Wikipedia

Juliusz Bruna

Juliusz Bruna (ur. 14 marca 1876 w Mezőlaborc, zm. 1 czerwca 1950 w Sanoku) – polski urzędnik przemysłu prywatnego, działacz samorządowy i społeczny.

Juliusz Bruna
Ilustracja
Juliusz Bruna (przed 1939)
Data i miejsce urodzenia

14 marca 1876
Mezőlaborc

Data i miejsce śmierci

1 czerwca 1950
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Posada w Sanoku

Narodowość

polska

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj
 
Grobowiec Juliusza i Bronisławy Brunów

Juliusz Bruna urodził się 14 marca 1876 w Mezőlaborc w rodzinie narodowości polskiej i wyznania rzymskokatolickiego[1][2]. Był synem Józefa[a] (konduktor w kolei żelaznej) i Marii z domu Reizak[1][2].

Ukończył siedem klasy szkoły powszechnej w Przemyślu oraz kurs buchalterii i rachunkowości na Politechnice Lwowskiej[2]. Po uzyskaniu wykształcenia od 1894 do 1896 pracował na stanowisku sekretarza naczelnika stacji kolejowej Nowy Zagórz[2]. Od 1896 był zatrudniony w Fabryce Wagonów i Maszyn w Sanoku, początkowo jako rachunkowy, a później do 1919 jako naczelnik działu magazynowego i kalkulacji[1][2][3][4][5]. W 1907 był sekretarzem komitetu Fundacji Zapomogowej im. Kazimierza Lipińskiego, założyciela tego zakładu[6]. Uchwałą z 17 listopada 1917 został uznany przynależnym do gminy Sanok[7]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[8] (1906, 1912, 1920, 1921, 1922, 1924)[9], w 1907 wybrany zastępcą wydziałowego[10][11]. Zamieszkiwał w Posadzie Olchowskiej[1]. Na początku 1907 został członkiem komisji rewizyjnej Czytelni Chrześcijańskiej „Ogniwo” w Sanoku[12]. W 1910 został wybrany radnym tamtejszej gminy[13]. Został przysięgłym głównym przy C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku[14]. Po wybuchu I wojny światowej na początku września 1914 wraz z dyrektorem sanockiej fabryki, Ludwikiem Eydziatowiczem, przyjął tamże przebywający w Sanoku Legion Wschodni[2]. Od 16 września 1914 wraz z bliskimi przebywał w Wiedniu[15].

W 1920 był założycielem pierwszej w Polsce huty szkła w Krośnie, opartej na gazie ziemnym[2]. Funkcję jej dyrektora pełnił do 1928[2]. Od jesieni 1928 był kierownikiem biur w utworzonej wówczas fabryce gumy w Krośnie[2]. Pracował tam do 1932[2]. W 1933 przeszedł na emeryturę[2]. Od tego czasu oddawał się działalności społecznej[2].

Pozostawał radnym gminy Posada Olchowska na przełomie lat 20./30. niepodległej II Rzeczypospolitej[16]. W 1931 był jednym z reprezentantów tejże gminy w komisjach, które miały prowadzić rozmowy w Wydziale Powiatowym w sprawie przyłączenia gminy do miasta Sanoka[17][18]. W 1931 został członkiem Zarządu Tymczasowego Sanoka w czasie przyłączenia do miasta Posady Olchowskiej[19]; był wówczas działaczem BBWR[4]. W okresie swojej działalności w radzie gminy Posada Olchowska pełnił funkcję asesora zarządu gminnego od 1904 do 31 marca 1937[2]. Był tamże współzałożycielem Kasy Stefczyka, którą prowadził od 1910 (umieszczona w domu gminnym), przyczynił się do wybudowania w Posadzie budynku 7-klasowej Szkoły Powszechnej im. Tadeusza Kościuszki oraz kościoła rzymskokatolickiego i do zakupu gruntu pod plebanię tegoż[2].

