Wikipedia

Juliusz Paetz

polski duchowny katolicki, arcybiskup poznański

Juliusz Paetz (ur. 2 lutego 1935 w Poznaniu, zm. 15 listopada 2019 w Pleszewie) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor nauk teologicznych, biskup diecezjalny łomżyński w latach 1983–1996, arcybiskup metropolita poznański w latach 1996–2002, od 2002 arcybiskup senior archidiecezji poznańskiej.

Juliusz Paetz
Ilustracja
Juliusz Paetz (2012)
Herb duchownego In nomine Domini
W imię Pańskie
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

2 lutego 1935
Poznań

Data i miejsce śmierci

15 listopada 2019
Pleszew

Miejsce pochówku

cmentarz parafialny św. Antoniego Padewskiego w Poznaniu

Arcybiskup metropolita poznański
Okres sprawowania

1996–2002

Biskup diecezjalny łomżyński
Okres sprawowania

1983–1996

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

28 czerwca 1959

Nominacja biskupia

20 grudnia 1982

Sakra biskupia

6 stycznia 1983

Odznaczenia
Komandor Orderu Zasługi (Portugalia)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Sukcesja apostolska
Data konsekracji

6 stycznia 1983

Miejscowość

Watykan

Miejsce

bazylika św. Piotra

Konsekrator

Jan Paweł II

Współkonsekratorzy

Eduardo Martínez Somalo
Duraisamy Simon Lourdusamy

Rezygnację z obowiązków arcybiskupa metropolity poznańskiego złożył po upublicznieniu oskarżeń o molestowanie kleryków z poznańskiego seminarium. Stolica Apostolska nałożyła na niego zakazy liturgiczne, a z czasem także zakazała mu udziału w publicznych uroczystościach, jednak nie został mu wytoczony proces w celu pociągnięcia do odpowiedzialności karnej za przypisywane mu czyny.

Życiorys

edytuj
 
Juliusz Paetz (pierwszy z lewej) z Janem Pawłem II w Poznaniu (1997)

Urodził się 2 lutego 1935 w Poznaniu[1]. W latach 1949–1953 kształcił się w Niższym Seminarium Duchownym Archidiecezji Poznańskiej[2]. W latach 1953–1958 odbył studia filozoficzno-teologiczne w Arcybiskupim Seminarium Duchownym w Poznaniu[1][3]. Święceń prezbiteratu udzielił mu 28 czerwca 1959 w bazylice archikatedralnej Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu tamtejszy arcybiskup metropolita Antoni Baraniak. Od 1960 do 1962 studiował na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 1962 wyjechał do Rzymu, gdzie do 1967 kontynuował studia na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim i Papieskim Uniwersytecie Świętego Tomasza z Akwinu. Ukończył je doktoratem nauk teologicznych w zakresie eklezjologii patrystycznej[1].

W latach 1959–1961 pracował jako wikariusz, wpierw w parafii św. Stanisława Biskupa w Ostrowie Wielkopolskim (1959–1960)[4], następnie w parafii Bożego Ciała w Poznaniu oraz w ośrodku duszpasterskim Matki Bożej Królowej Polski w Ostrowie Wielkopolskim, gdzie również był kapelanem szpitala[1]. Od 1967 do 1976 był pracownikiem Sekretariatu Generalnego Synodu Biskupów w Rzymie[3]. W tym samym czasie współpracował z Sekretariatem Stanu Stolicy Apostolskiej i Radą ds. Publicznych Kościoła, a także był członkiem delegacji watykańskiej ds. stałych kontaktów roboczych z rządem PRL. W latach 1976–1982 pełnił funkcję prałata antykamery papieskiej, będąc bliskim współpracownikiem trzech papieży: Pawła VI, Jana Pawła I i Jana Pawła II. Wielokrotnie towarzyszył arcybiskupowi Agostinowi Casarolemu i arcybiskupowi Luigiemu Poggiemu w trakcie ich oficjalnych wizyt w Polsce. W 1973 otrzymał godność kapelana honorowego Jego Świątobliwości, a w 1976 prałata honorowego Jego Świątobliwości[1].

