Jan Stachowski
Jan Stachowski (ur. 24 czerwca 1951 w Szczecinie, zm. 24 grudnia 2020 w Katowicach[1]) – polski slawista, tłumacz literatury czeskiej[2], opozycjonista.
| Data i miejsce urodzenia |
24 czerwca 1951 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
24 grudnia 2020 |
| Zawód, zajęcie |
slawista, tłumacz, dyplomata |
| Alma Mater | |
| Rodzice |
Jan, Tamara |
Życiorys
edytujUrodził się 24 czerwca 1951[3][4][5] w rodzinie Jana i Tamary[1]. Ukończył bohemistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim[6][7]. Przez krótki okres wykładał[6] na slawistyce Uniwersytetu Śląskiego[4], po czym pracował jako redaktor w wydawnictwie Śląsk[4] i skupił się na tłumaczeniu literatury czeskiej[6]. Do jego najważniejszych przekładów należą tłumaczenia dzieł Bohumila Hrabala i Josefa Škvoreckiego[7][8]. Od 13 grudnia 1981 do 24 grudnia 1981 był internowany[9]. W latach 80. publikował pod pseudonimem w magazynach literackich i niezależnej prasie[4]. Jego tłumaczenia Hrabala ukazywały się w drugim obiegu[10]. Po 1989 rozpoczął pracę w Ambasadzie w Pradze[6].
Był częstym gościem festiwalu filmowego Kino na Granicy[11]. W 2009 jego przekład został nominowany do Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus”[12]. W 2018 otrzymał nagrodę literacką dla tłumaczy przyznawaną przez Stowarzyszenie Autorów ZAiKS[13]. Rok później został wyróżniony czeską nagrodą Jiřiego Theinera przyznawaną za zasługi na polu promocji literatury czeskiej za granicą[4][7].
Zmarł 24 grudnia 2020 w Katowicach[6].
Przekłady
edytujZa katalogiem Biblioteki Narodowej[5]:
- 1979: Teoria derywacji – Miloš Dokulil (tłum. wraz z Anną Bluszcz)
- 1981: Święto przebiśniegu – Bohumil Hrabal
- 1986: Żegnaj maturo – Karel Štorkán
- 1989: …będzie gorzej – Jan Pelc
- 1989: Na tropie przygody – František A. Elstner (tłum. wraz z Andrzejem Babuchowskim)
- 1990: Obsługiwałem angielskiego króla – Bohumil Hrabal
- 1999: Ja, czarodziej – Anna Janyšková
- 2003: Ani święci, ani anioły – Ivan Klíma
- 2003: Historia Kukułki i inne opowiadania – Josef Škvorecký
- 2004: Europeana: zwięzła historia XX wieku – Patrik Ouředník
- 2004: Premier i anioł – Ivan Klíma
- 2004: Niekochana – Arnošt Lustig
- 2005: Wychowanie dziewcząt w Czechach – Michal Viewegh
- 2005: Sierżant – Miroslav Žamboch
- 2005: Wniebowstąpienie Lojzka Lapaczka ze Śląskiej Ostrawy – Ota Filip
- 2006: Bez litości - Mirosław Žamboch (jako Paweł Doliński)
- 2006: Poradnik dla niegrzecznych kobiet – Irena Obermannová
- 2006: Piękna rupieciarnia – Bohumil Hrabal (tłum. wraz z Aleksandrem Kaczorowskim)
- 2007: Proszę się nie rozłączać – Irena Obermannová
- 2007: Dogodna chwila, 1855 – Patrik Ouředník
- 2007: O rodzicach i dzieciach – Emil Hakl
- 2007: Język czeski dla początkujących – David Short (tłum. wraz z Marią Aniśkowicz-Świderską; adaptacja: Jan Stachowski)
- 2008: Zbijany – Michal Viewegh
- 2008: Sąsiedzi i ci inni – Ota Filip
- 2008: Friszta: opowieść kabulska – Petra Procházková
- 2008: Zdrowych i wesołych... – Michal Viewegh (tłum. wraz z Katarzyną Dudzic i Tomaszem Grabińskim)
- 2009: Leż, Bestio! – Jiří Kratochvil
- 2009: O kobietach... – Michal Viewegh (tłum. wraz z Katarzyną Dudzic i Tomaszem Grabińskim)
- 2011: Perełki na dnie: wybór opowiadań – Bohumil Hrabal (tłum. Jan Stachowski et al.)
- 2011: Kochaj mnie mocniej...: czeskie opowieści – Michal Viewegh (tłum. wraz z Katarzyną Dudzic i Tomaszem Grabińskim)
- 2012: Opowiadacze: nie tylko Hrabal – antologia (tłum. wraz z Andrzejem Jagodzińskim)
- 2015: Pabitele – Bohumil Hrabal (tłum. wraz z Heleną Gruszczyńską-Dębską, Edwardem Madanym i Mirosławem Śmigielskim)
- 2016: Jak tata przemierzał Afrykę – Ota Pavel (tłum. wraz z Urszulą Lisowską)
- 2020: Piękne zielone oczy – Arnošt Lustig
- 2020: Gorzki świat – Josef Škvorecký (tłum. wraz z Andrzejem Jagodzińskim)
Przypisy
edytuj- ↑ a b Rejestr Spadkowy PL: wyszukiwanie wpisu [online], rejestry-notarialne.pl [dostęp 2024-03-16].
- ↑ Zmarł Jan Stachowski – były dyplomata, bohemista i polski tłumacz Bohumila Hrabala [online], wydarzenia.interia.pl, 28 grudnia 2020 [dostęp 2020-12-28].
- ↑ Inwentarz archiwalny IPN
- ↑ a b c d e Laureáti [online], Svět knihy [dostęp 2020-12-28] (cz.).
- ↑ a b Katalog [online], Biblioteka Narodowa [dostęp 2020-12-28] (pol.).
- ↑ a b c d e Zemřel Jan Stachowski, diplomat, který přeložil Bohumila Hrabala do polštiny [online], cnn.iprima.cz [dostęp 2020-12-28] (cz.).
- ↑ a b c Piotr Górecki, Nagroda dla bohemisty i tłumacza Jana Stachowskiego [online], Instytut Książki, 13 maja 2019 [dostęp 2020-12-28] (pol.).
- ↑ Zmarł Jan Stachowski - były dyplomata, bohemista i polski tłumacz Bohumila Hrabala [online], Interia [dostęp 2020-12-28] (pol.).
- ↑ Wykaz alfabetyczny osób internowanych w okresie stanu wojennego
- ↑ Hrabal Bohumil, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-12-28].
- ↑ Żegnamy stałego bywalca. Nie żyje Jan Stachowski [online], kinonagranicy.pl [dostęp 2020-12-28] (pol.).
- ↑ Tłumacze docenieni [online], dlaStudenta.pl [dostęp 2020-12-28] (pol.).
- ↑ Półwiecze Nagród ZAiKS-u w 100-lecie Stowarzyszenia [online], Stowarzyszenie Autorów ZAiKS [dostęp 2020-12-28] (pol.).