Joanna Erbel

polska tłumaczka, socjolożka i działaczka społeczna

Joanna Agnieszka Erbel (ur. 2 maja 1984 w Warszawie) – polska działaczka społeczna i socjolożka.

Joanna Erbel
Ilustracja
Joanna Erbel (2014)
Data i miejsce urodzenia

2 maja 1984
Warszawa

Zawód, zajęcie

socjolożka, działaczka społeczna

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Partia

Partia Zieloni (2014–2016)

Małżeństwo

Lucas Skurczyński

Joanna Erbel agituje podczas zbiórki podpisów pod obywatelską inicjatywą uchwałodawczą Stop Podwyżkom Cen Biletów ZTM w Warszawie, lipiec 2013

Życiorys

edytuj

Wykształcenie

edytuj

Absolwentka 2. Społecznego Liceum Ogólnokształcącego w Warszawie przy ulicy Nowowiejskiej 5. W 2008 uzyskała tytuł magistra socjologii na Uniwersytecie Warszawskim[1][2]. W 2024 uzyskała stopień doktora socjologii na podstawie napisanej pod kierunkiem Macieja Gduli dysertacji Nie-ludzcy aktorzy miejskiej transformacji. Projekty artystyczne a przemiany przestrzeni miejskiej Warszawy w pierwszej dekadzie XXI wieku[3]. Prowadziła zajęcia w Instytucie Socjologii UW[4].

Jest tłumaczką Polityczności Chantal Mouffe[5], oraz książki Moralne maksimum, moralne minimum Michaela Walzera[6].

Działalność społeczna

edytuj

Była członkinią redakcji „Krytyki Politycznej[7], a do 2011 była również felietonistką portalu KP[8][9][10].

W 2009 znalazła się w gronie założycieli stowarzyszenia Duopolis. W 2010 przez rok mieszkała w Berlinie[11]. W 2010 Erbel reprezentowała Polskę w KNOT – międzynarodowym eksperymencie socjologicznym konfrontującym trzy europejskie metropolie – Berlin, Bukareszt i Warszawę[12].

W lutym 2012 była główną organizatorką protestu w obronie śródmiejskiego baru mlecznego „Prasowy” (Marszałkowska 10/16) – taniej jadłodajni z kilkudziesięcioletnią tradycją. Pomimo całonocnej okupacji pomieszczeń baru, lokal został zamknięty, ale dzięki protestowi i nagłośnieniu sprawy zyskał nowego – prywatnego właściciela, który prowadzi w nim podobną do dotychczasowej działalność. Akcja odbiła się szerokim echem w mediach ogólnopolskich otwierając debatę na temat roli zbiorowego żywienia w centrach dużych miast[13][14][15].

W czerwcu 2013 była pełnomocniczką komitetu obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej Stop Podwyżkom Cen Biletów ZTM, pod którą zebrano ponad 16 tysięcy podpisów[16]. Komitet tworzyło kilkanaście organizacji społecznych i politycznych, w tym Partia Zieloni, Młodzi Socjaliści, Pracownicza Demokracja, Konfederacja Pracy, Kancelaria Sprawiedliwości Społecznej[17].

W drugiej połowie 2013 zaangażowała się w akcję społeczną w obronie domków fińskich na Jazdowie, zielonej dzielnicy sąsiadującej z budynkiem Sejmu RP (inicjatywa „Otwarty Jazdów”). Celem akcji było zmuszenie władz samorządowych do otwarcia konsultacji społecznych w sprawie przyszłości tego terenu[18].

Uczestniczyła w licznych blokadach eksmisji zadłużonych lokatorów[19].

Była członkinią Rady ds. budżetu partycypacyjnego przy Prezydencie m.st. Warszawy, tworzącej ramy stołecznego budżetu partycypacyjnego. Należy również do Kongresu Ruchów Miejskich.

Jest autorką książki Poza własnością. W stronę udanej polityki mieszkaniowej, wydanej przez Wysoki Zamek w serii „Miasto szczęśliwe”[20].

W 2023 założona przez nią spółdzielnia Most wygrała przetarg na dzierżawę ponadtrzyhektarowej działki na Siekierkach w celu uruchomienia pierwszej w Warszawie społecznościowej farmy miejskiej[21].

Działalność polityczna

edytuj

W wyborach samorządowych w 2014 była bezpartyjną kandydatką Zielonych na prezydenta Warszawy[22]. W pierwszej turze wyborów uzyskała 2,41 procent głosów. Zagłosowało na nią 15 030 wyborców[23]. Jednocześnie Joanna Erbel kandydowała do Rady Miasta z okręgu Mokotów, również bez powodzenia[24] (2190 głosów[25]). Po wyborach wstąpiła do Partii Zieloni, w styczniu 2015 zasiadła w radzie jej koła warszawskiego. Została także członkiem krajowego sądu koleżeńskiego partii. W wyborach parlamentarnych w tym samym roku kandydowała do Sejmu z listy Zjednoczonej Lewicy (która nie uzyskała mandatów)[26]. Na Joannę Erbel zagłosowały wówczas 884 osoby[27].

