Karabin wielostrzałowy Działyńskiego
Karabin wielostrzałowy Działyńskiego (la carabine Dzialinski) – prototyp polskiego wielostrzałowego karabinu powtarzalnego opracowany w drugiej połowie XIX w przez hrabiego Jana Działyńskiego.
 Karabin wielostrzałowy Działyńskiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Projektant | |
| Producent |
CP Swinburn & Son |
| Rodzaj |
prototyp karabinu powtarzalnego |
| Historia | |
| Prototypy |
1863-1867 |
| Dane techniczne | |
| Magazynek |
22 naboje |
Prototyp
edytujO tej broni wiadomo niewiele. Nie zachował się żaden jej egzemplarz. Do naszych czasów zachował się jedynie szkic tego karabinu, który znajduje się w zbiorach Biblioteki Kórnickiej[1][2]. Broń prawdopodobnie została opracowana już po tym, jak Działyński zrezygnował z udziału w powstaniu styczniowym i gdy znajdował się na emigracji we Francji[1]. Pojawiają się jednak sugestie że karabin mógł być używany w powstaniu. We wspomnieniach z epoki pojawiają się wzmianki, że Jan Działyński w czasie bitwy pod Ignacewem strzelał z 16-strzałowego karabinu[1]. Prawdopodobnie używał on jednak wtedy karabinu Henry'ego. Karabin Henry'ego posiadał 15-nabojowy magazynek rurowy plus jeden nabój w komorze nabojowej. Karabin Działyńskiego miał natomiast magazynek na 22 naboje. Na karabinie Henry'ego mógł się Działyński wzorować, opracowując własną broń.
W archiwum Działyńskiego w Kórniku zachował się projekt umowy na wykonanie tej broni przez firmę CP Swinburn & Son w Birmingham[3][2]. W 1867 przebywając na emigracji w Paryżu Działyński wygłosił kilka prelekcji na temat swojego karabinu, połączonych z jego demonstracją[3]. Podsumowując te informacje można założyć, że broń opracowano między 1863 a 1867.
Konstrukcja
edytujKarabin wzorowany był na karabinie Henry'ego i karabinie Dreysego. W karabinie Henry'ego zastosowano magazynek rurowy, który w uproszczonej wersji zastosowano w karabinie Działyńskiego, ale pełni on jedynie formę podajnika naboi[1]. Naboje znajdowały się w magazynku pudełkowym, jednorzędowym, „półślimakowym” sprzęgniętym z rurą-podajnikiem[1]. Na rysunku pokazującym magazynek można policzyć, że przewidziano go na 22 naboje.
W karabinie zastosowano zamek ślizgowo-obrotowy z rączką umieszczoną odwrotnie niż we współczesnej broni, a mianowicie z lewej a nie prawej strony. Naboje z magazynka podawane są na drogę zamka za pomocą wahliwej płytki, która w trakcie ruchu zamka w przód chowa się we wnętrzu jego trzonu[1]. Jan Działyński mieszkał na terenie zaboru pruskiego. Znane mu były więc pruskie karabiny iglicowe Dreysego i prawdopodobnie wzorował się na zamku z tej broni[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g Michał Mackiewicz, Sztućce, Janczarki, Belgijczyki - o uzbrojeniu strzeleckim w powstaniu styczniowym, „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej 31”, 2014, s. 143-145, ISSN 0551-3790.
- ↑ a b Jadwiga Łuczakowa, Katalog akt Organizacji Głównej powstania styczniowego w zaborze pruskim (z archiwum Jana Działyńskiego). Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej Z. 8., Kórnik 1963, s. 377.
- ↑ a b Przemysław Jan Bloch, Karabin „mierosławka” pomysłu gen. Ludwika Mierosławskiego, w świetle jego wynalazków wojskowych i epoki. [online], s. 6-9 [dostęp 2017-12-27].