Józef Kruszyński
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Józef Kruszyński (ur. 18 marca 1877 w Kolonii Poraj, zm. 10 sierpnia 1953 we Włocławku) – polski duchowny katolicki, infułat, biblista i tłumacz Biblii, w latach 1925–1933 rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1877 |
| Data i miejsce śmierci |
1953 |
| Rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego | |
| Okres sprawowania |
1925–1933 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
1903 |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujPochodził z ubogiej rodziny rolników – Franciszka i Konstancji z Domańskich, którzy mieli gospodarstwo w Poraju koło Bogdanowa.
W wieku 11 lat rozpoczął naukę w Bogdanowie, którą później kontynuował w Parzniewicach. W czerwcu 1894 roku wstąpił do Seminarium Duchownego, a w 1899 roku został wysłany do Akademii w Petersburgu. Wtedy zaczął specjalizować się w językach nowożytnych i starożytnych. Pod okiem Justyna Pranajtisa uczył się języka hebrajskiego, samodzielnie też perskiego. W Petersburgu przyjął święcenia diakonatu, a w 1903 święcenia kapłańskie.
Po powrocie do Królestwa (1903) został prefektem w seminarium we Włocławku. W 1905 roku podróżował do Anglii, z kolei w 1907 podróżował po krajach śródziemnomorskich, a w 1911 po Bałkanach.
W 1914 odbył podróż do Palestyny, podczas której jako pierwszy Polak spotkał się z ówczesnym liderem bahaizmu – `Abdu'l-Bahą. Powrócił z podróży w chwili wybuchu I wojny światowej.
Podczas I wojny światowej był członkiem Rady Miejskiej we Włocławku, następnie, do 1922, był kierownikiem Księgarni Powszechnej i Drukarni Diecezjalnej, uczył też w gimnazjum we Włocławku.
W 1923 został wykładowcą na Uniwersytecie Lubelskim. 12 listopada 1924 r. uzyskał habilitację pod kierunkiem ks. Józefa Archutowskiego, a w styczniu 1925 r. został docentem Studium Biblijnego na UJ. Po rezygnacji bp. Czesława Sokołowskiego z funkcji rektora UL, został w 1925 roku rektorem uniwersytetu. Jako rektor uzyskiwał od państwa kolejne uprawnienia dla uniwersytetu, m.in. w 1928 ukazał się dekret zatwierdzający status Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 1933, z powodu konfliktu z Senatem, złożył rezygnację ze stanowiska rektora. Poświęcił się wtedy pracy naukowej.
Był kanonikiem gremialnym Bazyliki Katedralnej we Włocławku, posiadał papieskie tytuły honorowe Protonotariusza Apostolskiego ad instar participantium oraz Prałata Domowego Jego Świątobliwości, odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[1].
11 września 1939 wspólnie z innymi 18 księżmi osadzony został w więzieniu na Zamku Lubelskim. Jego osobę wykorzystano w niemieckim procesie wobec biskupa Mariana Fulmana. W czerwcu 1940 zwolniony, a przez internowanego Fulmana został mianowany wikariuszem generalnym (do 1945). Podczas niemieckiej akcji czystek etnicznych na Zamojszczyźnie, wystosował 31 sierpnia 1943 memoriał do gubernatora dystryktu lubelskiego Richarda Wendlera. W memoriale pisał o niemieckich prześladowaniach, m.in. o zamknięciu 41 kościołów, o ludności zmuszanej przez Niemców do krwawej obrony.
Po wojnie tworzył ośrodek badań biblijnych na KUL. 5 czerwca 1945 Senat uczelni wybrał go honorowym profesorem Wydziału Teologicznego. Zmarł we Włocławku 10 sierpnia 1953 roku[2].
Praca naukowa i publikacje na temat Żydów
edytujKruszyński twierdził, że zamiłowania naukowe odkrył w sobie w roku 1905 w Londynie. Wtedy zaczął publikować w „Wiadomościach Pasterskich” pod pseudonimem Abel Nahbi, zaś w maju 1906 ukazała się jego pierwsza książka: Komentarz do ewangelii św. Marka. Między 1909 oraz 1923 redagował biuletyn naukowy w Ateneum Kapłańskim.
