Język bobongko
Język bobongko – język austronezyjski używany przez grupę ludności w prowincji Celebes Środkowy w Indonezji. Według danych z 2001 roku posługuje się nim 1500 osób[1][2].
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
1500 (2001) | ||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 6b zagrożony↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | bgb | ||
| IETF | bgb | ||
| Glottolog | bobo1255 | ||
| Ethnologue | bgb | ||
| BPS | 0517 0 | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Jego użytkownicy zamieszkują grupę wysp Togian, zwłaszcza wsie Lembanato, Matobiai i Tirpo w północnej części wyspy Togian (rejon zatoki Kilat), a także wieś Patoyan na wyspie Batu Daka[3].
Jest blisko spokrewniony z językiem saluan[2]. W indonezyjskiej publikacji Peta Bahasa został uznany za dialekt saluan[4]. Bobongko wykazuje silne wpływy słownikowe języka gorontalo[2][5]. Inne źródła zapożyczeń (pośrednich lub bezpośrednich) to odmiany malajskiego (w tym malajski miasta Manado), pamona, jawajski, a także języki europejskie (niderlandzki, portugalski i angielski)[6][7]. W najnowszych czasach zaznaczyły się wpływy słownictwa indonezyjskiego[3][8].
W pracach z II poł. XIX w. zakładano, że nazwy „bobongko” i „togian” odnoszą się do tego samego języka. N. Adriani (1900) stwierdził, że togian (większościowy język wysp) to w istocie odmiana języka pamona (wariant dialektu ampana), a bobongko uznał za odrębny język, blisko spokrewniony z saluan. W pracach z lat 70. i 80. XX w. bobongko został mylnie utożsamiony z językiem andio z Celebesu, który również bywa określany mianem bobongko[9]. O ile wśród użytkowników języka andio nazwa „bobongko” ma negatywne konotacje, to na wyspach Togian określenie to jest ogólnie przyjęte; nie zarejestrowano innej preferowanej nazwy[10].
W 1900 r. stwierdzono, że bobongko ma nie więcej niż 100 użytkowników i że znajduje się na skraju wymarcia. Niemniej rodzimy język zachował się w użyciu aż do XXI w., pomimo niewielkiej liczby osób nim mówiących i mniejszościowego charakteru społeczności[2][11]. D. Mead (2018) poinformował, że we wsi Lembanato bobongko pozostaje powszechnym środkiem komunikacji wśród wszystkich grup wiekowych, przy czym odnotowano zanik części rodzimej leksyki (na korzyść leksyki indonezyjskiej), zwłaszcza u najmłodszego pokolenia. W Patoyan doszło do redukcji przekazu międzypokoleniowego (wśród dzieci zaobserwowano jedynie bierną znajomość bobongko)[3].
Wczesne informacje nt. języków wysp Togian zebrał N. Adriani (1900)[12]. W XXI w. dokumentacją tego języka zajmował się D. Mead, autor pobieżnego opracowania gramatycznego (2001)[13] oraz słownika (2018)[14][15]. Bobongko nie wykształcił piśmiennictwa[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Bobongko, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2019-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (ang.).
- ↑ a b c d David Mead: Bobongko. Sulawesi Language Alliance. [dostęp 2023-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-17)]. (ang.).
- ↑ a b c Mead 2018a ↓, s. 1.
- ↑ Bahasa Saluan. [w:] Peta Bahasa [on-line]. Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa, Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan. [dostęp 2022-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-04)]. (indonez.).
- ↑ Mead 2001 ↓, s. 66.
- ↑ Mead 2018a ↓, s. 3–28.
- ↑ Mead 2018b ↓, s. 5–29.
- ↑ Mead 2018b ↓, s. 1.
- ↑ Mead 2001 ↓, s. 62–64.
- ↑ Mead 2001 ↓, przyp. 2, s. 64.
- ↑ Mead 2001 ↓, s. 64.
- ↑ Nicolaus Adriani. De talen der Togian-Eilanden. „Tijdschrift voor Indische Taal-, Land- en Volkenkunde”. 42, s. 428–490, 539–566, 1900. (niderl.).
- ↑ Mead 2001 ↓.
- ↑ Mead 2018a ↓.
- ↑ Mead 2018b ↓.
Bibliografia
edytuj- David Mead: A preliminary sketch of the Bobongko language. W: Wyn D. Laidig (red.): Studies in Sulawesi linguistics. Cz. VII. Jakarta: Badan Penyelenggara Seri NUSA, Universitas Katolik Indonesia Atma Jaya, 2001, s. 61–94, seria: NUSA Linguistic Studies of Indonesian and Other Languages in Indonesia 49. [dostęp 2023-01-06]. (ang.).
- David Mead: A brief dictionary of Bobongko (Central Sulawesi). Sulawesi Language Alliance, 2018, seria: Sulang Language Data and Working Papers: Lexicons and Dictionaries 4. [dostęp 2023-01-06]. (ang.).
- David Mead: Kamus singkat bahasa Bobongko di Sulawesi Tengah. 2018. [dostęp 2023-01-06]. (indonez.).