Jan Szmidla (wojskowy)
Jan Marian Szmidla, ps. Rustan[1] (ur. 24 czerwca 1898 w Częstochowie, zm. 18 września 1982 w Stanach Zjednoczonych) – major pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| |
 major pilot
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Jan Marian Szmidla |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
24 czerwca 1898 |
| Data i miejsce śmierci |
18 września 1982 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
16 Jednostka Naprawcza |
| Stanowiska |
oficer zaopatrzenia |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
.jpg)
| |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys
edytujUrodził się 24 czerwca 1898 w Częstochowie, ówczesnym mieście powiatowym guberni piotrkowskiej jako syn Jana (1866–1942) i Agnieszki z Langierów (1873–1933)[2][3][1]. W 1917, w rodzinnym mieście, ukończył ośmioklasowe Gimnazjum Męskie Towarzystwa Opieki Szkolnej ze zdanym egzaminem dojrzałości, a w latach 1917–1918 ukończył dwa semestry na Politechnice Warszawskiej[2][4]. W czasie nauki w gimnazjum brał czynny udział w pracach „Zarzewia”, „Sokoła” i skautingu[2].
Od marca 1915 do listopada 1918 działał w Polskiej Organizacji Wojskowej w Częstochowie[2]. Ukończył szkołę podoficerską i szkołę podchorążych POW[2]. W organizacji pełnił kolejno funkcję dowódcy plutonu, dowódcy plutonu szkoły podchorążych, dowódcy kompanii i komendanta Obwodu I Okęgu Va POW[2].
W listopadzie 1918 wstąpił jako ochotnik do 5 pułku ułanów i w jego szeregach walczył na wojnie z Ukraińcami[2]. Od 23 lutego do 20 czerwca 1920 był uczniem 27. klasy „Kawaleryjskiej” Szkoły Podchorążych w Warszawie[5]. Po ukończeniu szkoły został przydzielony do 1 pułku szwoleżerów i w jego szeregach walczył na wojnie z bolszewikami[2]. Następnie, w stopniu podchorążego, został przydzielony do 2 szwadronu 115 pułku ułanów[2]. 11 października 1920, w czasie zagonu na Korosteń, odznaczył się w boju pod wsią Octówką[6]. 16 lutego 1921 został mianowany z dniem 1 stycznia 1921 podporucznikiem kawalerii[7].
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i kontynuował służbę w 115 pułku ułanów, który został przemianowany na 25 pułku ułanów[8]. Po 1 czerwca 1921 został przeniesiony do 6 pułku strzelców konnych w Żółkwi i 3 maja 1922 zweryfikowany w stopniu podporucznika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 82. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii)[9][10]. 12 lutego 1923 prezydent RP awansował go z dniem 1 stycznia 1923 na porucznika ze starszeństwem z 1 stycznia 1921 i 4. lokatą w korpusie oficerów jazdy[11][12].
W 1923 został odkomenderowany do Szkoły Pilotów w charakterze ucznia, a po jej ukończeniu przeniesiony do korpusu oficerów aeronaytki i wcielony do 3 pułku lotniczego w Poznaniu[2][13]. 19 marca 1928 prezydent RP nadał mu stopień kapitana z dniem 1 stycznia 1928 i 24. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa[14][15]. W tym samym roku pełnił służbę w Centralnej Szkole Mechaników Lotniczych w Bydgoszczy, a od lutego 1929 w Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa w Bydgoszczy[16][17]. 1 lutego 1933, po ukończeniu I kursu oficerów technicznych lotnictwa, został przeniesiony z Bydgoszczy do Lwowa na stanowisko komendanta parku 6 pułku lotniczego[18][2]. Na stopień majora został awansowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 6. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, w grupa techniczna[15][19]. W marcu 1939 pełnił służbę w Kierownictwie Zaopatrzenia Lotnictwa w Warszawie na stanowisku szefa Wydziału Zakupów[20].
W czasie II wojny światowej służył w Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (numer służbowy RAF P-1523) na stanowisku oficera zaopatrzenia 16 Jednostki Naprawczej[21].
Zmarł 18 września 1982 w Stanach Zjednoczonych, jego prochy zostały przewiezione do Polski i złożone na cmentarzu Rakowskim (sektor 2, rząd 1b, grób 8)[3][4].
Był żonaty[2].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 3720 – 29 października 1921[22][23][24][25]
- Krzyż Niepodległości – 28 grudnia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[26], zamiast uprzednio (16 września 1931) nadanego Medalu Niepodległości[27][1][28]
- Krzyż Walecznych dwukrotnie[29][30]
- Medal Lotniczy dwukrotnie[21]
- Złoty Krzyż Zasługi[19][31]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[2]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[2]
- Krzyż Legionowy[2]
- Odznaka Pilota[2]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-01-17].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Szmidla Jan Marian. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.42-3291 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-01-17].
- ↑ a b Jan Marian Szmidla. Kancelaria Cmentarza Raków. [dostęp 2025-01-17].
- ↑ a b Almanach Absolwentów IV L.O. im. H. Sienkiewicza w Częstochowie. Tomasz Skeli Witaszczyk. [dostęp 2025-01-19].
- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 452.
- ↑ Goel 1929 ↓, s. 15.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 26 lutego 1921, s. 331, jako Jan Szmidło.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 267.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 176.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 664.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 15 lutego 1923, s. 100.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 687.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 854, 866.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 19 marca 1928, s. 56.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 475.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 542, 552.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 224, 819.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933, s. 86.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 224.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 504.
- ↑ a b Szmidla Jan Marian. Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego. [dostęp 2025-01-17].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 39 z 29 października 1921, s. 1450.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-01-17].
- ↑ Dereń 1938 ↓, s. 421.
- ↑ Goel 1929 ↓, s. 18.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 23, poz. 35.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 218, poz. 296.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-01-17].
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 232.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-01-17].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-01-17].
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Andrzej Dereń: Lista kawalerzystów i artylerzystów konnych odznaczonych Orderem Wojennym „Virtuti Militari”. W: Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
- Władysław Goel: Zarys historji wojennej 25-go pułku ułanów wielkopolskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon, 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.