W 2016 rozpoczęła pracę w miejskim TBS[28]. Później przeszła do Urzędu m.st. Warszawy, do Biura Polityki Lokalowej, gdzie zajmowała się polityką mieszkaniową[11][28]. Przez kilkanaście miesięcy pracę w magistracie łączyła za zgodą miasta z pracą w rządowej spółce PFR Nieruchomości nadzorującej program Mieszkanie Plus, najpierw na stanowisku doradcy, a później Dyrektora Biura innowacji[28]. Zakończyła pracę w Urzędzie m.st. Warszawy w lutym 2019[28]. Pracę w PFR Nieruchomości zakończyła w 2020. W styczniu 2021 została liderką klubu samorządowego CoopTech Hub, pierwszego w Polsce centrum technologii społdzielczych[29]. Jest współzałożycielką PLZ Spółdzielni oraz od kwietnia 2021 członkinią Zarządu PLZ Spółdzielni[30]. Członkini Rady Programowej Fundacji Rynku Najmu[31]. Współpracowniczka Fundacji A/typowi działającej na rzecz neuroróżnorodności[32].

Nagrody i wyróżnienia

edytuj

W 2014 otrzymała „Stołek” za 2013 rok. „Stołek” to przyznawana co roku nagroda wydania stołecznego Gazety Wyborczej[33] za wkład w życie Warszawy. W uzasadnieniu napisano:

Walczyła o Bar Prasowy przy Marszałkowskiej, namawiała (skutecznie) urzędników do wprowadzenia budżetu obywatelskiego. Broniła przed wyburzeniem domków fińskich na Ujazdowie. Blokowała eksmisje lokatorów z reprywatyzowanych kamienic. Protestowała przeciwko wybetonowaniu alejki w Lesie Bielańskim i wycince starych drzew w Ogrodzie Krasińskich. Walczy o zagospodarowanie tysięcy stołecznych pustostanów

W 2013 otrzymała Okulary Równości, wyróżnienie przyznawane przez Fundację im. Izabeli Jarugi-Nowackiej[34], w kategorii „Sprawiedliwość społeczna i zwalczanie ubóstwa” za „działania na rzecz lokatorów zgodnie z zasadą mieszkanie prawem – nie towarem, otwieranie przestrzeni miasta dla ludzi, działanie ponad podziałami”.

W 2014 zaliczona została przez magazyn „Teraz Polska“ do grona 25 liderów mających największą szansę na uzyskanie wpływu na rozwój Polski[35].

Życie prywatne

edytuj

Jej pradziadkiem był działacz oświatowy Józef Erbel.

Jest osobą poliamoryczną[36] i biseksualistką[37][38].

Jest zamężna z Lucasem Skurczyńskim[39].

Jest wysoko funkcjonująca osobą w spektrum autyzmu[40].