W 1926 wydał pierwszy ze swoich przekładów Starego Testamentu. Do wojny przetłumaczył niemal cały Stary Testament, zabrakło tylko Ksiąg Machabejskich oraz większej części ksiąg prorockich. Były to jedne z pierwszych katolickich przekładów Biblii z języków oryginalnych na język polski.
W latach 1920 – 1925 napisał około 15 książek o charakterze antysemickim[3][4][5][6]. Przerwał jednak ten charakter publikacji w 1925 r. na polecenie kardynała Aleksandra Kakowskiego, gdy został rektorem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego[3][6].
Wybrane publikacje
edytuj- Polityka żydowska. Wyd. 1. Włocławek: Bolesław Kołecki, 1921. Wyd. 2. 1939.
- O narodowy język Żydów. Włocławek: 1921.
- Dążenia Żydów w dobie obecnej. Włocławek: 1921.
- Niebezpieczeństwo żydowskie. Włocławek: 1923.
- Dlaczego występuję przeciwko Żydom?. Kielce: 1923.
- Rola światowego żydostwa. Włocławek: 1923.
- Antysemityzm, Antyjudaizm, Antygoizm. Włocławek: 1924.
- Żydzi a świat chrześcijański. 1924.
- Stanisław Staszic a kwestia żydowska. 1925.
- Talmud co zawiera i co naucza. Lublin: 1925.
- Przekłady biblijne Józefa Kruszyńskiego:
- Proroctwo Nahuma. Przekład i komentarz. 1926
- Proroctwo Jeremjasza. Lamentacje. Księga Barucha. 1935
- Księga Psalmów. 1936
- Tom I. Księga Rodzaju, Wyjścia, Kapłańska, Liczb i Powtórzonego Prawa (Pięcioksiąg Mojżeszowy). 1937
- Tom II. Księgi: Jozuego, Sędziów, Rut, Dwie Samuela i Dwie Królewskie. 1938
- Tom III. Księgi: Dwie Paralipomenon[7], Ezdrasza, Nehemiasza, Tobiasza, Judyty, Estery i Joba. 1939
Przypisy
edytuj- ↑ Rocznik Diecezji Włocławskiej 1939. s. 10, 13.
- ↑ Ks. Józef Kruszyński (1877-1953) [online] [dostęp 2021-09-22].
- ↑ a b Michał Głowiński, Trzy broszury antysemickie księdza profesora Józefa Kruszyńskiego, „Kwartalnik Historii Żydów”, 258 (02), 2016, s. 367–379, ISSN 1899-3044 [dostęp 2021-06-21], Cytat: "[...] gdy jednak w 1925 r. został rektorem KUL, kardynał Aleksander Kakowski nakazał mu zaprzestanie propagandy antyżydowskiej." (pol.).
- ↑ Magdalena Zajkowska, Ksiądz Józef Kruszyński jako ideolog antysemityzmu w II Rzeczypospolitej Polskiej. [online], 14 lipca 2016 [dostęp 2021-06-21], Cytat: Przedmiotem badań są jego publikacje antyżydowskie z lat 1921-1924..
- ↑ Zofia Trębacz, Prasa katolicka drugiej połowy lat trzydziestych wobec idei masowej emigracji żydowskiej z Polski, „Studia Historica Gedanensia”, 2017 (Tom 8 (2017)), 2017, s. 281–302, DOI: 10.4467/23916001HG.17.014.9068, ISSN 2391-6001 [dostęp 2021-06-21], Cytat: ks. Józef Kruszyński, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, zdeklarowany przeciwnik judaizmu i autor wielu antysemickich publikacji (pol.).
- ↑ a b Anna Jolanta Majdanik, Between Fascination and Contempt. Jews and Judaism in the Writings of Rev. Prof. Józef Kruszyński (1877–1953), Pre-War Rector of the Catholic University of Lublin, „Studia Litteraria et Historica” (8), 2019, s. 1–46, ISSN 2299-7571 [dostęp 2021-06-21], Cytat: In his biographical profile of Rev. Kruszyński, Rev. Stanisław Librowski also mentioned that Kruszyński prolifically penned nationalist and antisemitic literature, and brought up the Episcopate’s injunction that barred Kruszyński from further political activity, especially antisemitic, following his appointment as Rector of the Catholic University of Lublin (ang.).
- ↑ Według współczesnego nazewnictwa – Księgi Kronik.