Janusz Lewandowski
Janusz Antoni Lewandowski (ur. 13 czerwca 1951 w Lublinie) – polski ekonomista i polityk. Współzałożyciel Kongresu Liberalno-Demokratycznego i jego przewodniczący w latach 1990–1991. Poseł na Sejm I, III i IV kadencji (1991–1993 i 1997–2004), minister przekształceń własnościowych w rządzie Jana Krzysztofa Bieleckiego (1991) i rządzie Hanny Suchockiej (1992–1993), poseł do Parlamentu Europejskiego V, VI, VII, VIII, IX i X kadencji (2004–2010 i od 2014), w latach 2010–2014 komisarz UE ds. budżetu i programowania finansowego.
.jpg) Janusz Lewandowski (2024) | |
| Data i miejsce urodzenia |
13 czerwca 1951 |
|---|---|
| Komisarz UE ds. budżetu i programowania finansowego | |
| Okres |
od 10 lutego 2010 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister przekształceń własnościowych | |
| Okres |
od 11 lipca 1992 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
Tomasz Gruszecki (p.o.) |
| Następca | |
| Minister przekształceń własnościowych | |
| Okres |
od 12 stycznia 1991 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca |
Tomasz Gruszecki (p.o.) |
| Przewodniczący Kongresu Liberalno-Demokratycznego | |
| Okres |
od 29 czerwca 1990 |
| Przynależność polityczna | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujDziałalność zawodowa i naukowa
edytujW czasie studiów uprawiał lekkoatletykę, był medalistą akademickich mistrzostw Polski w biegach sprinterskich.
W 1974 uzyskał na Uniwersytecie Gdańskim tytuł zawodowy magistra, a w 1984 na tej samej uczelni nadano mu stopień naukowy doktora. W latach 1974–1983 był nauczycielem akademickim UG. Później pracował w Polskich Liniach Oceanicznych, zakładał Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową w Gdańsku, pełni funkcję przewodniczącego rady fundatorów tego instytutu.
Jest autorem książki o sławnych liberałach, a także artykułów i felietonów do gazet i czasopism, takich jak „Rzeczpospolita”, „Gazeta Wyborcza”, „Parkiet”, „Polityka”, „Wprost” i „Newsweek Polska”. Jako pierwszy w 1993 zdobył nagrodę „Giganta” przyznawaną przez poznański oddział „Gazety Wyborczej”, w 1993 otrzymał Nagrodę Kisiela.
Działalność polityczna
edytujW latach 1980–1989 był doradcą ekonomicznym „Solidarności”, a w 1988 współzałożycielem Kongresu Liberalno-Demokratycznego ze środowiska tzw. gdańskich liberałów. Został przewodniczącym tej inicjatywy politycznej. Pełnił funkcję ministra przekształceń własnościowych w rządach Jana Krzysztofa Bieleckiego (1991) i Hanny Suchockiej (1992–1993). Doprowadził do uruchomienia giełdy i opracowania Programu Powszechnej Prywatyzacji. Zasiadał również w Sejmie I kadencji (1991–1993).
Po porażce wyborczej KLD w 1993, pracował w latach 1994–1997 jako ekspert m.in. za granicą. Po połączeniu się jego dotychczasowego ugrupowania z Unią Demokratyczną w jedną partię, został członkiem Unii Wolności. Z listy UW wszedł do Sejmu III kadencji w 1997. W 2001 przeszedł do Platformy Obywatelskiej, uzyskując mandat posła IV kadencji w okręgu gdańskim. Zasiadł we władzach krajowych PO.
W 1997 prokurator skierował przeciw niemu do sądu akt oskarżenia, zarzucając, że jako minister przekształceń własnościowych miał działać na szkodę interesu publicznego i prywatnego, przekraczając uprawnienia i nie dopełniając obowiązków przy prywatyzacji na początku lat 90. dwóch krakowskich spółek Skarbu Państwa. W marcu 2005 sąd I instancji uniewinnił go od popełnienia tych zarzutów. W styczniu 2006 wyrok ten został uchylony, a sprawę skierowano do ponownego rozpoznania. Ostatecznie w marcu 2009 Sąd Okręgowy w Krakowie prawomocnie uniewinnił Janusza Lewandowskiego[1].
W okresie od kwietnia 2003 do kwietnia 2004 był obserwatorem przy Parlamencie Europejskim, a następnie europosłem V kadencji w ramach delegacji krajowej[2]. W wyborach europejskich w 2004 został wybrany do PE VI kadencji z listy Platformy Obywatelskiej w okręgu gdańskim. Uzyskał 79 879 głosów (co stanowiło najlepszy wynik w regionie). Był przez 2,5 roku przewodniczącym komisji budżetowej Parlamentu Europejskiego, następnie objął funkcję jej wiceprzewodniczącego. W wyborach europejskich w 2009 skutecznie ubiegał się o reelekcję, ponownie wygrywając w swoim okręgu.
W 2009 został nominowany przez rząd na polskiego komisarza europejskiego ds. programowania finansowego i budżetu w II Komisji José Barroso[3]. 11 stycznia 2010 w Parlamencie Europejskim odbyło się jego przesłuchanie jako kandydata do KE[4]. 9 lutego 2010 Parlament Europejski zatwierdził skład Komisji Europejskiej[5], w konsekwencji Janusz Lewandowski utracił mandat europosła.
W 2014 ponownie został z listy PO wybrany do Parlamentu Europejskiego[6]. W związku z tym 1 lipca 2014 odszedł ze stanowiska w KE[7].