Z początkiem pracy w Sekretariacie Stanu miała miejsce nieudana próba pozyskania go jako kontakt informacyjny przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa PRL[5]. Niemniej – według raportu oficera Departamentu I MSW – w kolejnych latach miało miejsce kilkanaście spotkań sondażowo-operacyjnych celem określenia jego werbunku, w trakcie których dostarczał wartościowe informacje[6]. W 1978 został zarejestrowany jako kontakt informacyjny o pseudonimie „Fermo” i do 1980 odbywał spotkania z oficerem wywiadu[7]. Paetz zaprzeczył zarzutom, jakoby współpracował ze służbami wywiadowczymi[8].

20 grudnia 1982 został mianowany biskupem diecezjalnym diecezji łomżyńskiej[9]. Święcenia biskupie otrzymał 6 stycznia 1983 w bazylice św. Piotra w Rzymie[1]. Udzielił mu ich papież Jan Paweł II, któremu towarzyszyli arcybiskup Eduardo Martínez Somalo, substytut ds. ogólnych w Sekretariacie Stanu, i arcybiskup Duraisamy Simon Lourdusamy, sekretarz Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów[10][11]. Jako dewizę biskupią przyjął słowa „In nomine Domini” (W imię Pańskie)[3]. 25 stycznia 1983 kanonicznie przejął diecezję, natomiast 13 marca 1983 odbył ingres do katedry św. Michała Archanioła w Łomży. W 1990 erygował Diecezjalne Studium Katechetyczne w Łomży, przekształcone w 1993 w Kolegium Teologiczne. W 1995 otworzył I synod diecezjalny. W 1993 utworzył diecezjalny tygodnik „Głos Katolicki”. Ustanowił 34 parafie. W 1991 podejmował w Łomży Jana Pawła II podczas jego IV podróży apostolskiej do Polski[1].

11 kwietnia 1996 został przeniesiony na urząd arcybiskupa metropolity poznańskiego. 23 kwietnia 1996 kanonicznie objął diecezję, zaś 27 kwietnia 1996 odbył ingres do archikatedry Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu. Paliusz metropolitalny otrzymał 29 czerwca 1996 w bazylice św. Piotra w Rzymie[1]. W czasie jego rządów Papieski Wydział Teologiczny w Poznaniu został włączony w struktury Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza[12], a on sam objął urząd wielkiego kanclerza Wydziału[3]. W 1997 gościł w Poznaniu Jana Pawła II w trakcie jego VI podróży apostolskiej do Polski[1].

W lutym 2002 Jerzy Morawski na łamach „Rzeczpospolitej” ujawnił oskarżenia kierowane pod jego adresem o seksualne molestowanie poznańskich kleryków[13][14]. Do tego czasu przez ponad dwa lata lokalne środowisko katolickie próbowało rozwiązać sprawę bez jej nagłaśniania. Rozmowy z metropolitą, a także interwencje u nuncjusza apostolskiego arcybiskupa Józefa Kowalczyka, u biskupów polskich oraz w Watykanie okazały się jednak nieskuteczne[15][16]. W listopadzie 2001 metropolita odwołał ze stanowiska redaktora naczelnego „Przewodnika Katolickiego” księdza Jacka Stępczaka, który odmówił publikacji oświadczenia biskupów pomocniczych i wszystkich dziekanów archidiecezji poznańskiej wyrażających solidarność z oskarżonym arcybiskupem[17]. W lutym 2002 wystosowany został list otwarty 26 sygnatariuszy w obronie dobrego imienia hierarchy[18]. Papież Jan Paweł II, powiadomiony przez Wandę Półtawską o zarzutach wobec arcybiskupa, wysłał do Poznania swoich przedstawicieli z zadaniem zbadania sprawy[15]. Paetz zaprzeczył sformułowanym przeciwko niemu oskarżeniom[19][20], jednakże złożył rezygnację z obowiązków arcybiskupa metropolity poznańskiego[21], którą Jan Paweł II przyjął 28 marca 2002[22]. Równocześnie Stolica Apostolska nałożyła na niego zakaz udzielania sakramentów święceń i bierzmowania, głoszenia kazań, konsekrowania kościołów i ołtarzy, przewodniczenia publicznym uroczystościom[21], a w 2013 także udziału w nich[23]. Duchowny nie przestrzegał nałożonych przez Watykan zakazów liturgicznych, czym wywoływał falę społecznej krytyki[24]. Nie wytoczono mu procesu w celu pociągnięcia do odpowiedzialności karnej za przypisywane mu czyny[25].

