Kanczyl srebrnogrzbiety

Kanczyl srebrnogrzbiety
	Tragulus versicolor
	O. Thomas, 1910
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	parzystokopytne
Rodzina	kanczylowate
Rodzaj	kanczyl
Gatunek	kanczyl srebrnogrzbiety
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; brak danych
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies

Kanczyl srebrnogrzbiety^[4] (Tragulus versicolor) – gatunek endemicznego ssaka z rodziny kanczylowatych (Tragulidae), występujący w Wietnamie. Według IUCN dane są niewystarczające do określenia statusu zagrożenia.

Zasięg występowania

Kanczyl srebrnogrzbiety występuje w naturze w Wietnamie: okaz typowy pochodził z okolic miasta Nha Trang, okaz z 1990 roku został zabity przez myśliwych w pobliżu rzeki Tra (dopływ rzeki Ba) wokół Dak Rong i Buon Luoi, około 20 km na północ od Kan Nack (prowincja Gia Lai), natomiast obserwacja z 2019 roku miała miejsce w Prowincji Khánh Hòa^[3]^[5]^[6]^[7]. Rzeczywisty zasięg tego gatunku jest nieznany, ponieważ wiedza o nim jest bardzo niewielka^[3]. Być może występuje również w sąsiadującymi z Wietnamem Kambodży i Laosie^[5].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1910 roku brytyjski zoolog Oldfield Thomas^[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Thomas wskazał „Nhatrang, Annam” w Wietnamie^[2]. Holotypem był młody samiec z kolekcji dr. J. Vassala^[2].

Dawniej uważano T. versicolor za gatunek konspecyficzny z T. napu, jednak badania Meijaarda i Grovesa z 2004 roku^[8] wykazały, że takson ten pod względem morfologicznym różni się wyraźnie od T. napu i razem tworzą grupę dobrze odróżniającą się od wszystkich innych gatunków z rodzaju Tragulus^[3].

Etymologia

Tragulus: „koziołek”, łacińskie zdrobnienie od greckiego słowa τράγος tragos „kozioł”^[9]^[10].
versicolor: łac. versicolor „zmiennobarwny”, od vertere „zmieniać”; color „kolor”^[11]^[12].

Morfologia

Długość ciała 40 cm, długość ogona 5 cm, długość tylnej stopy 11 cm, długość ucha 3,5 cm; masa ciała 1,7 kg (wszystkie pomiary pochodzą od jednego okazu)^[5]. Górne części T. versicolor mają charakterystyczny wygląd czapraka lub derki. Sierść na grzbiecie jest jednolicie szaro-srebrna i stosunkowo gęsta; końcówki włosów są wyraźnie białe. Obszar szyi i ramion, który ma dość jednolity kolor, jest wyraźnie oddzielony od grzbietu posiadając bardziej brązowawe i mniej gęste futro. Boki szyi mają nieco inny wzór struktury sierści. Futro na szyi wydaje się mieć szorstki, mniej kolczasty wygląd w porównaniu do spokrewnionego T. kanchil. Te szorstkie włosy były jedną z cech użytych podczas opisywania gatunku przez Thomasa. T. versicolor nie posiada ciemnych linii ciągnących się od oka do nosa. Biały obszar dolnej części ciała u T. versicolor przebiega nieprzerwanie od podbródka w kierunku pachwiny i nie jest przerwany poprzecznym, brązowawym kołnierzem pod gardłem, w przeciwieństwie do większości gatunków z rodzaju Tragulus. Ponadto, po bokach i pośrodku brzucha nie ma ciemniejszych oznaczeń, które są charakterystyczne dla T. kanchil w Wietnamie. Czaszka T. versicolor jest znacznie mniejsza niż u wszystkich innych gatunków z rodzaju Tragulus, ale jest stosunkowo szeroka, z szerokimi wybrzuszeniami i bardzo długim nosem. W porównaniu do T. napu i T kanchil duże puszki słuchowe są znacznie bardziej zaokrąglone i napompowane. Wzór zębowy: I ${\tfrac {0}{3}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {3}{3}}$ M ${\tfrac {3}{3}}$ (x2) = 34^[5].

