Jose Corazon de Jesus
Jose Corazon de Jesus (ur. 22 listopada 1894, zm. 26 maja 1932[1][2]) – filipiński poeta.
_(cropped).png)
| |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Narodowość |
filipińska |
| Język | |
| Dziedzina sztuki |
literatura |
Życiorys
edytujUrodził się w manilskiej Santa Cruz. Był dzieckiem Vicenta de Jesus pochodzącego z prowincji Bulacan oraz wywodzącej się z Pampangi Susany Pangilinan. Ukończył Liceo de Manila w 1916. Podjął następnie studia prawnicze, które ukończył w 1920[3]. Nie podjął niemniej pracy w palestrze, ze względu na prężnie się już wówczas rozwijającą karierę literacką[4]. Odbierał także lekcje śpiewu od Enrico Renierego a także podjął studia w zakresie rysunku na University of the Philipines[1].
Wcześnie włączył się w życie literackie kraju, koncentrując się przy tym na twórczości w ojczystym języku tagalskim. Publikował z reguły używając pseudonimu Huseng Batute[5]. Zadebiutował jako poeta wierszem Pangungulila w 1912[3][6]. Szybko zdobył ogromną popularność. Wśród jego najbardziej cenionych kompozycji poetyckich wymienia się wiersze takie jak Ang Manok Kong Bulik (1919), Ang Pagbabalik (1924), Ang Pamana (1925), Pag-ibig (1926), Manggagawa (1929) czy Isang Punongkahoy (1932). Pisywał bądź tłumaczył także teksty piosenek. Uznaje się go często za autora słów pieśni patriotycznej Bayan Ko (1928)[7][8]. W istocie przetłumaczył jednak jedynie tę pieśń na język tagalski, z hiszpańskiego oryginału pióra generała i uczestnika rewolucji filipińskiej Jose Alejandrino[9][10]. Umiejętnie wykorzystywał swój talent literacki do ataków na rządzących ówcześnie Filipinami Amerykanów. Tematykę społeczno-polityczną poruszał chociażby w pracach łączonych z poezją narracyjną, takich jak Sa Dakong Silangan (1928)[1]. Obecna była ona również w jego stałej poetyckiej rubryce prasowej na łamach Buhay Maynila, gdzie zresztą opublikował około czerech tysięcy wierszy[11].
W 1918 poślubił Asuncion Lacdan, doczekał się z nią 3 dzieci. Dwukrotnie trafiał do więzienia za swą bezpardonową krytykę władz kolonialnych. Bez powodzenia próbował zaangażować się w życie polityczne. Porażki swe w tym zakresie wyjaśniał poetycką i twórczą szczerością, cechą zatem, która w polityce jest często nieprzydatna[12]. Uważany był za mężczyznę przystojnego, obdarzonego równocześnie talentem oratorskim. Uznaje się go za króla balagtasanu. Jest to rodzima dla Filipin forma literacka, rodzaj debaty poetyckiej, która po raz pierwszy została zorganizowana, również z udziałem de Jesusa, w 1924[13][14].
Na trwale zapisał się w filipińskiej pamięci zbiorowej. By podkreślić jego rolę w krajowym panteonie literackim zestawia się go z Francisco Balagtasem, określanym jako książę poetów tagalskich[15]. Uznaje się go za najważniejszą postać filipińskiej literatury okresu panowania amerykańskiego. Innych współczesnych mu twórców krytyka ocenia z reguły znacznie gorzej[3]. Zmarł przedwcześnie. Jego zgon został przyjęty z ogromnym smutkiem przez mieszkańców archipelagu. Procesja pogrzebowa poety była jedną z największych w historii Filipin[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d V. Almario: Jose Corazon de Jesus. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-07-14]. (tagalski).
- ↑ San Juan Jr. 2013 ↓, s. 14.
- ↑ a b c Almario 1970 ↓, s. 301.
- ↑ San Juan Jr. 2013 ↓, s. 6.
- ↑ San Juan Jr. 2013 ↓, s. 1.
- ↑ San Juan Jr. 2013 ↓, s. 13.
- ↑ Maceda 2008 ↓, s. 53.
- ↑ V. Almario: Jose Alejandrino. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-07-15]. (tagalski).
- ↑ Bayan Ko. [w:] Taytay ni Juan [on-line]. taytaynijuan.me. [dostęp 2024-07-15]. (tagalski).
- ↑ Almario 1970 ↓, s. 301-302.
- ↑ Almario 1970 ↓, s. 302.
- ↑ Reyes Churchill 2021 ↓, s. 32-33.
- ↑ V. Almario: balagtásan. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-07-15]. (tagalski).
- ↑ V. Almario: Francisco “Balagtas” Baltazar. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-06-04]. (tagalski).
Bibliografia
edytuj- Raul Casantusan Navarro. Ang Musika sa Pilipinas: Pagbuo ng Kolonyal na Polisi, 1898-1935. „Humanities Diliman: A Philippine Journal of Humanities”. 2 (1), s. 45–68, 2001. University of the Philippines Diliman. ISSN 1655-1532. (tagalski).
- Diskurso ng Katipunan sa Kaginhawahan: Pag-ugat at Pagyabong ng mga Kilusang Panlipunan. W: Teresita Gimenez Maceda: Ginhawa, Dalamhati, Kapalaran: Essays on Well Being, Opportunity/Destiny, and Anguish. Consuelo J. Paz (red.). Quezon City: University of the Philippines Press, Diliman, 2008. ISBN 978-971-542-556-8.
- Institusyonalisasyon ng Araling Filipinas Pagtuturo, Pagsasaliksik, Paglalathala, at Pagpapalitang Akademiko. W: Bernadita Reyes Churchill: Pagbabalik, Pagbabantayog sa Filipino: Antolohiya ng mga Pilìng Saliksik sa Pandaigdigang Kongreso sa Araling Filipinas sa Wikang Filipino. Galileo S. Zafra, Apolonio B. Chua (red.). Maynila: Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining, Philippine Cultural Education Program, Komisyon sa Wikag Filipino, 2021. ISBN 978-621-450-049-9.
- Virgilio S. Almario. Ang Romantikong Imahinasyon ni Jose Corazon de Jesus. „Philippine Studies”. 18 (2), s. 299-322, 1970. Ateneo de Manila University. ISSN 2244-1638. (tagalski).
- E. San Juan Jr.. Pagsubok sa Isang Mapagpalayang Pagkilala’t Pagtaya sa Sining ni Jose Corazon de Jesus. „Malay”. 26 (1), s. 1-20, 2013. De La Salle University. ISSN 2243-7851. (tagalski).