Jan Turlejski
Jan Turlejski (ur. 1909 lub 1913, zm. 26 września 1941 koło Wiaźmy) – polski, białoruski i radziecki działacz komunistyczny, członek grupy inicjatywnej PPR, deputowany do Zgromadzenia Ludowego Zachodniej Białorusi (1939) i do Rady Najwyższej ZSRR (1940–1941).
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Deputowany do Rady Najwyższej ZSRR | |
| Okres |
od 1940 |
Życiorys
edytujZ wykształcenia był inżynierem hutnictwa, pracował jako urzędnik. W okresie II Rzeczypospolitej działał w ruchu komunistycznym, najpierw w Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie” (od 1933), a później w KPP i Komunistycznym Związku Młodzieży Polski.
Po pseudowyborach z 22 X 1939 znalazł się wśród ponad 900 przedstawicieli ludowych, którzy mieli zadecydować o włączeniu tzw. Zachodniej Białorusi w skład ZSRR[1]. 13 grudnia 1939 mianowano go członkiem prezydium Powiatowego Komitetu Wykonawczego w Łomży[2]. 24 marca 1940 kandydował w tzw. wyborach do Rady Najwyższej ZSRR, wybrano go wówczas deputowanym[3]. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej ewakuował się wraz z Armią Czerwoną na wschód, gdzie wszedł w 1941 w skład tzw. grupy inicjatywnej PPR, która miała za zadanie odbudować w Polsce zniszczony ruch komunistyczny.
Zginął w katastrofie lotniczej pod Wiaźmą w czasie próby przerzutu na terytorium okupowanej Polski. Został pochowany pod Wiaźmą[4].
Jego żoną była historyk Maria Turlejska. Imieniem Jana Turlejskiego nazwano w 1954 statek szkolny[5] typu B-10/4[6]. Jego imię do 1989 nosiła obecna ulica Romana Dmowskiego w Łomży.
Przypisy
edytuj- ↑ Jan Tomasz Gross, Studium zniewolenia: wybory październikowe 22 X 1939, Hardcover Universitas, ISBN 83-7052-802-3.
- ↑ Krzysztof Jasiewicz, Pierwsi po diable. Elity sowieckie w okupowanej Polsce 1939-1941, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 2001, ISBN 83-88794-74-4, ISBN 83-88490-34-6, OCLC 69531179.
- ↑ Józef Stanisław Mroczek, Zambrów: zarys dziejów, Ośrodek Badań Naukowych w Białymstoku, Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów, Białystok 1982, s. 133.
- ↑ Maria Rutkiewicz: I. Zanim narodziła się PPR. Sprawa osobista. W: Czas wielkiej próby. Wspomnienia bojowników o Ojczyznę Ludową 1939–1945. Warszawa: Książka i Wiedza, 1969, s. 63.
- ↑ Powrót z pionierskiego rejsu na wody afrykańskie. „Nowiny”, s. 1, nr 52 (3021) z 2 marca 1959.
- ↑ Statek s/t „Jan Turlejski”.