W ramach prac Episkopatu Polski wszedł w skład Rady Stałej, objął funkcję przewodniczącego Rady ds. Środków Społecznego Przekazu, a ponadto został członkiem Komisji ds. Duszpasterstwa Turystycznego, Komisji ds. KUL i Zespołu ds. Stałych Kontaktów z Episkopatem Litwy[1][3].

Konsekrował dwóch biskupów pomocniczych poznańskich: Marka Jędraszewskiego (1997) i Grzegorza Balcerka (1999), a także był współkonsekratorem podczas sakry biskupa pomocniczego płockiego Andrzeja Suskiego (1986)[10].

Zmarł 15 listopada 2019[26] w Pleszewie, gdzie przebywał w Zakładzie Opiekuńczo-Pielęgnacyjnym prowadzonym przez Zgromadzenie Sióstr Służebniczek[27]. W związku z możliwością pochowania go w katedrze poznańskiej[28] do Stanisława Gądeckiego, arcybiskupa metropolity poznańskiego, wystosowano apel o pochówek w innym miejscu[29][30][31]. Ostatecznie, 18 listopada 2019 po mszy pogrzebowej w katedrze poznańskiej[32], został pochowany na cmentarzu parafialnym św. Antoniego Padewskiego w Poznaniu[33]. Obrzędy pogrzebowe miały charakter prywatny, opinia publiczna nie została o nich powiadomiona z wyprzedzeniem[32].