Ekologia

Nic nie wiadomo na temat siedlisk, rozrodu, aktywności oraz organizacji społecznych T. versicolor^[5]. Okaz z 1990 roku został upolowany na wysokości 500 m n.p.m.^[3].

Status zagrożenia i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii DD (ang. data deficient „niedostatecznie rozpoznany”)^[3]. Po 1990 roku uważany za gatunek wymarły, zaobserwowany ponownie w listopadzie 2019 roku. Zagrożony wyginięciem z powodu wycinki lasów tropikalnych i przez szybki rozwój wietnamskiego przemysłu^[3].

Przypisy

↑ Tragulus versicolor, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d O. Thomas. Three new Asiatic Mammals. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 8, s. 535–536, 1910. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g R.R. Timmins R.R., J.W.J.W. Duckworth J.W.J.W., E.E. Meijaard E.E., Tragulus versicolor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-11-12] (ang.).
↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 170. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e E. Meijaard: Family Tragulidae (Chevrotains). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 330. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Tragulus versicolor. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-11-12].
↑ A. Nguyen, V.B. Tran, D.M. Hoang, T.A.M. Nguyen, D.T. Nguyen, V.T. Tran, B. Long, E. Meijaard, J. Holland, A. Wilting & A. Tilker. Camera-trap evidence that the silver-backed chevrotain Tragulus versicolor remains in the wild in Vietnam. „Nature Ecology and Evolution”, 2019. DOI: 10.1038/s41559-019-1027-7. (ang.).
↑ E. Meijaard & C. Groves. A taxonomic revision of the Tragulus mouse-deer (Artiodactyla). „Zoological Journal of the Linnean Society”. 140 (1), s. 63–102, 2004. (ang.).
↑ Maschio: definizioni, etimologia e citazioni nel Vocabolario Treccani [online], www.treccani.it [dostęp 2020-11-06] .
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 685, 1904. (ang.).
↑ versicolor, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-28] (ang.).
↑ William Whitaker's Words [online], archives.nd.edu [dostęp 2020-11-06] .

[itis-1] Tragulus versicolor, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Thomas-2] O. Thomas. Three new Asiatic Mammals. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 8, s. 535–536, 1910. (ang.).

[iucn-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g R.R. Timmins R.R., J.W.J.W. Duckworth J.W.J.W., E.E. Meijaard E.E., Tragulus versicolor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-11-12] (ang.).

[Cichocki&inni-4] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 170. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[hmw2-5] E. Meijaard: Family Tragulidae (Chevrotains). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 330. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Tragulus versicolor. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-11-12].

[Nguyen&inni-7] A. Nguyen, V.B. Tran, D.M. Hoang, T.A.M. Nguyen, D.T. Nguyen, V.T. Tran, B. Long, E. Meijaard, J. Holland, A. Wilting & A. Tilker. Camera-trap evidence that the silver-backed chevrotain Tragulus versicolor remains in the wild in Vietnam. „Nature Ecology and Evolution”, 2019. DOI: 10.1038/s41559-019-1027-7. (ang.).

[Meijaard&Groves-8] E. Meijaard & C. Groves. A taxonomic revision of the Tragulus mouse-deer (Artiodactyla). „Zoological Journal of the Linnean Society”. 140 (1), s. 63–102, 2004. (ang.).

[9] Maschio: definizioni, etimologia e citazioni nel Vocabolario Treccani [online], www.treccani.it [dostęp 2020-11-06] .

[Palmer-10] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 685, 1904. (ang.).

[11] versicolor, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-28] (ang.).

[12] William Whitaker's Words [online], archives.nd.edu [dostęp 2020-11-06] .

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]