Junonia iphita

	Junonia iphita
	(Cramer, 1779)
	; Wierzch skrzydeł
	; Spód skrzydeł
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	motyle
Podrząd	Glossata
Rodzina	rusałkowate
Podrodzina	Nymphalinae
Plemię	Junoniini
Rodzaj	Junonia
Gatunek	Junonia iphita
Synonimy
	Papilio iphita Cramer, 1779; Precis iphita (Cramer, 1779); Precis iphita siccata Fruhstorfer, 1900; Precis iphita var. palauensis Matsumura, 1915; Precis iphita ab. gynaiensis Murayama, 1961; Precis iphita ab. pullus Murayama, 1961;
	Papilio iphita Cramer, 1779; Precis iphita (Cramer, 1779); Precis iphita siccata Fruhstorfer, 1900; Precis iphita var. palauensis Matsumura, 1915; Precis iphita ab. gynaiensis Murayama, 1961; Precis iphita ab. pullus Murayama, 1961;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Junonia iphita – gatunek motyla z rodziny rusałkowatych i podrodziny Nymphalinae. Zamieszkuje większą część krainy orientalnej, na północ sięgając po południowe skraje Palearktyki.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został naukowo po raz pierwszy w 1779 roku przez Pietera Cramera pod nazwą Papilio iphita. Jako miejsce typowe wskazano Chiny. W obrębie tego gatunku wyróżnia się 8 podgatunków^[1]:

Junonia iphita adelaida (Staudinger, 1889)
Junonia iphita cebara (Fruhstorfer, 1912)
Junonia iphita horsfieldi Moore, 1899
Junonia iphita hopfferi (Möschler, 1872)
Junonia iphita iphita (Cramer, 1779)
Junonia iphita pluviatilis (Fruhstorfer, 1900)
Junonia iphita tosca (Fruhstorfer, 1900)
Junonia iphita viridis (Staudinger, 1889)

Morfologia

Owad dorosły

Motyl o rozpiętości skrzydeł od 56 do 77 mm^[2]. Dymorfizm płciowy jest słabo zaznaczony; przejawia się w nieco szerszych i bardziej zaokrąglonych skrzydłach samicy^[3]. Ubarwienie głowy, czułków, tułowia i odwłoka ma ciemnobrązowe. Obie pary skrzydeł z wierzchu, jak i od spodu ubarwione są w różnych odcieniach brązu; spód ponadto jest fioletowosrebrzyście oprószony. Wierzch skrzydła przedniego ma w komórce po parze poprzecznych, falistych prążków subbazalnych i wierzchołkowych. Za nimi biegnie krótka, szeroka, ciemna przepaska ukośna o krawędzi wewnętrznej rozmytej, a krawędzi zewnętrznej falistej i wyraźnej. W części dyskalnej leży bardzo szeroka, rozmyta przepaska o czarniawej barwie, a za nią szereg słabo zaznaczonych plamek ocznych. Wzdłuż zewnętrznej krawędzi skrzydła biegną czarniawe prążki postdyskalny i subterminalny. Wierzch skrzydła tylnego ma smukłą, czarną pętelkę u szczytu komórki, szeroką i krótką pręgę dyskalną o krawędzi wewnętrznej rozmytej i krawędzi zewnętrznej dobrze widocznej, za nią szereg plamek ocznych o ochrowych tęczówkach i czarnych źrenicach z białymi kropeczkami. Za plamkami ocznymi występują szerokie linie postdyskalna i subterminalna. Na spodzie skrzydła przedniego występują w nasadowej połowie dwa faliste prążki, a za nimi bardzo szeroki przy krawędzi kostalnej i stopniowo się zwężający prążek dyskalny z szeregiem słabo widocznych plamek ocznych na krawędzi zewnętrznej. Dalej występuje ciemna linia zygzakowata oraz linie subterminalna i terminalna. Spód skrzydła tylnego ma w części nasadowej dwie bardzo szerokie, krótkie, zakrzywione, ciemne pręgi, dalej zaś prostą, wąską, poprzeczną przepaskę o kolorze ochrowobrązowym z czarnym odgraniczeniem od strony zewnętrznej, jeszcze dalej ciemnobrązową, poprzeczną przepaskę postdyskalną, wzdłuż której zewnętrznego brzegu leży szereg plamek ocznych o białych środkach, a za nimi ciemna linia zygzakowata, nieco rozmyta pręga subterminalna oraz ciemna linia terminalna^[2].

Stadia rozwojowe

Jajo ma kolor jasnozielony. Jego chorion rzeźbi 14 wydatnych, pionowych żeberek^[3].

Gąsienica ma barwę matowo ciemnobrązową. Wzdłuż grzbietu i boków jej ciała rozmieszczone są w dziewięciu szeregach rozdzielone na liczne gałęzie kolce^[2]^[3].

Barwa poczwarki jest matowo ciemnobrązowa. Wzdłuż grzbietu i boków jej ciała rozmieszczone są w trzech lub pięciu szeregach spiczaste guzki^[2]^[3].

Ekologia i występowanie

Jajo

Owad ten zasiedla pierwotne równikowe lasy deszczowe, wiecznie zielone lasy strefy umiarkowanej, lasy liściaste, lasy i zadrzewienia wtórne i zaburzone, pobrzeża rzek, polany leśne, przesieki, plantacje palm i przydroża. Występuje na rzędnych do 1200 m n.p.m. Owady dorosłe latają za dnia, nisko. Chętnie przysiadają na dłużej na glebie i roślinach zielnych z rozłożonymi skrzydłami, wygrzewając się na słońcu. W pozycji ze skrzydłami złożonymi spoczywają na krzewach, wykazując mimikrę względem zeschłych liści. Jaja składane są pojedynczo na roślinie żywicielskiej lub w jej pobliżu na gałązkach i zeschłych liściach^[3]. Wśród roślin żywicielskich gąsienic wymienia się: Asteracantha longifolia, Goldfussia formosanus, Hygrophila, Justica micrantha, Lepidagathis formosensis i Strobilanthes callosus^[1]^[3]. Poczwarka przytwierdzona jest za pomocą kremastra do liścia lub gałązki^[3].

Gatunek znany z krainy orientalnej i południowych skrajów Palearktycznej. Rozprzestrzeniony jest od Indii (od Himalajów po południe kraju), Nepalu, Bhutanu, Bangladeszu oraz zachodnich i południowych Chin przez Sri Lankę, Malediwy, Mjanmę, Tajlandię, Laos, Wietnam, Malezję, Brunei i Filipiny aż po południową Indonezję^[1]^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Junonia Hübner, 1819. [w:] Funet.fi [on-line]. [dostęp 2021-08-12].
↑ ^a ^b ^c ^d Charles Thomas Bingham: Fauna of British India. Butterflies Vol. 1. 1905, s. 359–360.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Adrian Hoskins: Chocolate Soldier. Junonia iphita. [w:] Butterflies of Thailand, Malaysia & Borneo [on-line]. [dostęp 2021-08-12].

[funet-1] Junonia Hübner, 1819. [w:] Funet.fi [on-line]. [dostęp 2021-08-12].

[Bingham-2] Charles Thomas Bingham: Fauna of British India. Butterflies Vol. 1. 1905, s. 359–360.

[bom-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Adrian Hoskins: Chocolate Soldier. Junonia iphita. [w:] Butterflies of Thailand, Malaysia & Borneo [on-line]. [dostęp 2021-08-12].

[1]

[2]

[3]