Jan Bryk
Jan Edward Bryk (ur. 16 maja 1899 w Busku, zm. 1940 w ZSRR) – polski prehistoryk i archeolog, wykładowca i nauczyciel, działacz społeczny, burmistrz Kamionki Strumiłowej, ofiara zbrodni katyńskiej.
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
16 maja 1899 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Burmistrz Kamionki Strumiłowej | |
| Okres | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujUrodził się 16 maja 1899 w Busku w rodzinie Ignacego i Barbary z domu Felbinger[1][2]. Ukończył naukę w szkole powszechnej w rodzinnej miejscowości, a potem w C. K. II Gimnazjum w Tarnopolu[2].
W latach 1915–1918 był internowany przez Rosjan i wywieziony do Permu[2]. Po rewolucji bolszewickiej wrócił do Tarnopola[2]. Członek POW. Wstąpił do Wojska Polskiego i służył w wojnach z Ukraińcami i bolszewikami[2]. W 1921 zdał maturę w macierzystym gimnazjum[2]. W latach 1921–1922 pracował w Urzędzie Wojewódzkim Tarnopolskim[1]. W 1922 rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Lwowskiego Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, które ukończył w 1926 na utworzonym w 1924 Wydziale Humanistycznym. W 1927 uzyskał stopień naukowy doktora filozofii w zakresie antropologii i prehistorii[2].
16 września 1925 został przeniesiony z XII Państwowego Gimnazjum we Lwowie do XI Państwowego Gimnazjum we Lwowie[3]. Od 1926 do 1931 pracował jako młodszy asystent, asystent i od 1931 starszy asystent w Zakładzie Prehistorii UJK, kierowanym przez prof. Leona Kozłowskiego[2]. Prowadził zajęcia ze studentami na uczelni. Przeprowadził badania archeologiczne: na obszarze Małopolski Wschodniej latem 1930[4] oraz na terenie cmentarzyska w Bukównej[5]. Publikował prace w zakresie swojej dziedziny naukowej. Był członkiem komisji prehistorycznej i antropologicznej Polskiej Akademii Umiejętności[1]. W 1931 zdobył też dyplom magistra filozofii w dziedzinie polonistyki[2]. Później członek Komisji Prehistorii i Antropologii Polskiej Akademii Umiejętności[2].
Działał w Związku Strzeleckim (od 1921 komendant obwodu w Tarnopolu, od 1926 członek zarządu okręgowego, od 1930 członek zarządu głównego)[2]. Od 1932 do 1934 nauczyciel we lwowskim gimnazjum[2].
W 1933 lub w 1934 został wybrany burmistrzem Kamionki Strumiłowej i sprawował urząd do września 1939 (do tego czasu zamieszkiwał przy ulicy Żółkiewskiego 35)[6][2]. Był prezesem klubu piłkarskiego w mieśce, prezesem podokręgu PZPN, członkiem powiatowego komitetu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, członkiem zarządu LOPP, Ligi Morskiej i Kolonialnej oraz Towarzystwa Popierania Budowy Publicznej Szkoły Powszechnej[1][2].
Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD w listopadzie 1939 w Kamionce Strumiłowej[7] lub 10 kwietnia 1940[2]. W 1940 został zamordowany przez NKWD na Ukrainie i pogrzebany w Bykowni. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 72/1-47 oznaczony numerem 299; dosłownie określony jako Jan Brik)[8]. Został pochowany na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.
Od 1927 był mężem Janiny z domu Gajda[1]. Mieli córkę Jadwigę (ur. 1928)[2]. Obie zostały deportowane na ziemie kazachskie 13 kwietnia 1940[2].
Publikacje
edytuj- Czaszki z Remenowa (1925)
- Les crânes de Remenów (1935)
- Osady epoki kamiennej na wydmach nadbużańskich (1925)
- Kultury epoki kamiennej na wydmach zachodniej części południowego Wołynia (1928)
- Neolityczne kurhany ze szkieletami skurczonymi w Kaczanówce w pow. skałackim, woj. tarnopolskie (1930)
- Tymczasowe sprawozdanie z badań archeologicznych we Wschodniej Małopolsce (1930)
- Scytyjski kurhan w Kaczanówce (1932)
- Kurhany w Rusiłowie i Krasnem (1933)
- Badania archeologiczne w Ostapiu na Podolu (1936)
- Tymczasowe sprawozdanie z badań archeologicznch w Bukównie, pow. tłumacki (w: Sprawozdania PAU 37/5, 21-22)
Ordery i odznaczenia
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1939, s. 28. [dostęp 2021-07-03].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Księga 2015 ↓, s. 288.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum XII im. Stan. Szczepanowskiego we Lwowie za rok szkolny 1928/29. Lwów: 1929, s. 11.
- ↑ Jan Bryk. Tymczasowe sprawozdanie z badań archeologicznych we Wschodniej Małopolsce. „Z Otchłani Wieków”, s. 89-92, Nr 6 / 1930. Dział Przedhistoryczny Muzeum Wielkopolskiego.
- ↑ Przemysław Makarowicz, Siergiej Łysenko, Igor Koćkin. Wyniki badań cmentarzyska w Bukivnej nad górnym Dniestrem w 2010 roku. „Materiały Archeologiczne”, s. 103, 104, 109, XXXIX / 2013. Muzeum Archeologiczne w Krakowie.
- ↑ Książka telefoniczna. Kamionka Bużańska. genealogyindexer.org. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Helena Żołnierzowa: Moja mała ojczyzna. cracovia-leopolis.pl. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 8. [dostęp 2015-03-05].
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 140, poz. 172 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
Bibliografia
edytuj- Maria Magdalena Blombergowa. Uczeni polscy rozstrzelani w Katyniu, Charkowie i Twerze. „Analecta”, s. 57, R. 9 Z. 2 (18) / 2000.
- Jan Bryk – publikacje w bazie Google Books. google.pl. [dostęp 2015-03-05].
- Paweł Libera, Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Noty biograficzne. W: Polski Cmentarz Wojenny Kijów-Bykownia. Księga cmentarna. T. I: A-B. Warszawa: Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2015, s. 117-323. ISBN 978-83-89474-32-2.