Sprawował mandat radnego Rady Miasta Sanoka, wybrany w 1934[20], w połowie 1939 ponownie wybrany w ostatniej w historii II Rzeczypospolitej kadencji[21] i pełnił funkcję ławnika[22]. Został zastępcą wybranego 25 maja 1937 burmistrza Sanoka, Maksymiliana Słuszkiewicza i pełnił tę funkcję do 1939[23][24][25]. Funkcję burmistrza pełnił niezawodowo[2]. W drugiej połowie lat 30. zasiadał w radzie nadzorczej Komunalnej Kasy Oszczędności Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka, funkcjonującej w budynku przy ul. Tadeusza Kościuszki 4[26][27][28]. Przed 1939 zamieszkiwał przy ulicy Gen. Pierackiego 18 w Sanoku (obecna ulica Kolejowa)[2].

U schyłku II wojny światowej, po nadejściu frontu wschodniego i wkroczeniu do Sanoka Armii Czerwonej, radziecki oficer Armii Czerwonej ppłk Fiodor Jarygin – dowódca 258 pułku 140 Syberyjskiej Dywizji Piechoty, który stanął na czele Wojennej Komendantury Miasta[29][30], mianował Józefa Bubellę na stanowisko burmistrza miasta 10 sierpnia 1944[31], który jednak po przejęciu władzy w mieście przez Powiatowy Komitet Polskiej Partii Robotniczej, został usunięty z urzędu burmistrza. Powołany na to stanowisko Juliusz Bruna analogicznie utracił wkrótce urząd (w listopadzie 1944 burmistrzem został Stanisław Lisowski[32]). 25 września 1944 przewodniczył zebraniu międzypartyjnemu, podczas którego z ramienia Koła Demokratycznego został wybrany delegatem do Tymczasowej Powiatowej Rady Narodowej w Sanoku i mianowany III wiceprzewodniczącym prezydium PRN[33]. Podczas pierwszego posiedzenia PRN w Sanoku 2 października 1944 był wiceprzewodniczącym[34].

Juliusz Bruna zmarł 1 czerwca 1950 w Sanoku[1]. Został pochowany na Cmentarzu Posada w Sanoku.

7 września 1899 poślubił Bronisławę z domu Józefczyk[35] (ur. 21 września 1877 w Chyrowie, córka Jana Józefczyka – konduktora kolei żelaznej, zm. 29 listopada 1950[1]). Mieli synów Tadeusza (ur. 1900)[35][3], córki Kazimierę Marię (ur. 1902, zamężna z kpt. WP Karolem Zwolińskim)[35][36], Stefanię (1906-1908)[35][37][38].

Odznaczenie

edytuj
  • Złoty Krzyż Zasługi (13 czerwca 1950, wraz z Bronisławą odznaczeni w grupie osób wyróżnionych „za przeżycie przeszło 50 lat w jednym związku małżeńskim”)[39][b]

