Jan Adamus
Jan Józef Adamus (ur. 12 marca 1896 w Krakowie, zm. 19 czerwca 1962 w Łodzi) – polski historiograf i historyk państwa i prawa.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: historiografia | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Profesura | |
| Uczelnia | |
Życiorys
edytujBył synem Antoniego (profesora Seminarium Nauczycielskiego w Stanisławowie) i Franciszki z domu Połącarz. Ukończył gimnazjum w Stanisławowie, w latach 1915-1916 studiował nauki prawne w Wiedniu, następnie (do 1920) na Uniwersytecie Lwowskim. Wśród jego wykładowców był m.in. Oswald Balzer. Doktorat obronił w 1927 na Uniwersytecie Lwowskim pod kierunkiem Przemysława Romana Dąbkowskiego (na podstawie pracy Zastaw w prawie litewskim w XV i XVI wieku). Pełnił służbę w Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr V w Krakowie[1]. 19 marca 1928 prezydent RP nadał mu stopień kapitana z dniem 1 stycznia 1928 i 2. lokatą w korpusie oficerów sądowych[2]. Z dniem 28 lutego 1930 został przeniesiony w stan spoczynku[3][4].
Do 1933 pracował w Uniwersytecie Lwowskim (jako starszy asystent Katedry Dawnego Prawa Polskiego). W 1933 przeniósł się do Wilna, gdzie kierował Archiwum Miasta i jednocześnie był docentem w Katedrze Historii Prawa Polskiego Uniwersytetu, na uczelni tej uzyskał habilitację.
W 1940 został aresztowany przez NKWD i zesłany na terytorium Uzbeckiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej[5]. W czasie wojny pewien czas spędził w Jerozolimie, gdzie stał na czele Archiwum Armii Polskiej na Wschodzie. W 1944 osiadł na kilka lat w Szkocji, był kierownikiem Archiwum i Muzeum Polskich Sił Zbrojnych; wykładał w tym czasie historię ustroju Polski w Polskim Wydziale Prawa uniwersytetu w Oksfordzie.
W 1947 powrócił do Polski. Podjął pracę w Uniwersytecie Łódzkim, był docentem w Katedrze Historii Prawa Polskiego, a od 1954 profesorem nadzwyczajnym. Kierował Katedrą Powszechnej Historii Państwa i Prawa, wykładał także historię stosunków polsko-litewskich. W 1959 został profesorem zwyczajnym. W latach 1949–51 był kierownikiem Biblioteki Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Łodzi. Był także związany z innymi ośrodkami naukowymi: Instytutem Nauk Prawnych PAN (do 1961) i Instytutem Historii PAN (od 1961). Został wybrany na członka korespondenta Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (1936), członka Towarzystwa Nauk we Lwowie i Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie.
W badaniach naukowych zajmował się historią prawa i państwa - polskiego i litewskiego, historią prawa karnego oraz historiografią dziejów państwa i prawa. Obalił tezę Anatola Lewickiego o inkorporacji Litwy do Polski bezpośrednio po zawarciu unii krewskiej; badał dorobek Oswalda Balzera, szczególną uwagę poświęcając jego teoriom o prawie następstwa tronu w czasach piastowskich. Wysunął tezę, że Polska Piastów nie znała czystej dziedziczności tronu, natomiast krąg elektorów był zawężony do członków samej dynastii.
Został pochowany na Starym Cmentarzu w Łodzi.
Niektóre prace
edytuj- Z zagadnień prawa litewskiego (1926)
- Kodeks dyplomatyczny Litwy (1930)
- Państwo litewskie w latach 1386-1398 (1932)
- Najnowsza literatura o akcie krewskim (1938)
- O monarchii Gallowej (1952)
- Metoda prawnicza w historii (1956)
- Polska teoria rodowa (1958)
- Problemy absolutyzmu piastowskiego (1958)
- Monarchizm i republikanizm w syntezie dziejów Polski (1961)
Przypisy
edytuj- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 697.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 19 marca 1928, s. 56.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1930, s. 37.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 368.
- ↑ Indeks Represjonowanych. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2023-05-04].
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Biogramy uczonych polskich. Część I: Nauki społeczne. Zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983