Jan Fedorowicz
Jan Fedorowicz herbu Oginiec, ukr. Іван Федорович, Iwan Fedorowycz (ur. 10 czerwca 1811 w Hnilicach Wielkich[1], w pow. zbaraskim, zm. 2 listopada 1870 w Oknie, pow. skałackim) – prawnik, ziemianin, uczestnik powstania listopadowego, członek tajnych organizacji niepodległościowych, poseł na Sejm Ustawodawczy w Kromieryżu.
 herb Oginiec (Brama) | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Ojciec |
Andrzej Fedorowicz |
| Matka |
Rozalia z Hryniewiczów |
| Żona |
Karolina z Nahlików |
| Dzieci |
córka Ludmiła i syn Wołodysław (Władysław Walenty) |
| Rodzeństwo |
bracia: Antoni (1806-1881), Ambroży (1817-1858), Adrian (1818-1856) i Alojzy (1830-1902) |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| poseł na Sejm Ustawodawczy (1848) | |
| Okres | |
| Przynależność polityczna |
„Porozumienie” – polscy demokraci |
| członek Rady Powiatu w Skałacie | |
| Okres | |
| Przynależność polityczna | |
Życiorys
edytujUkończył kolegium jezuickie w Tarnopolu[2]. Po wybuchu powstania listopadowego udał się do Królestwa Polskiego, gdzie wstąpił do armii polskiej[3]. Najpierw służył w artylerii konnej. Ranny, przebywał w szpitalu. Wyleczony służył jako oficer ordynansowy dowódcy 10 pułku krakusów – płk. Piotra Wysockiego[3]. Ranny podczas obrony Warszawy został przewieziony do Galicji. Tu w latach 1831-1840 studiował na wydziale prawa uniw. we Lwowie, gdzie otrzymał tytuł doktora praw[2]. Jednocześnie działał w tajnych organizacjach niepodległościowych. W 1846 uczestniczył w przygotowaniach do powstania przeciw Austriakom, za co został aresztowany i więziony wraz z braćmi Antonim i Adrianem[3].
Po wybuchu Wiosny Ludów wyszedł na wolność w wyniku amnestii cesarskiej. Poseł na Sejm Ustawodawczy w Wiedniu i Kromieryżu (sierpień 1848 – 6 lutego 1849), wybrany z okręgu galicyjskiego Tarnopol[4]. Uczestniczył w Powstaniu Wiedeńskim w październiku 1848, gdzie walczył pod dowództwem Wenzela Messenhausera z wojskami cesarskimi[3]. W parlamencie należała do "Stowarzyszenia" skupiającego polskich posłów demokratycznych[5]. Z mandatu poselskiego zrezygnował 11 grudnia 1848, mandat utracił po objęciu funkcji przez swego następcę[2].
Ziemianin, dzierżawca majątku Grzymałów w pow. skałackim (1849)[2]. Był inicjatorem założenia Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Oficjalistów prywatnych[3]. W 1850 zakupił od Antoniego Paygerta dobra Okno w przyszłym pow. skałackim[6]. W tym okresie wycofał się z życia publicznego a także z działalności w tajnych organizacjach spiskowych będąc przeciwnym próbom wywołania powstania w Galicji. Poświęcił się wówczas sprawom prowadzenia swego majątku, który znacznie powiększył, od 1856 był także właścicielem dóbr Wierniaki oraz współwłaścicielem dóbr Czerniechowce w pow. zbaraskim[7]. Od 30 czerwca 1853 był członkiem Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego we Lwowie, od 1861 oddziału tarnopolskiego (1853-1870)[8]. Członek Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego oraz Wydziału Okręgowego w Skałacie (1869-1870)[9]. Brał także udział w pracach Towarzystwa Agronomicznego[3]. Przeznaczał znaczne kwoty na działalność charytatywną, był współinicjatorem założenia szpitala w Tarnopolu[3]. Odbył także wiele podróży po Europie, m.in. był w Anglii, Francji, Niemczech, Włoszech i Szwajcarii[3].
Członek Rady Powiatu z grupy większej własności i członek Wydziału Powiatowego w Skałacie (1867-1870)[10].
Prace Jana Fedorowicza
edytuj- Aforyzmy Jana Fedorowicza, Kraków 1873
- Pisma, Lwów 1913
Rodzina i życie prywatne
edytujUrodził się w rodzinie ziemiańskiej, jako syn Andrzeja i Rozalii z Hryniewiczów. Miał czterech braci: Antoniego (1806-1881), Ambrożego (1817-1858), Adriana (1818-1856) i Alojzego (1830-1902). W 1839 poślubił córkę urzędnika Karolinę z Nahlików. Miał z nią córkę Ludmiłę (1840-1849) i syna Władysława Walentego (1845-1917) – znanego działacza ukraińskiego. Umarł nagle na polowaniu[2][3][11][12].
Przypisy
edytuj- ↑ według PSB błędnie w Bilitówce, pow. tarnopolski
- ↑ a b c d e Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Fedorowicz, Jan Ritter von Dr. iur. – Parlamentarier 1848-1918 online [5.11.2019]
- ↑ a b c d e f g h i Justyn Sokulski, Fedorowicz Jan (1811-1870), Polski Słownik Biograficzny, t. 6, Kraków 1948, s. 389
- ↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848–1918, Warszawa 1996, s. 23, 352.
- ↑ Protokoły Koła Polskiego w wiedeńskiej Radzie Państwa (lata 1867–1868), oprac. Zbigniew Fras i Stanisław Pijaj, Kraków 2001, s. 27
- ↑ Provinzial Handbuch der Königreich Galizien und Lodomerien für das Jahr 1850, s. 432; 1851, s. 432; 1852, s. 432; 1853, s. 429; 1854, s. 429; Handbuch des Lemberger Statthaltarei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1855, s. 318; 1856, s. 312; 1857, s. 555; 1858, s. 439; 1859, s. 475; 1860, s. 483;
- ↑ Handbuch des Lemberger Statthaltarei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1857, s. 439, 647; 1858, s. 337, 519; 1859, s. 369, 557; 1860, s. 377, 565;
- ↑ Handbuch des Lemberger Statthaltarei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1856, s. 279; 1857, s. 366; 1858, s. 253; 1859, s. 270; 1860, s. 274; 1861, s. 411; 1862, s. 427; 1863, s. 429; 1864, s. 347; 1865, s. 452; 1866, s. 462; Galizisches Provinzial-Handbuch für das Jahr 1867, s. 815; 1868, s. 815; 1869, s. 544; Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1870, s. 587;
- ↑ Galizisches Provinzial-Handbuch für das Jahr 1869, s. 507, 509; Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1870, s. 536, 538;
- ↑ Galizisches Provinzial-Handbuch für das Jahr 1867, s. 457, 458; 1868, s. 457, 458; 1869, s.275, 276; Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1870, s. 281, 282;
- ↑ Herbarz Polski, część 1 Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich, ułożył i wydał Adam Boniecki, t. 5, Warszawa 1902, s. 269.
- ↑ Jan Fedorowicz-Jackowski h. Oginiec – M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego online [5.11.2019]
Bibliografia
edytuj- Justyn Sokulski: Fedorowicz Jan (1811-1870). W: Polski Słownik Biograficzny. T. VI. Kraków, 1948, s. 389.
- Iwan Franko: Життя Івана Федоровича і його часи. (ukr.)