Odznaczenia

edytuj

W 1981 został odznaczony portugalskim Orderem Zasługi III klasy[34].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g h i j K.R. Prokop: Biskupi Kościoła katolickiego w III Rzeczpospolitej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 1998, s. 109–110. ISBN 83-7052-900-3.
  2. ↑ M. Jędraszewski. In Nomine Domini. „Przewodnik Katolicki”. Nr 17/96, 1996-04-28. ISSN 0137-8384. 
  3. ↑ a b c d e G. Polak: Kto jest kim w Kościele. Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna, 1999, s. 274. ISBN 83-911554-0-4.
  4. ↑ Księża wikariusze. konkatedra-ostrowwlkp.pl, 2019-09-14. [dostęp 2019-11-21].
  5. ↑ T. Isakowicz-Zaleski: Księża wobec bezpieki na przykładzie archidiecezji krakowskiej. Kraków: Znak, 2007, s. 272. ISBN 978-83-240-0803-2.
  6. ↑ T. Isakowicz-Zaleski: Księża wobec bezpieki na przykładzie archidiecezji krakowskiej. Kraków: Znak, 2007, s. 272–273. ISBN 978-83-240-0803-2.
  7. ↑ T. Isakowicz-Zaleski: Księża wobec bezpieki na przykładzie archidiecezji krakowskiej. Kraków: Znak, 2007, s. 274. ISBN 978-83-240-0803-2.
  8. ↑ Paetz: TW „Fermo” to nie ja. rmf24.pl, 2007-02-26. [dostęp 2018-04-13].
  9. ↑ K.R. Prokop. Sakry i sukcesja święceń biskupich pasterzy diecezji wigierskiej, sejneńskiej (augustowskiej) oraz łomżyńskiej. „Studia Teologiczne Białystok Drohiczyn Łomża”. T. 28, s. 332, 2010. ISSN 0239-801X. [dostęp 2017-11-07]. 
  10. ↑ a b Juliusz Paetz. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2014-02-02]. (ang.).
  11. ↑ K.R. Prokop (Biskupi Kościoła katolickiego w III Rzeczpospolitej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 1998, s. 98–100. ISBN 83-7052-900-3) podał, że współkonsekratorami byli kardynał Władysław Rubin, prefekt Kongregacji ds. Kościołów Wschodnich, i Tadeusz Zawistowski, biskup pomocniczy łomżyński.
  12. ↑ Sylwetka arcybiskupa Juliusza Paetza. ekai.pl (arch.), 2002-02-23. [dostęp 2018-07-20].
  13. ↑ J. Morawski: Grzech w Pałacu Arcybiskupim. rp.pl (arch.), 2002-02-23. [dostęp 2016-04-12].
  14. ↑ W. Bogaczyk, D. Jaworski: Dzieje grzechu. Historia sprawy abpa Paetza. wyborcza.pl, 2002-02-25. [dostęp 2016-04-13].
  15. ↑ a b K.M. Kaźmierczak: Dziesięć lat po ustąpieniu abp. Juliusza Paetza. gloswielkopolski.pl, 2012-03-28. [dostęp 2014-02-03].
  16. ↑ A. Klich: Listonoszka Ojca Świętego (odcinek 4). wyborcza.pl, 2009-06-29. [dostęp 2016-12-26].
  17. ↑ A. Kamiński: Świadectwo. tygodnikpowszechny.pl, 2002-04-07. [dostęp 2024-06-29].
  18. ↑ List otwarty w obronie dobrego imienia abp. Paetza. wyborcza.pl, 2002-02-28. [dostęp 2024-04-14].
  19. ↑ Abp Paetz: nigdy nie molestowałem kleryków i księży (dokumentacja). ekai.pl (arch.), 2002-02-23. [dostęp 2018-07-20].
  20. ↑ Abp Paetz: zaprzeczam i przebaczam moim prześladowcom. ekai.pl (arch.), 2002-03-16. [dostęp 2018-07-20].
  21. ↑ a b Sytuacja abp. Paetza pozostaje bez zmian. ekai.pl (arch.), 2010-06-20. [dostęp 2018-07-20].
  22. ↑ Rinuncia dell'arcivescovo di Poznań (Polonia) e nomina del successore. press.vatican.va, 2002-03-28. [dostęp 2014-02-02]. (wł.).
  23. ↑ Informacja ws. udziału abp. Paetza w publicznych uroczystościach. episkopat.pl (arch.), 2016-04-13. [dostęp 2016-09-13].
  24. ↑ Oskarżony o molestowanie abp Paetz koncelebrował mszę, choć ma zakaz Watykanu. Zdjęcia zniknęły. gazeta.pl, 2019-01-25. [dostęp 2019-05-20].
  25. ↑ W. Cieśla: Siał zgorszenie, chodzi z podniesioną głową. Kim jest abp Juliusz Paetz?. newsweek.pl, 2016-04-12. [dostęp 2018-09-02].
  26. ↑ Zmarł śp. Arcybiskup Senior Juliusz Paetz. archpoznan.pl (arch.). [dostęp 2020-12-17].
  27. ↑ E. Pieczyńska: W Pleszewie zmarł abp Juliusz Paetz. Był oskarżony o molestowanie kleryków. wlkp24.info, 2019-11-15. [dostęp 2019-11-15].
  28. ↑ B. Kisiel: Zmarły arcybiskup senior Juliusz Paetz zostanie pochowany w katedrze poznańskiej? „Będzie to decyzja skandaliczna i haniebna”. gloswielkopolski.pl, 2019-11-17. [dostęp 2022-10-16].
  29. ↑ Poznań: apel do abp. Gądeckiego w sprawie pochówku abp. Paetza. ekai.pl, 2019-11-18. [dostęp 2022-10-16].
  30. ↑ A. Jowsa, O. Zakolska: Gądecki: miejscem pochówku abpa seniora Juliusza Paetza będzie cmentarz parafialny. pap.pl, 2019-11-18. [dostęp 2022-10-16].
  31. ↑ Ł. Cieśla: Kulisy sprawy abpa Paetza – znany w Poznaniu ks. Adam Pawłowski potwierdza, że były metropolita molestował kleryków. gloswielkopolski.pl, 2019-11-21. [dostęp 2022-10-16].
  32. ↑ a b Ł. Cieśla: Poznań: Tajemniczy pogrzeb abpa Juliusza Paetza. Dlaczego nie został pochowany w katedrze, tylko na małym cmentarzu?. gloswielkopolski.pl, 2019-11-18. [dostęp 2019-11-19].
  33. ↑ M. Glanc: Pogrzeb abp. Juliusza Paetza. Trumna z ciałem wywieziona z katedry poznańskiej, duchowny pochowany na Starołęce. onet.pl, 2019-11-18. [dostęp 2019-11-18].
  34. ↑ Cidadãos estrangeiros agraciados com Ordens Portuguesas. ordens.presidencia.pt. [dostęp 2014-02-03]. (port.). (W polu Nome należy wpisać nazwisko odznaczonego).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Juliusz_Paetz&oldid=74606540”