Jan Rzeszowski (zm. 1436)
Jan Rzeszowski herbu Półkozic (ur. ok. 1346 roku[1], zm. 12 sierpnia 1436 w Piórkowie) – duchowny rzymskokatolicki, profesor i rektor Uniwersytetu Krakowskiego, arcybiskup metropolita halicki w latach 1412–1414, arcybiskup metropolita lwowski w latach 1414–1436.
| ||
| Data urodzenia | ||
|---|---|---|
| Data śmierci | ||
| Arcybiskup metropolita lwowski | ||
| Okres sprawowania |
1414–1436 | |
| Arcybiskup metropolita halicki | ||
| Okres sprawowania |
1412–1414 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Nominacja biskupia |
26 sierpnia 1412 | |
| Sakra biskupia |
brak danych | |
Życiorys
edytujSyn Jana Rzeszowskiego. Brat Jana Feliksa "Starego" Rzeszowskiego i Jana Rzeszowskiego. Ukończył studia na uniwersytecie w Padwie. W 1365 był poświadczony jako archidiakon w Opolu na Górnym Śląsku[2]. W 1368 roku wymienił ten archidiakonat na prepozyturę kolegiaty św. Michała na Wawelu. Był kanonikiem krakowskim. Po śmierci wpływowego ojca jego kariera wyhamowała, do czasu, gdy w wieku około 60 lat związał się około 1400 roku z odrodzoną Akademią Krakowską. W 1404 roku znalazł się w polskiej delegacji na negocjacje z Krzyżakami w Raciążu. Był bliskim współpracownikiem króla Władysława Jagiełły. W latach 1405–1406 pełnił funkcję rektora Uniwersytetu Krakowskiego. W 1412 roku król Jagiełło zaprezentował go na biskupstwo halickie. W konsekwencji w latach 1412–1414 był ostatnim arcybiskupem metropolitą halickim (jako elekt), zaś od końca 1414, po przeniesieniu siedziby archidiecezji z Halicza do Lwowa, pierwszym arcybiskupem metropolitą lwowskim[2]. W 1413 roku brał udział w zjeździe w Horodle. W 1417 roku w Sanoku udzielił ślubu królowi i Elżbiecie z Pilicy Granowskiej. W 1417 roku wraz z księciem Witoldem Kiejstutowiczem i jego dworem udał się z Kowna na Żmudź w celu prowadzenia trzymiesięcznej misji chrystianizacyjnej, gdzie Jan Rzeszowski dokonywał masowych chrztów i erygował parafie[2]. Ukoronowaniem tych działań było podczas zjazdu w Trokach w 1417 roku założenie i zorganizowanie diecezji żmudzkiej[2]. Jeszcze w 1417 roku powrócił do Krakowa, gdzie mimo licznych sprzeciwów możnowładców, koronował Elżbietę Pilecką. W 1419 roku przybył do Wolborza, gdzie był punkt zborny rycerstwa przed wyprawą przeciwko Krzyżakom. Był sygnatariuszem pokoju mełneńskiego 1422 roku[3]. W grudniu 1423 roku konsekrował Zbigniewa Oleśnickiego na biskupa krakowskiego. Na przełomie roku przebywał w Rzymie. Po powrocie w marcu, uczestniczył w koronacji Zofii Holszańskiej. W dniu 31 grudnia 1435 podpisał akt pokoju w Brześciu Kujawskim[4]. Posiadał rezydencje biskupie w Pirkowie koło Łagowa, w Konkolnikach i Dunajowie.
Zmarł w swoim dworze w Pirkowie. Pochowany w kościele klasztornym benedyktynów p.w. Św. Krzyża na Łyścu[2].
Przypisy
edytuj- ↑ Tomasz Graff, Kariera, pochodzenie społeczne i wykształcenie episkopatu metropolii lwowskiej (do 1412 roku halickiej) w pierwszej połowie XV wieku, w: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne, z. 133, 2006, s. 33.
- ↑ a b c d e Jan Rzeszowski h. Półkozic [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2023-08-07] (pol.).
- ↑ Maciej Dogiel, Codex Diplomaticus Regni Poloniae Et Magni Ducatus Litvaniae : In Quo Pacta, Foedera, Tractatus Pacis, Mutuae Amicitiae, Subsidiorum, Induciarum, Commerciorum Nec Non Conventiones [...] Aliaque Omnis Generis Publico Nomine Actorum, Et Gestorum Monumenta. T. 4, In Quo Totius Prussiae Res Continentur, Wilno 1764, s. 114.
- ↑ Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, wydał Maciej Dogiel, t. 4, Wilno 1764, s. 133.
Bibliografia
edytuj- Nitecki P., Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny, Warszawa 2000.
Linki zewnętrzne
edytuj- Nota biograficzna Jana Rzeszowskiego na stronie diecezji rzeszowskiej [dostęp 2014-12-26]
- Jan Rzeszowski [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2012-02-20] (ang.).
- Jan Rzeszowski h. Półkozic, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-01-01].