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Źródło szkolne podało imię ojca: Jan.
  2. ↑ Odznaczenie zostało nadane 13 czerwca 1950 przez prezydenta PRL, Bolesława Bieruta. Oznacza to, że postanowienie zostało wydane po śmierci Juliusza Bruny, który zmarł 1 czerwca 1950. Monitor Polski nie wskazał, iż Juliusz Bruna otrzymał Złoty Krzyż Zasługi pośmiertnie.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f Księga małżeństw parafii rzymskokatolickiej w Sanoku (1888–1905). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 149 (poz. 45).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Życiorys Juliusza Bruny. W: Akta miasta Sanoka. Sprawy odznaczeń i wyróżnień 1937–1938. Archiwum Państwowe w Rzeszowie – Oddział w Sanoku (zespół 135, sygnatura 408), s. 17, 22.
  3. ↑ a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 247.
  4. ↑ a b Wojciech Sołtys, Miasto i jego władze, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 516.
  5. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 169 z 24 marca 1907. 
  6. ↑ Kronika. Fundacya zapomogowa im. Kaz. Lipińskiego. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 163 z 10 lutego 1907. 
  7. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 20 (poz. 5).
  8. ↑ Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 2009-11-29. [dostęp 2016-04-17].
  9. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 145, 147, 150, 153. ISBN 978-83-939031-1-5.
  10. ↑ Walne Zgromadzenia Tow. „Sokół”. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 169 z 24 marca 1907. 
  11. ↑ Zarząd. sokolsanok.pl. [dostęp 2016-03-15].
  12. ↑ Kronika. Ruch stowarzyszeń. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 163 z 10 lutego 1907. 
  13. ↑ Wybory w Posadzie Olchowskiej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 3 z 15 maja 1910. 
  14. ↑ Lista roczna przysięgłych w obrębie c. k. Sądu obwodowego w Sanoku na rok 1913. „Dziennik Urzędowy c.k. Starostwa i c.k. Rady szkolnej okręgowej w Sanoku”, s. 4, Nr 3 z 1 lutego 1913. 
  15. ↑ Księga pamiątkowa i adresowa wygnańców wojennych z Galicyi i Bukowiny 1914-1915 oraz Album pamiątkowe. Cz. 3. Prowincya i Bukowina. Wiedeń: 1915, s. 137.
  16. ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom III. Samorząd, oświata, organizacje, instytucje. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2018, s. 32. ISBN 978-83-60380-41-3.
  17. ↑ Wojciech Sołtys, Miasto i jego władze, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 511.
  18. ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 41, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  19. ↑ Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 59. ISBN 978-83-935385-7-7.
  20. ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 84. ISBN 83-909787-8-4.
  21. ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 46, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  22. ↑ Wojciech Sołtys, Miasto i jego władze, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 517.
  23. ↑ Rocznik Polityczny i Gospodarczy. Warszawa: Polska Agencja Telegraficzna, 1939, s. 394.
  24. ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 87. ISBN 83-909787-8-4.
  25. ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 44, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  26. ↑ Rocznik Polskiego Przemysłu i Handlu. Warszawa: 1936, s. Nr 409.
  27. ↑ Rocznik Polskiego Przemysłu i Handlu. Warszawa: 1938, s. Nr 415.
  28. ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom III. Samorząd, oświata, organizacje, instytucje. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2018, s. 316. ISBN 978-83-60380-41-3.
  29. ↑ Witold Szymczyk. Powrót lejtnantów. „Nowiny”, s. 7, Nr 37 z 17-18 lutego 1979. 
  30. ↑ Józef Ząbkiewicz. Pierwszy dzień wolności. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 4, Nr 22 (278) z 10-20 sierpnia 1983. 
  31. ↑ Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Życie polityczne. Początek „nowego ładu”. w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 755.
  32. ↑ Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Życie polityczne. Początek „nowego ładu”. w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 756.
  33. ↑ Janina Zborowska (oprac.): Z dziejów kształtowania się władzy ludowej i życia społeczno-politycznego na Podkarpaciu w latach 1944-1947. Wybór źródeł. Rzeszów – Krosno: 1984, s. 27, 30, 31. ISBN 83-03-00732-7.
  34. ↑ Janina Zborowska (oprac.): Z dziejów kształtowania się władzy ludowej i życia społeczno-politycznego na Podkarpaciu w latach 1944-1947. Wybór źródeł. Rzeszów – Krosno: 1984, s. 31. ISBN 83-03-00732-7.
  35. ↑ a b c d Księga urodzeń (1898–1908). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 241, 440, 839.
  36. ↑ Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 152 (poz. 68).
  37. ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 64 (poz. 145).
  38. ↑ Stefania Bruna została pochowana w pojedynczym grobie na Cmentarzu Posada w Sanoku.
  39. ↑ M.P. z 1950 r. nr 76, poz. 878.
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Juliusz_Bruna&oldid=71779914”