Publikacje

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Wykaz absolwentów i absolwentek Instytutu Socjologii UW. Strona Instytutu Socjologii UW, wykaz absolwentów i absolwentek. [dostęp 2014-11-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-29)].
  2. Joanna Erbel, Reżimy czasowe a indywidualizacja W jaki sposób zarządzanie swoim czasem naturalizuje pewne systemy relacji społeczno-ekonomicznych [online], Prace - Prace - Katalog - Uniwersytet Warszawski - APD, 24 czerwca 2008 [dostęp 2024-10-18].
  3. Joanna Erbel, Nie-ludzcy aktorzy miejskiej transformacji. Projekty artystyczne a przemiany przestrzeni miejskiej Warszawy w pierwszej dekadzie XXI wieku [online], Prace - Prace - Katalog - Uniwersytet Warszawski - APD, 26 stycznia 2024 [dostęp 2024-10-18].
  4. Doktoranci i doktorantki Instytutu Socjologii UW. strona internetowa Instytutu Socjologii UW. [dostęp 2014-11-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-29)].
  5. Polityczność: przewodnik krytyki politycznej / Chantal Mouffe. Tłumaczenie Joanna Erbel. System informacji bibliotecznej OPAC. [dostęp 2014-11-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-25)].
  6. Moralne maksimum, moralne minimum. dziennik „Krytyki Politycznej” – Dziennik Opinii. [dostęp 2014-11-21].
  7. Paulina Capała: Ludzie sektora: Joanna Erbel. W bazie portalu organizacji pozarządowych – NGO.pl. Baza organizacji pozarządowych NGO.pl. [dostęp 2014-11-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-19)].
  8. Rafał Klan: Wschowski Portal Obywatelski poleca – felietony Joanny Erbel na stronie KP. bezkresu.pl. [dostęp 2014-11-21].
  9. Joanna Erbel: Miejska wspólnota ludzi i nie-ludzi. „Krytyka Polityczna”. [dostęp 2014-11-22].
  10. Joanna Erbel: Odmowa partycypacji też może być gestem politycznym. „Krytyka Polityczna”. [dostęp 2014-11-22].
  11. a b Piotr Witwicki: Joanna Erbel: Kiedyś na barykadzie, teraz żmudna praca. rp.pl, 26 sierpnia 2017. [dostęp 2018-10-13].
  12. Bogna Świątkowska: Projektowanie dla jednostek twórczych. Notes na 6 tygodni – cykliczne wydawnictwo fundacji Bęc Zmiana. [dostęp 2014-11-22].
  13. Warszawiacy w obronie Baru Prasowego. Pytanie na śniadanie, poranne pasmo TVP1. [dostęp 2014-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-29)].
  14. Bar mleczny z Wi-Fi. TVN Warszawa. [dostęp 2014-11-22].
  15. W obronie Baru Prasowego. „Gazeta Wyborcza”. [dostęp 2014-11-22].
  16. Joanna Erbel: stop podwyżkom biletów ZTM. zapis audycji w mazowieckim radio RDC. [dostęp 2014-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-07)].
  17. Jan Bodakowski: Warszawiacy przeciw POdwyżkom cen biletów. fronda.pl. [dostęp 2014-11-24].
  18. Joanna Erbel miejska aktywistka opowiada o swoich działaniach w Warszawie. „Nasze Miasto”, Polskapresse. [dostęp 2014-11-22].
  19. Michał Wybieralski: Joanna Erbel – aktywistka w obronie eksmitowanych. „Wysokie Obcasy”, dodatek do „Gazety Wyborczej”. [dostęp 2014-11-21].
  20. Poza własnością. W stronę udanej polityki mieszkaniowej | Joanna Erbel [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2022-03-15] (pol.).
  21. Michał Wojtczuk. Ogródek, jakiego jeszcze nie było. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 13 grudnia 2023. 
  22. Joanna Erbel, kandydatka Partii Zieloni na prezydentkę Warszawy, ogłosiła swój program. Strona Partii Zieloni. [dostęp 2014-11-21].
  23. Gronkiewicz-Waltz i Sasin w II turze wyborów prezydenta. „Rzeczpospolita”. [dostęp 2014-11-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-25)].
  24. Michał Wojtczuk: Wybory 2014. Nowa Rada Warszawy – weterani i debiutanci. „Gazeta Wyborcza”. [dostęp 2014-11-26].
  25. Wybory Samorządowe 2014. pkw.gov.pl. [dostęp 2016-03-20].
  26. Serwis PKW – Wybory 2015. [dostęp 2015-12-08].
  27. Wyniki wyborów do Sejmu RP. pkw.gov.pl. [dostęp 2016-03-20].
  28. a b c d Michał Wojtczuk. Erbel odchodzi z ratusza. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 23–24 lutego 2019. 
  29. Zespół [online], CoopTech Hub [dostęp 2022-04-04] (pol.).
  30. KRS 0000894451 - PLZ SPÓŁDZIELNIA,WARSZAWA,NIP 5272955419,REGON 388705777 | KRS on-line Info Veriti [online], krs.infoveriti.pl [dostęp 2022-04-04].
  31. Fundacja Rynku Najmu - tworzymy standardy rynku najmu w Polsce [online], Fundacja Rynku Najmu [dostęp 2022-04-04] (pol.).
  32. kim jesteśmy [online], a/typowi - fundacja na rzecz neuroróżnorodności [dostęp 2022-04-04] (pol.).
  33. Wojciech Karpieszuk: Joanna Erbel dostała „Stołek”. „Nogi” nie odebrano. „Gazeta Wyborcza”. [dostęp 2014-11-21].
  34. Okulary Równości dla Joanny Erbel!. „Krytyka Polityczna”. [dostęp 2013-03-22].
  35. Znamy 25 liderów Polski na przyszłe 25 lat!. Fundacja Polskiego Godła Promocyjnego, 8 czerwca 2014. [dostęp 2015-10-02].
  36. Anita Zuchora: Poliamoria: Miłość w sieci. „Newsweek Polska”. [dostęp 2015-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-24)].
  37. 4 dni przed wyborami Joanna Erbel mówi: „Jestem biseksualna”. „Gazeta Wyborcza”. [dostęp 2014-11-21].
  38. Kandydatka na prezydenta Warszawy: Jestem biseksulna. fronda.pl. [dostęp 2014-11-21].
  39. portal kulturalny Warszawy – Carpe Diem, 13 sierpnia 2016.
  40. Wyborcza.pl [online], www.wysokieobcasy.pl [dostęp 2022-04-04].

Bibliografia

edytuj
  • Chantal Mouffe, Polityczność. Przewodnik Krytyki Politycznej, Joanna Erbel (tłum.), Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2008, ISBN 978-83-61006-26-8, OCLC 297541285.
  • Michael Walzer, Moralne maksimum, moralne minimum, Joanna Erbel (tłum.), Sławomir Sierakowski, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2012, ISBN 978-83-62467-53-2, OCLC 805215435.
  • Chasing Warsaw,Socio-Material Dynamics of Urban Change since 1990, red. Monika Grubbauer, Joanna Kusiak, wyd. Campus Verlag, marzec 2013, ISBN 978-3-593-39778-8