W styczniu 2015 został powołany przez premier Ewę Kopacz na przewodniczącego Rady Gospodarczej przy prezesie Rady Ministrów. Zakończył urzędowanie w listopadzie tego samego roku. W 2016 został członkiem zespołu doradców ekonomicznych PO[8].
W 2019 wystartował w wyborach do Parlamentu Europejskiego z pierwszego miejsca w okręgu nr 1 listy Koalicji Europejskiej[9]. Uzyskał poparcie 120 990 wyborców i utrzymał mandat europosła na okres IX kadencji[10]. W wyborach w 2024 po raz kolejny został wybrany do PE, kandydując z ramienia Koalicji Obywatelskiej i zdobywając 133 444 głosy[11].
Wyniki w wyborach ogólnopolskich
edytuj| Wybory | Komitet wyborczy | Organ | Okręg | Wynik | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1991 | Kongres Liberalno-Demokratyczny | Sejm I kadencji | nr 28 | 8377 (2,85%) [12]
| |
| 1993 | Sejm II kadencji | nr 35 | 11 176 (2,07) [13]
| ||
| 1997 | Unia Wolności | Sejm III kadencji | nr 11 | 14 506 (2,54%) [14][a]
| |
| 2001 | Platforma Obywatelska | Sejm IV kadencji | nr 25 | 4907 (1,36%) [15]
| |
| 2004 | Parlament Europejski VI kadencji | nr 1 | 79 879 (20,17%) [16]
| ||
| 2009 | Parlament Europejski VII kadencji | 107 529 (22,29%) [17]
| |||
| 2014 | Parlament Europejski VIII kadencji | 107 814 (23,48%) [6]
| |||
| 2019 | Koalicja Europejska | Parlament Europejski IX kadencji | 120 990 (14,62%) [10]
| ||
| 2024 | Koalicja Obywatelska | Parlament Europejski X kadencji | 133 444 (17,95%) [11]
| ||
Życie prywatne
edytujOd 1977 był żonaty z Lidią (zm. 2021), ma córkę Justynę[18].
Odznaczenia i wyróżnienia
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2011)[19]
- Medal św. Wojciecha (2014)[20]
- Nagroda Kisiela (1993)
- Perła Honorowa Polskiej Gospodarki w kategorii gospodarka (2010)[21]
- Nagroda Specjalna Lewiatana przyznana przez Konfederację Lewiatan (2010)[22]
- Tytuł „Człowieka Roku” 2013 Forum Ekonomicznego[23]
Uwagi
edytuj- ↑ Mandat uzyskany z listy ogólnopolskiej.
Przypisy
edytuj- ↑ Janusz Lewandowski uniewinniony. wprost.pl, 12 marca 2009. [dostęp 2010-08-30].
- ↑ Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2021-06-12].
- ↑ RAPID Press Release: President Barroso unveils his new team. europa.eu, 27 listopada 2009. [dostęp 2010-02-01]. (ang.).
- ↑ Przesłuchania komisarzy w poniedziałek: Ashton, Lewandowski, Piebalgs, Rehn. europa.eu, 12 stycznia 2010. [dostęp 2010-02-01].
- ↑ Nowa Komisja Europejska. tvn24.pl, 9 lutego 2010. [dostęp 2010-02-09].
- ↑ a b Serwis PKW – Wybory 2014. pkw.gov.pl. [dostęp 2014-05-27].
- ↑ President Barroso announces caretaker replacements following the resignation of 4 Commissioners. europa.eu, 1 lipca 2014. [dostęp 2014-07-01]. (ang.).
- ↑ Nowa Platforma – najważniejsze decyzje Rady Krajowej PO. platforma.org, 26 lutego 2016. [dostęp 2016-02-26].
- ↑ Janusz Lewandowski. wnp.pl. [dostęp 2019-05-27].
- ↑ a b Serwis PKW – Wybory 2019. pkw.gov.pl. [dostęp 2019-05-27].
- ↑ a b Serwis PKW – Wybory 2024. pkw.gov.pl. [dostęp 2024-06-10].
- ↑ Wybory do Sejmu w 1991 r.. kbw.gov.pl. [dostęp 2024-08-07].
- ↑ Wybory do Sejmu w 1993 r.. kbw.gov.pl. [dostęp 2024-08-07].
- ↑ Wybory do Sejmu w 1997 r.. kbw.gov.pl. [dostęp 2024-08-07].
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2001. pkw.gov.pl. [dostęp 2024-08-07].
- ↑ Dz.U. z 2004 r. nr 137, poz. 1460
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2009. pkw.gov.pl. [dostęp 2024-08-07].
- ↑ Lewandowski Janusz Antoni. gedanopedia.pl. [dostęp 2024-11-07].
- ↑ M.P. z 2011 r. nr 78, poz. 780
- ↑ Laureaci medalu św. Wojciecha. gdansk.pl. [dostęp 2024-11-07].
- ↑ Laureaci z poprzednich edycji. polishmarket.com.pl. [dostęp 2015-12-04].
- ↑ Michał Boni, Janusz Lewandowski i Leszek Czarnecki laureatami nagród PKPP Lewiatan. gazetaprawna.pl, 10 maja 2010. [dostęp 2017-07-25].
- ↑ Nagrody Forum Ekonomicznego. forum-ekonomiczne.pl. [dostęp 2022-06-18].
Bibliografia
edytuj- Curriculum vitae na stronie Komisji Europejskiej. [dostęp 2010-04-14]. (ang.).
- Strona sejmowa posła IV kadencji. [dostęp 2010-04-14].