Języcznik, skolopendrium (Phyllitis J. Hill) – dawniej rodzaj paproci z rodziny zanokcicowatych. Był wyróżniany powszechnie, ale od końca XX wieku zakwestionowano jego odrębność od rodzaju zanokcica Asplenium i w końcu włączony został jako klad w randze podrodzaju do rodzaju Asplenium[2]. Do polskiej flory należy języcznik zwyczajny Phyllitis scolopendrium współcześnie pod nazwą zanokcica języcznik Asplenium scolopendrium[4], będący zarazem gatunkiem typowym rodzaju[3]. Przynależność innych gatunków do tego taksonu była różna w różnych ujęciach.

Języcznik
Ilustracja
Zanokcica języcznik, dawniej języcznik zwyczajny
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

telomowe

Gromada

naczyniowe

Klasa

paprocie

Podklasa

paprotkowe

Rząd

paprotkowce

Rodzina

zanokcicowate

Rodzaj

języcznik

Nazwa systematyczna
Phyllitis J. Hill
Brit. Herb. 525. 28 Jan 1757
Typ nomenklatoryczny

Phyllitis scolopendrium (L.) Newman[3]

Morfologia

edytuj
Liście
Pojedyncze i niepodzielone, kształtem przypominają języki, stąd też nazwa. W dotyku są skórzaste, z wierzchu połyskujące. Charakterystyczną cechą są kupki zarodni na spodzie liści ustawione liniowo w równoległych szeregach.

Systematyka

edytuj

Jeszcze w systemie Smitha i in. (2006) rodzaj jest wymieniany w obrębie rodziny zanokcicowatych Aspleniaceae, przy czym już wówczas wskazywano na jego zagnieżdżenie w obrębie rodzaju zanokcica Asplenium[5]. W systemie PPG I (2016) rodzaj nie jest wyróżniany, a należące do niego gatunki są już włączane do rodzaju zanokcica Asplenium[2].

Synonimy taksonomiczne[3]

Scolopendrium Adanson

Homonimy taksonomiczne[3]

Phyllitis Kuetzing = Fasciata S. F. Gray, Phyllitis Rafinesque = Pteris L., Phyllitis Moench

Wykaz gatunków w obrębie podrodzaju Phyllitis w rodzaju Asplenium[6]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. a b c The Pteridophyte Phylogeny Group, A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI10.1111/jse.12229.
  3. a b c d Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-22].
  4. Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 37, ISBN 978-83-62975-45-7.
  5. Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006. (ang.). 
  6. Istvan Pinter, Freek Bakker, John Barrett, Cymon Cox, Mary Gibby, Sally Henderson, Mary Morgan-Richards, Fred Rumsey, Stephen Russell, Steve Trewick, Harald Schneider, Johannes Vogel. Phylogenetic and biosystematic relationships in four highly disjunct polyploid complexes in the subgenera Ceterach and Phyllitis in Asplenium (Aspleniaceae). „Organisms Diversity & Evolution”. 2, 4, s. 299-311, 2002. DOI: 10.1078/1439-6092-00050.