Wikipedia

Jean Marais

aktor francuski

Jean Marais, właśc. Jean-Alfred Villain-Marais[1] (ur. 11 grudnia 1913 w Cherbourgu, zm. 8 listopada 1998 w Cannes) – francuski aktor teatralny i filmowy, reżyser, pisarz, malarz, rzeźbiarz[2], garncarz i kaskader[3]. Obok Michèle Morgan i Jeana Gabin uznawany był za jednego z najsławniejszych i najwybitniejszych aktorów francuskich lat 40. i 50[4].

Jean Marais
Ilustracja
Jean Marais (1948)
Imię i nazwisko

Jean Alfred Villain-Marais

Data i miejsce urodzenia

11 grudnia 1913
Cherbourg

Data i miejsce śmierci

8 listopada 1998
Cannes

Zawód

aktor, reżyser, pisarz, malarz, rzeźbiarz, garncarz, kaskader

Współmałżonek

Mila Parély
(1942–1944; rozwód)

Odznaczenia
Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wojenny 1939–1945 (Francja)
podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Jean Marais w 1949 r. Kadr z filmu Orfeusz

Życiorys

edytuj

Wczesne lata

edytuj

Urodził się w Cherbourgu. Jego ojciec był weterynarzem, brał udział w I wojnie światowej. Młody Jean Marais w wieku czterech lat, po rozwodzie rodziców został zabrany do Paryża i wraz ze starszym bratem Henrim był wychowywany przez matkę i babkę w Le Vésinet. Uczęszczał do Lycée Condorcet, prestiżowej państwowej szkoły, gdzie uczyli się także Louis de Funès i Jean Cocteau. W wieku 13 lat Marais opuścił liceum. Próbował dostać się do kilku innych szkół, w końcu został umieszczony do katolickiej szkoły z internatem. W wieku 16 lat porzucił szkołę i starał się zrealizować swoje marzenia o aktorstwie w ruchu amatorskim. Po nieudanej próbie zdania egzaminów do szkoły aktorskiej w Konserwatorium Paryskim (fr. Conservatoire de Paris), podjął pracę asystenta fotografa, a także jako caddy (noszący kije golfowe) w klubie[5].

Kariera

edytuj

W latach 1933-34 statystował w kilku filmach Marcela l’Herbiera, m.in. Jastrząb (L'Épervier, 1933). Aby opłacić kursy aktorskie u Charlesa Dullina imał się różnych zawodów. W 1936 poznał Jeana Cocteau – jednego z prominentów paryskiego życia kulturalnego i zaczął występować w jego sztukach, w tym w tragedii Król Edyp Sofoklesa (1937). Wówczas, za jego namową przybrał pseudonim Jean Marais. W czasie II wojny światowej przebywał w Paryżu i grał w filmach[6][7]. Podczas operacji Neptun wstąpił do wojska. Walczył w Alzacji; został odznaczony Krzyżem Wojennym.

Po wojnie wrócił do Paryża i nadal współpracował z Jeanem Cocteau, pozostali bliskimi przyjaciółmi aż do śmierci. Cocteau miał znaczący wpływ na jego życie i karierę. Marais pojawił się prawie w każdym filmie Cocteau. Razem nakręcili takie klasyki, jak Piękna i Bestia (La Belle et la Bête, 1946), Straszne dzieci (Les Parents terribles, 1948), Orfeusz (Le Orphée, 1949) czy Testament Orfeusza (Le Testament d’Orphée, 1959)[8]. W trzech komediach kryminalnych o losach Fantomasa, kręconych w latach 1964–1967, Marais występował w podwójnej roli dziennikarza Fandora i tytułowego superprzestępcy[9]. W kolejnych latach skupił się na karierze teatralnej i rzeźbiarstwie. Jedna z jego rzeźb Le Passe-Muraille znajduje się na paryskim Montemartre[10]. Ostatnią rolę filmową zagrał w 1996 roku w filmie Bernardo Bertolucciego Ukryte pragnienia[9].

W 1958 był członkiem jury Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Berlinie[11], a w 1985 przewodniczył temu gremium[12]. W 1980, w paryskim Théatre du Châtelet, przewodniczył ceremonii rozdania Cezarów. W 1993 otrzymał Cezara Honorowego[13]. W 1996 roku został odznaczony francuską Legią Honorową za wkład w kinematografię francuską[14].

Zmarł 8 listopada 1998 w Cannes na atak serca, w wieku 84 lat, a pochowany został w Vallauris[15].

26 kwietnia 2006 plac w 18. dzielnicy Paryża, na szczycie wzgórza Montmartre, został nazwany jego imieniem – Place Jean-Marais[16].

Życie prywatne

edytuj

W latach 1942–1944 był żonaty z Olgą Colette Peszynsky, znaną jako Mila Parély (1917–2012)[17]. Adoptowali syna Serge’a (1943–2012)[18]. W latach 1937–1963 był w związku partnerskim z Jeanem Cocteau[19]. Ich związek trwał 25 lat, aż do śmierci Cocteau[20][21]. Marais był muzą Cocteau, pomagając mu wyjść z uzależnienia od opium[22].

