Wojna prewencyjna (ang. preventive war) jest to wojna lub działania zbrojne podjęte w celu uprzedzenia ataku przeciwnika i zmuszeniu go do zaniechania agresywnych zamiarów lub zyskania dogodnych warunków do dalszego prowadzenia wojny (działań zbrojnych). W praktyce stanowi ona najczęściej pretekst do zrzucenia odpowiedzialności na napadniętego przeciwnika za wywołanie konfliktu zbrojnego, mimo że dzięki wykorzystaniu elementu zaskoczenia przynosi korzyść agresorowi.

Oficerowie izraelskich sił powietrznych w pobliżu egipskiego samolotu, który został zestrzelony na Synaju podczas wojny sześciodniowej

Cechy wojny prewencyjnej

edytuj

Pojęcie wprowadzone przez administrację George’a W. Busha jako część tzw. „Doktryny Busha”. Teoria wojny sprawiedliwej:

  1. Wojna ma „sprawiedliwe” przyczyny (ius ad bellum) – obrona przed agresją
  2. Wojna jest „sprawiedliwie” prowadzona (ius in bello) – niestosowanie zakazanych broni (chemicznej, biologicznej, min), niedokonywanie zbrodni wojennych, dobre traktowanie jeńców etc.
  3. Wojna „sprawiedliwie” się kończy (ius post bellum) – szacunek dla przegranych, przestrzeganie warunków pokoju, brak dalszych konsekwencji

Przesłanki

edytuj
  • Technologia wojskowa USA daje im tak wielką przewagę nad krajami słabo rozwiniętymi takimi jak Irak czy Afganistan, że pozwala zwyciężać niewielkim wysiłkiem.
  • Lata badań i doświadczeń w dziedzinie militarnej są bezużyteczne w czasie pokoju.
  • Deklaracje idealistyczne jako powody wojny prewencyjnej wyparły w dużej części argumenty realistyczne. „USA nie atakują” – „USA mają misję do spełnienia”.

Pojęcia „preventive” i „preemptive”

edytuj

Wojna prewencyjna i wojna uprzedzająca to dwa często mylone pojęcia. Prewencyjna polega na zaatakowaniu domniemanego przeciwnika, by osłabić jego siły i zmienić rozkład sił na swoją korzyść, zapobiec teoretycznie dalszym konfliktom. Wojna uprzedzająca ma miejsce tuż przed oczekiwanym atakiem wroga – uderzenie przed przeciwnikiem ma zapewnić przewagę strategiczną, nie ma tu domniemania zagrożenia.

Bibliografia

edytuj
  • Jarosław Zieliński, Bezpieczeństwo wewnętrzne wobec globalizacji, w: Problemy bezpieczeństwa wewnętrznego i bezpieczeństwa międzynarodowego, pod redakcją Krzysztofa M. Księżopolskiego, Wyższa Szkoła Administracyjno-Społeczna, Warszawa 2009.