Janusz Pajączkowski

Janusz Pajączkowski
Data i miejsce urodzenia	9 sierpnia 1926 ; Włocławek
Data śmierci	21 lutego 2017
Narodowość	polska
Alma Mater	Politechnika Warszawska
	Praca
Styl	modernizm
Biuro	Biuro Projektów Budownictwa Ogólnego „Budopol”
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Janusz Pajączkowski, ps. „Orzeł” (ur. 9 sierpnia 1926 we Włocławku, zm. 21 lutego 2017)^[1] – polski inżynier architekt, powstaniec warszawski.

Życiorys

Pochodził z rodziny inteligenckiej. Jego ojciec, Czesław, był właścicielem hurtowni artykułów spożywczych i restauratorem^[2]. Matka, Janina z Żochowskich, prowadziła restaurację^[3]. Miał siostrę. Uczęszczał do szkoły powszechnej i Gimnazjum im. ks. Jana Długosza we Włocławku.

We Włocławku zastał go wybuch II wojny światowej. W lutym 1940 dołączył wraz z matką do rodziny w Warszawie. Naukę kontynuował prywatnie, a następnie na tajnych kompletach w Gimnazjum im. św. Stanisława Kostki. Ponadto, chcąc wspomóc rodziców finansowo, w 1942 zaczął pracować w fabryce cukierków i herbatników. Kolega z pracy wprowadził go do konspiracji. Początkowo uczestniczył w szkoleniu politycznym. Wówczas został zaprzysiężony jako żołnierz Armii Krajowej. Następnie został skierowany na kurs podoficerski. Nie ukończył go jednak ze względu na wybuch powstania warszawskiego. We wcześniejszych działaniach w AK zajmował się kolportażem prasy konspiracyjnej. Brał też udział w odszukiwaniu uzbrojenia ukrytego we wrześniu 1939 oraz akcji rozbrajania żołnierzy niemieckich i pozyskiwaniu broni^[3]. Podczas powstania przyjął pseudonim „Orzeł”. Za dzielną postawę otrzymał awans na stopień kaprala. Odznaczono go także Krzyżem Walecznych. Jako dowódca drużyny walczył w szeregach Batalionu „Chrobry I” na Woli, Starym Mieście i Śródmieściu. Ciężko ranny podczas niemieckiego nalotu, był przenoszony przez kolegów z AK do kolejnych szpitali. Po miesięcznym leczeniu osłabiony powrócił do oddziału 24 września i do końca powstania pomagał w adiutanturze^[3]^[2]. Po kapitulacji najpierw trafił do przejściowego obozu jenieckiego w Ożarowie Mazowieckim, a następnie stalagów: VIII B Lamsdorf, III A Luckenwalde, III D Berlin-Falkensee i XI A Altengrabow.

W 1945 powrócił do Polski, uwolniony z obozu przez armię sowiecką. Przyjechał do Włocławka, ale po krótkim pobycie wyjechał do Warszawy na studia. Kształcił się na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. W 1951 uzyskał dyplom inżyniera architekta^[1].

Jeszcze jako student pracował na budowie hali Domu Słowa Polskiego. Był kierownikiem nocnej zmiany robót ziemnych, sprawując nadzór nad stu sześćdziesięcioma ludźmi^[2]. Później, ale nadal przed dyplomem, zatrudnił się w biurze projektów. Dokonywano wówczas częstych reorganizacji, biura łączyły się i zmieniały. Następnie już jako inżynier architekt otrzymał posadę w Biurze Projektów Budownictwa Ogólnego „Budopol”. Zajmował tam stanowiska: projektanta, kierownika pracowni i szefa produkcji^[2].

Należał do Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP). Od 1957 był członkiem Oddziału Warszawskiego zrzeszenia. Za zasługi wojenne i cywilne został wielokrotnie odznaczony^[1].

Został pochowany 2 marca 2017^[1] na cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie (kwatera W-III-2-1-13)^[4].

Życie prywatne

Był żonaty i miał córkę^[2].

Dokonania

Projekty i budowa ok. 30. zespołów szkół zawodowych,
Rozbudowa Wytwórni Filmów Fabularnych (stadium początkowe) w Łodzi przy ul. Łąkowej (1958–1964) – współautorzy: Jan Klimaszewski, Mirosław Skrzypek i Bolesław Wala (stadium początkowe), współpraca: J. Stańczyk i Z. Miarczyńska.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2014)^[5]
Krzyż Walecznych (1944)
Krzyż Partyzancki
Warszawski Krzyż Powstańczy^[6]
Srebrny Krzyż Zasługi
Krzyż Armii Krajowej (Londyn, 1976)
Medal za Warszawę 1939–1945
Medal Komisji Edukacji Narodowej
Medal „Pro Patria” (2012)^[7]
Odznaka Grunwaldzka
Odznaka „Zasłużony dla Warszawy” (2012)^[8]
Brązowa Odznaka SARP (1964)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Janusz Pajączkowski. SARP. [dostęp 2024-06-12]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Archiwum historii mówionej – Janusz Pajączkowski „Orzeł”. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2024-06-12]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c Janusz Pajączkowski. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2024-06-12]. (pol.).
↑ Janusz Pajączkowski. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Warszawie. [dostęp 2024-06-12]. (pol.).
↑ Odznaczeni przez prezydenta powstańcy warszawscy i osoby zasłużone dla pamięci o zrywie [online], dzieje.pl [dostęp 2024-09-16] (pol.).
↑ Lista odznaczonych Warszawskim Krzyżem Powstańczym. „Stolica”. Rok XXXVII, Nr 26 (1799), s. 15, 12 września 1982. Warszawa: Warszawskie Wyd. Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”. [dostęp 2024-09-16].
↑ Uroczystość wręczenia odznaczeń w Pałacu na Wodzie. archiwum.udskior.gov.pl. [dostęp 2024-06-12]. (pol.).
↑ Zasłużeni dla m.st. Warszawy - 30.05.2012 um.warszawa.pl [dostęp 2024-09-16].

Bibliografia

Janusz Pajączkowski, SARP
Archiwum historii mówionej – Janusz Pajączkowski „Orzeł”, Muzeum Powstania Warszawskiego
Janusz Pajączkowski, Muzeum Powstania Warszawskiego

[pap-1] Janusz Pajączkowski. SARP. [dostęp 2024-06-12]. (pol.).

[ahm-2] Archiwum historii mówionej – Janusz Pajączkowski „Orzeł”. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2024-06-12]. (pol.).

[pb-3] Janusz Pajączkowski. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2024-06-12]. (pol.).

[4] Janusz Pajączkowski. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Warszawie. [dostęp 2024-06-12]. (pol.).

[5] Odznaczeni przez prezydenta powstańcy warszawscy i osoby zasłużone dla pamięci o zrywie [online], dzieje.pl [dostęp 2024-09-16] (pol.).

[6] Lista odznaczonych Warszawskim Krzyżem Powstańczym. „Stolica”. Rok XXXVII, Nr 26 (1799), s. 15, 12 września 1982. Warszawa: Warszawskie Wyd. Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”. [dostęp 2024-09-16].

[7] Uroczystość wręczenia odznaczeń w Pałacu na Wodzie. archiwum.udskior.gov.pl. [dostęp 2024-06-12]. (pol.).

[8] Zasłużeni dla m.st. Warszawy - 30.05.2012 um.warszawa.pl [dostęp 2024-09-16].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]