 m² stanowi półprywatną przestrzeń rekreacyjną.
W Karl-Marx-Hof znajdowało się 748 mieszkań o średniej powierzchni 45 m2 z kuchnią, pokojem i jedną komorą, 159 mieszkań z kuchnią i dwoma pokojami oraz 136 mieszkań z kuchnią i dwoma izbami[4]. Toaleta i łazienka musiały być wspólne dla wszystkich mieszkańców piętra. Światło dzienne i oświetlenie elektryczne były standardem we wszystkich mieszkaniach. Kuchnia miała podłączenie do zimnej wody, więc nie trzeba było już pobierać wody z przedpokoju. Niektóre mieszkania były nawet wyposażone w balkony, które w tamtych czasach były zarezerwowane tylko dla klasy średniej. Budynek posiadał bogaty program społeczno-kulturalny, z udogodnieniami takimi jak przedszkola, szkolne poradnie stomatologiczne, biblioteki, sale widowiskowe, ale także gabinety lekarskie i prywatne usługi, takie jak restauracje[5].
W 1934 roku w czasie powstania lutowego w budynku zabarykadowali się robotnicy, sprzeciwiający się przejęciu władzy przez austrofaszystów z CS[6].
Lokalizacja
edytujHeiligenstädter Straße 82/92, 1190 Döbling.
Zobacz też
edytuj- Kolonia mieszkaniowa przy ul. Wspólnej w Poznaniu – kolonia mieszkaniowa podobna do Karl-Marx-Hof i innych wiedeńskich Arbeiterhofów[7]
- Falowiec przy ul. Obrońców Wybrzeża w Gdańsku – najdłuższy wieżowiec (10 i 11 pięter) mieszkalny w Polsce (dł. 860 m)
Przypisy
edytuj- ↑ Blau Eve, Architecture of Red Vienna, Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 1999, s. 320-21.
- ↑ Brenda Fowler: History and Name in a Vienna Project. In: The New York Times, 11 Lipca , 1991. https://www.nytimes.com/1991/07/11/garden/history-and-a-name-in-a-vienna-project.html
- ↑ Reinhard Sieder: Wohnen und Haushalten im Gemeindebau. Politischer Diskurs, Repräsentation, Praxis, kulturelle Folgen. [w:] Das Rote Wien. 1919–1934. 2019, S. 234–241.
- ↑ Gemeinde Wien: Der Karl Marx-Hof. Die Wohnhausanlage der Gemeinde Wien auf der Hagenwiese in Heiligenstadt.Wiedeń, 1930, s. 3 f.
- ↑ Bumbaris, Alexia, Raum Und Gender Im Wiener Karl-Marx-Hof. Motz-Linhard (Ed.): Tagungsbericht des 16. Österreichischen HistorikerInnentags Krems/Stein, St. Pölten, 2015, s 631–641.
- ↑ Gudula Walterskirchen: Die blinden Flecken der Geschichte Österreichs, Kremayr & Scheriau, Wiedeń, 2017, s. 81
- ↑ Atlas architektury Poznania, Janusz Pazder (red.), Aleksandra Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 225, ISBN 978-83-7503-058-7, OCLC 316600366.