Jaskinia pod Nyżą
Jaskinia pod Nyżą – jaskinia w Dzielnicy VIII Dębniki w Krakowie. Znajduje się na południowo-zachodnim obrzeżu wzniesienia Krzemionek Zakrzowskich[1].
| |
| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Długość |
15 m |
| Głębokość |
3,5 m |
| Wysokość otworów |
215 m n.p.m. |
| Kod |
J.BK-02.12 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Krakowa  | |
 50°02′20″N 19°54′08″E/50,038778 19,902333
| |
| Strona internetowa | |
Położenie
edytujJaskinia znajduje się u podstawy długiego muru skalnego ciągnącego się po północno-zachodniej stronie betonowego ogrodzenia jednostki wojskowej, w odległości około 60 m od bramy jednostki. Pomiędzy ogrodzeniem a otworem jaskini biegnie ścieżka. Jaskinia znajduje się poniżej charakterystycznej skalnej nyży[2].
Opis jaskini
edytujJaskinia ma ciasne korytarze. Otwór wejściowy znajduje się na poziomie gruntu. Opada progiem o wysokości 2,5 m. Próg ten tworzą tkwiące w próchniczno-piaszczystym podłożu wapienne głazy. Od dna otworu wejściowego odbiega na północny wschód korytarz o dnie pokrytym wapiennym gruzem. W dalszej części korytarza znajdują się kolejno: próg, ciasna rura o dwumetrowej długości, zacisk, następny próg i dwumetrowy korytarz częściowo zamknięty naciekami[2].
Jaskinia powstała w uławiconych wapieniach i dolomitach pochodzących z jury późnej. Utworzyła ją na pionowych spękaniach ciosowych przepływająca woda. Świadczą o tym jej korytarze mające postać rur i występujące na ich ścianach wżery[2]. W jaskini występują nacieki. Na stropie tylnej części korytarza są zbudowane z drobnokrystalicznego kalcytu białe stalaktyty o długości do 10 cm, za trzecim zaciskiem są polewy i następne stalaktyty. W niektórych miejscach polewy osiągają grubość kilku cm. Namulisko jest skąpe, piaszczysto-próchniczne lub gliniasto-piaszczyste, na powierzchni miejscami pokryte ostrokrawędzistym wapiennym gruzem. W tylnej części korytarza tkwią w nim krzemienie i wapienne bryły[2].
Światło dochodzi tylko do dna pod otworem wejściowym. W jego zasięgu na ścianach i dnie rozwijają się glony i mchy. W jaskini wyczuwa się przewiew powietrza o kierunku zmiennym i niezależnym od sezonowych zmian środowiska zewnętrznego[2].
Historia eksploracji i dokumentacji
edytujJaskinię odkrył B. Słobodzian w 1997 roku[3]. Otwór jaskini zawalony był gruzem skalnym. Odsłonili go w listopadzie 1997 r. Andrzej Górny, Grażyna Kowalczyk i Anna Kwapień. W lipcu 1998 r. Tomasz Wajzyk osiągnął koniec korytarza biegnącego na zachód i północny zachód. Obecnie wejście do niego jest zasypane gruzem. W 2004 r. Marcin Pruc, Jarosław Rogalski i Jacek Sikora poszerzyli wąski korytarzyk północno-wschodni, co umożliwiło przejście jego dalszej części[2].
Dokumentację i plan jaskini opracował A. Górny w 1999 r.[2]
-
Mur skalny z nyżą i otworem jaskini -
Otwór jaskini i próg -
Wejście do korytarza
.jpg)
.jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2019-04-07].
- ↑ a b c d e f g Andrzej Górny, Jaskinia pod Nyżą, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2019-10-02].
- ↑ B. Słobodzian B., Zakrzówek – migawki z eksploracji., Kraków: Jaskinie Wyżyny. Informator 19: 7