Filmografia

edytuj
Rok Tytuł Rola Reżyser
1933 Dans les rues Victor Trivas
L'Épervier Marcel L’Herbier
Étienne Jean Tarride
1934 Le Scandale chłopak przy windzie Marcel L’Herbier
L'Aventurier młody pracownik
Le Bonheur
1936 Les Hommes nouveaux urzędnik
Nuits de feu
1937 Abus de confiance Marais Henri Decoin
Bizarre, Bizarre Marcel Carné
1941 Le Pavillon brûle Daniel Jacques de Baroncelli
1942 Le Lit à colonnes Rémi Bonvent Roland Tual
Carmen Christian-Jaque
1943 L'Éternel retour Patrice Jean Delannoy
Voyage sans espoir Alain Ginestier Christian-Jaque
1945 Carmen Don José
1946 Piękna i Bestia (La Belle et la Bête) bestia / książę / Avenant Jean Cocteau
1947 The Royalists Marquis de Montauran Henri Calef
Ruy Blas Ruy Blas Pierre Billon
Dwugłowy orzeł (L'Aigle à deux têtes) Stanislas Jean Cocteau
1948 Oczami wspomnień (Aux yeux du souvenir) Jacques Forester Jean Delannoy
Tajemnica Mayerlingu (Le Secret de Mayerling) Archduke Rodolphe
Straszne dzieci (Les Parents terribles) Michel Jean Cocteau
1949 Orfeusz (Orphée) Orfeusz
1950 Le Château de verre Rémy Marsay René Clément
Les Miracles n'ont lieu qu'une fois Jérôme Yves Allégret
1951 Nez de cuir Roger de Tainchebraye
1952 L’Amour, Madame cameo Gilles Grangier
La Maison du silence były maquis Georg Wilhelm Pabst
1953 L'Appel du destin Lorenzo Lombardi Georges Lacombe
Les Amants de minuit Marcel Dulac Roger Richebé
Sypialnia wielkich (Dortoir des grandes) Désiré Marco Henri Decoin
Julietta André Landrecourt Marc Allégret
1954 Hrabia Monte Christo (Le Comte de Monte Cristo) Edmond Dantès / hrabia Monte Christo Robert Vernay
Le Guérisseur dr Jean Scheffer Yves Ciampi
Gdyby Wersal mógł mi odpowiedzieć (Si Versailles m’était conté) król Ludwik XV Sacha Guitry
1955 Futures vedettes Éric Walter Marc Allégret
Napoleon (Napoléon) Charles Tristan, hrabia Montholon Sacha Guitry
1956 Goubbiah, mon amour Goubbiah Robert Darène
Toute la ville accuse François Nérac Claude Boissol
Helena i mężczyźni (Eléna et les hommes) generał François Rollan Jean Renoir
Si Paris nous était conté Franciszek I Walezjusz Sacha Guitry
1957 Tajfun nad Nagasaki (Typhon sur Nagasaki) Pierre Marsac Yves Ciampi
S.O.S. Noronha Frédéric Coulibaud Georges Rouquier
Amour de poche Jérôme Nordman Pierre Kast
Życie we dwoje (La Vie à deux) Teddy Brooks, iluzjonista Clément Duhour
Białe noce (Nuits blanches) najemca Luchino Visconti
Kawaler króla jegomości (La Tour, prends garde!) Henri La Tour Georges Lampin
1958 Sekret z przeszłości (Chaque jour a son secret) Xavier Lezcano Claude Boissol
1959 Garbus (Le Bossu) Henri de Lagardère André Hunebelle
Testament Orfeusza (Le Testament d’Orphée) Edyp Jean Cocteau
1960 Bitwa pod Austerlitz (Austerlitz) generał Lazare Carnot Abel Gance
Serce i szpada (Le Capitan) François de Capestan André Hunebelle
1961 Księżna de Clèves (La Princesse de Clèves) książę de Clèves Jean Delannoy
Kapitan Fracasse (Le Capitaine Fracasse) baron Philippe de Sigognac / Kapitan Fracasse Pierre Gaspard-Huit
Cud wilków (Le Miracle des loups) Robert de Neuville André Hunebelle
Napoléon II l'Aiglon Montholon Claude Boissol
Porwanie Sabinek (L'Enlèvement des Sabines) Mars Richard Pottier
1962 Poncjusz Piłat (Ponce Pilate) Poncjusz Piłat Gian Paolo Callegari
Człowiek w żelaznej masce (Le Masque de fer) Charles D’Artagnan, muszkieter Henri Decoin
Tajemnice Paryża (Les Mystères de Paris) Rodolphe de Sambreuil André Hunebelle
1963 L'honorable Stanislas, agent secret Stanislas Evariste Dubois Jean-Charles Dudrumet
1964 Patate Noël Carradine Robert Thomas
Fantômas Fantômas / Jérôme Fandor, dziennikarz André Hunebelle
Thomas l'imposteur narrator (głos) Georges Franju
1965 Gentleman z Cocody (Le Gentleman de Cocody) Jean-Luc Hervé de la Tommeraye Christian-Jaque
Pleins feux sur Stanislas Stanislas Evariste Dubois, tajny agent, pisarz Jean-Charles Dudrumet
Smak ryzyka (Train d'enfer) Antoine Donadieu Gilles Grangier
Fantomas wraca (Fantômas se déchaîne) Fantômas / Jérôme Fandor, dziennikarz André Hunebelle
Święty zastawia pułapkę (Le Saint prend l'affût) Simon Templar Christian-Jaque
1966 Sept hommes et une garce Dorgeval Bernard Borderie
Fantomas kontra Scotland Yard (Fantômas contre Scotland Yard) Fantômas / Jérôme Fandor, dziennikarz André Hunebelle
1969 Le Paria Manu Claude Carliez
1970 Prowokacja (La Provocation) Christian André Charpak
Ryzykowny układ (Le Jouet criminel) bezimienny bohater Adolfo Arrieta
Księżniczka w oślej skórze (Peau d’Âne) król Jacques Demy
1973 Józef Balsamo (Joseph Balsamo, miniserial TV) Alessandro di Cagliostro / Józef Balsamo André Hunebelle
1976 Vaincre à Olympie (TV) Menesthée Michel Subiela
Śpiewy podczas okupacji (Chantons sous l'occupation, film dokumentalny) w roli samego siebie André Halimi
1980 Les Parents terribles Georges Yves-André Hubert
1982 Cher menteur (TV) George Bernard Shaw Alexandre Tarta
1985 Parking Hades Jacques Demy
1986 Rodzinne kłamstwa (Lien de parenté) Victor Blaise Willy Rameau
1992 Les Enfants du naufrageur Marc-Antoine Jérôme Foulon
1995 Nędznicy (Les Misérables) Pan Myriel Claude Lelouch
1996 Ukryte pragnienia (Beauté volée) Pan Guillaume Bernardo Bertolucci
1997 Milicja, czarny film (Milice, film noir, film dokumentalny) w roli samego siebie Alain Ferrari
1999 Luchino Visconti w roli samego siebie Carlo Lizzani

Odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Jean Marais, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-08-06] (ang.).
  2. ↑ Jean Marais. Listal. (ang.).
  3. ↑ Obituary: Jean Marais. Independent. (ang.).
  4. ↑ Jean Lüdeke: Jean Marais. Kino - Die Zeit. [dostęp 2016-08-06]. (niem.).
  5. ↑ Jean Marais Biography. AllMovie. (ang.).
  6. ↑ Jean Marais. Rotten Tomatoes. (ang.).
  7. ↑ Jean Marais. AlloCiné. (fr.).
  8. ↑ Légendes: Jean Marais. d'Écran Noir. [dostęp 2016-08-06]. (fr.).
  9. ↑ a b Wirtualna Polska Media S.A, Jean Marais: Jak potoczyły się losy filmowego Fantomasa [online], film.wp.pl, 5 listopada 2014 [dostęp 2024-05-12] (pol.).
  10. ↑ La REdaction, Le Passe-Muraille, un étonnant hommage au coeur de Montmartre [online], Vivre paris, 2 czerwca 2021 [dostęp 2024-05-12] (fr.).
  11. ↑ International Feature Film Jury 1958. Internationale Filmfestspiele Berlin. [dostęp 2011-07-24]. (niem.).
  12. ↑ International Jury 1985. Internationale Filmfestspiele Berlin. (niem.).
  13. ↑ Jean Marais Awards. AllMovie. (ang.).
  14. ↑ Obituary: Jean Marais | The Independent | The Independent [online], independent.co.uk [dostęp 2024-05-13] (ang.).
  15. ↑ Jean Marais (1913-1998). Find a Grave. (ang.).
  16. ↑ Jean Marais has his « place » in Paris. Paris Hotels and Tales. (ang.).
  17. ↑ Mila Parély, doyenne de La Règle du Jeu, est morte [online], Le Figaro, 16 stycznia 2012 [dostęp 2024-05-12] (fr.).
  18. ↑ Purepeople, Jean Marais : Son fils Serge s'est suicidé [online], purepeople.com [dostęp 2024-05-12].
  19. ↑ Jean Cocteau w bazie Notable Names Database (ang.)
  20. ↑ My Beautiful Angel. The Gay Love Letters of Jean Cocteau to Jean Marais. rictornorton.co.uk. (ang.).
  21. ↑ Jean Cocteau Portrait. Hexagone Gay. (ang.).
  22. ↑ Homosexuali celebri. Stelian Tănase. (rum.).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Jean_Marais&oldid=75096025”