Jerzy Potocki (ambasador)
Jerzy Józef Henryk Potocki[2] herbu Pilawa (albo Jerzy Antoni Potocki)[3] (ur. 21 stycznia 1889 w Wiedniu, zm. 20 września 1961 w Genewie) – dyplomata, senator i ziemianin, rotmistrz Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej (3 pułk Ułanów Śląskich).
| |
| Data i miejsce urodzenia |
21 stycznia 1889 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
20 września 1961 |
| Ambasador RP w Turcji | |
| Okres |
od 1 czerwca 1933 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Ambasador RP w USA[1] | |
| Okres |
od 15 maja 1936 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujBył synem Romana, trzeciego ordynata Łańcuta, i Elżbiety Matyldy Radziwiłł, wnukiem Alfreda Józefa Potockiego i bratem Alfreda Antoniego.
Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego, Oxford University, następnie rolnictwo w Halle. W czasie I wojny światowej w armii Austro-Węgier. 8 stycznia 1919 przyjęty do Wojska Polskiego, przydzielony do Sztabu Generalnego WP. W 1919 szef Polskiej Misji Wojskowej w Budapeszcie. Następnie w latach 1919–20 adiutant Józefa Piłsudskiego. Zweryfikowany w stopniu rotmistrza ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919.
Po traktacie ryskim administrował odziedziczonym majątkiem Pomorzany w powiecie zborowskim i dużo podróżował. Członek rad nadzorczych spółek: Polskie Rafinerie Olejów Skalnych SA, „Premier” Polska Naftowa SA, Pierwsza Galicyjska SA dla Przemysłu Naftowego, dawniej S. Szczepanowski i Ska, Zachodnio-Galicyjska Akcyjna Spółka Naftowa i Gazowa. W 1926 uczestniczył w safari w Afryce, w 1927 odbył podróż w Himalaje. Prezes zarządu powiatowego Federacji Polskich Związku Obrońców Ojczyzny w Zborowie i prezes zarządu wojewódzkiego organizacji w Tarnopolu.
W wyborach parlamentarnych 1930 roku (tzw. wybory brzeskie) wybrany na senatora z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem z województwa tarnopolskiego. W Senacie RP (1930–1933) członek komisji spraw zagranicznych i sekretarz komisji spraw wojskowych.
Od 1933 w służbie dyplomatycznej. W początku 1933 wyjechał z tajną misją do Paryża, sondując w imieniu Piłsudskiego opinię rządu francuskiego w sprawie projektu wojny prewencyjnej przeciwko Niemcom[4]. 3 marca 1933 uzyskał nominację na ambasadora RP w Rzymie, za sugestią J. Piłsudskiego odmówił objęcia placówki wobec udziału Włoch w Pakcie Czterech. 3 czerwca 1933 mianowany na ambasadora RP w Ankarze, od 1936 ambasador w Waszyngtonie, z jednoczesną akredytacją na Kubie.
Został zmuszony do podania się do dymisji w związku z publikacją przez III Rzeszę w tzw. Białej Księdze[5] przechwyconych przez Niemców po zajęciu Warszawy kilku raportów dyplomatycznych Potockiego z Waszyngtonu, co uniemożliwiło mu dalsze sprawowanie misji. W jednym z raportów opisywał on bowiem prezydenta Roosevelta jako pozostającego na usługach „międzynarodówki żydowskiej”, która miałaby „dążyć z całą świadomością” do „przyszłej rozgrywki militarnej” co zostało uznane za "nie tylko obraźliwe dla prezydenta USA, ale także zainspirowane propagandą hitlerowską"[5].
Po zakończeniu misji osiadł w Limie. Żonaty z Susaną de Iturregui y Orbegoso[6] (1899–1989), peruwiańską arystokratką z Trujillo, z którą miał syna Stanisława (właściciel zamku w Łańcucie[7]). Od 1953 był kawalerem maltańskim, który reprezentował Zakon Maltański jako poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny w Peru.
Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych, Orderem Korony Rumunii III kl.
Pochowany w krypcie rodzinnej w podziemiach kościoła parafialnego w Łańcucie.
Przypisy
edytuj- ↑ Z jednoczesną akredytacją na Kubie
- ↑ Jerzy Józef Henryk Potocki
- ↑ Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 742, 743.
- ↑ Polskie plany akcji prewencyjnej w roku 1933
- ↑ a b Dokumenty dotyczące ostatnich czasów przed wybuchem wojny znalezione w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w Pałacu Brühla w Warszawie, Kraków: Nakładem wydawnictwa "Goniec krakowski", 1940, Cytat: [12/01/1939] Prezydent Roosevelt był pierwszym, który otwarcie rzucił hasło nienawiści do faszyzmu. Prezydent miał w tym podwójny cel: 1) chciał odwrócić uwagę społeczeństwa amerykańskiego od zawiłych i ciężkich problemów wewnętrznych, a głównie od problemu walki świata kapitalistycznego z obozem pracy; 2) przez wytworzenie nastrojów wojennych i niebezpieczeństwa grożącego Europie, chciał zmusić społeczeństwo amerykańskie do aprobaty olbrzymiego programu dozbrojeniowego Ameryki, który przekracza potrzeby defensywne Stanów Zjednoczonych. [...] Dla tej międzynarodówki żydowskiej, która ma głównie swoje interesy rasowe na celu, wywyższenie Prezydenta Stanów Zjednoczonych na to „najidealniejsze“ stanowisko obrońcy praw człowieka, było genjalnem pociągnięciem, a zarazem stworzeniem bardzo niebezpiecznego ogniska nienawiści na tym kontynencie, oraz podziału świata na dwa wrogie obozy. Przy tem ujęto całość w misterną robotę: stworzono Roosevelt’owi podstawy do aktywizacji polityki zagranicznej Stanów i do stworzenia tą drogą olbrzymich zasobów militarnych dla przyszłej rozgrywki wojennej, do której żydzi świata dążą z całą świadomością..
- ↑ Jerzy Potocki. ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2020-07-10]
- ↑ A. I.. Stanisław hr. Potocki „ucórczy” Anastazję?. „Głos Słupski”. Nr 129, s. 17, 5/6 czerwca 1993.
Bibliografia, literatura, linki
edytuj- Potocki Jerzy w: „Kto był kim w II Rzeczypospolitej”, pod red. prof. Jacka. M. Majchrowskiego, Warszawa 1994, wyd I, s.108-109
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 118, 1033
- Jerzy Potocki na stronie Senatu RP. senat.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-10)].
- Potocki Jerzy - biogram w bazie Sejmu RP
- Alina Szklarska-Lohmannowa: Potocki Jerzy w: Polski Słownik Biograficzny t. XXVIII/1984-1985