Jan Baranowski (naukowiec)

Jan Baranowski
Data i miejsce urodzenia	26 grudnia 1800 ; Sławków
Data i miejsce śmierci	8 listopada 1879 ; Lublin
	profesor nauk przyrodniczych
	Specjalność: astronomia
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Profesura	1862
Uczelnia	warszawskie Obserwatorium Astronomiczne; Szkoła Główna Warszawska
Okres zatrudn.	1825-1869
	Dyrektor Obserwatorium Astronomicznego
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Baranowski (ur. 26 grudnia 1800 w Sławkowie, zm. 8 listopada 1879 w Lublinie) – astronom, przyrodnik.

Życiorys

Studia rozpoczął na Uniwersytecie Jagiellońskim, a ukończył 12 lipca 1825 roku na Uniwersytecie Warszawskim^[1]. Od roku 1825 adiunkt, następnie w latach 1848–1869 dyrektor warszawskiego Obserwatorium Astronomicznego. Równolegle w latach 1862–1869 był profesorem Szkoły Głównej w Warszawie^{[potrzebny przypis]}, a pod koniec jej istnienia także dziekanem Wydziału Matematyczo-Fizycznego^[2].

W 1833 roku obliczył orbitę komety Biela.

Od 1843 pracował nad wydaniem po łacinie i w języku polskim De revolutionibus oraz innych pism Mikołaja Kopernika, zrealizowanym w 1854. Było to pierwszy przekład tego tytułu na język nowożytny, zawierająca także przedmowę Kopernika, której nie mają wydania norymberskie (dzięki wykorzystaniu egzemplarzy dzieła Kopernika z praskiej biblioteki Nositzów). W jednym tomie opublikowano prócz niego również Narrato Prima Jerzego Joachima Retyka, korespondencję oraz drobne pisma Kopernika.

Był jednym z autorów haseł do 28 tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859-1868. Jego nazwisko wymienione jest w I tomie z 1859 roku na liście twórców zawartości tej encyklopedii.^[3]

Obserwował całkowite zaćmienie Słońca w Warszawie 28 lipca 1851 i zmierzył czas jego trwania^[4]. W latach 1857–1861 wydawał „Kalendarz Obserwatorium Astronomicznego Warszawskiego”, w którym zamieszczał obserwacje fenologiczne.

Od roku 1869 jako emeryt zamieszkał u Walentego Baranowskiego, swego brata biskupa w Lublinie.

Odznaczony Orderem św. Stanisława II klasy.

Grób Jana Baranowskiego na cmentarzu przy Lipowej w Lublinie

Epitafium Jana Baranowskiego w archikatedrze lubelskiej

Przypisy

↑ EugeniuszE. Rybka EugeniuszE., PrzemysławP. Rybka PrzemysławP., Historia astronomii w Polsce, t. II, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1983, s. 120, ISBN 83-04-01478-5 .
↑ MichałM. Kamieński MichałM., Zarys dziejów Obserwatorium Warszawskiego 1815–1945, „Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej”, Seria C (zeszyt 2), 1959, s. 69-116, ISSN 0023-589X .
↑ "Encyklopedia Powszechna", tom I, wyd. Samuel Orgelbrand, Warszawa, 1859.
↑ Baranowski Jan - astronom, [w:] Archiwum Państwowe w Warszawie; Zbiór Korotyńskich [online], Narodowe Archiwum Cyfrowe, skan 4 [dostęp 2024-08-10] .

Bibliografia

Samuel Dikstein i Jan Gadomski, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 280–281. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0

Linki zewnętrzne

Prace Jana Baranowskiego dostępne w Sieci (Katalog HINT)
Publikacje Jana Baranowskiego w serwisie Polona.pl

[1] EugeniuszE. Rybka EugeniuszE., PrzemysławP. Rybka PrzemysławP., Historia astronomii w Polsce, t. II, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1983, s. 120, ISBN 83-04-01478-5 .

[2] MichałM. Kamieński MichałM., Zarys dziejów Obserwatorium Warszawskiego 1815–1945, „Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej”, Seria C (zeszyt 2), 1959, s. 69-116, ISSN 0023-589X .

[3] "Encyklopedia Powszechna", tom I, wyd. Samuel Orgelbrand, Warszawa, 1859.

[4] Baranowski Jan - astronom, [w:] Archiwum Państwowe w Warszawie; Zbiór Korotyńskich [online], Narodowe Archiwum Cyfrowe, skan 4 [dostęp 2024-08-10] .

[1]

[2]

[3]

[4]